Corona verandert ook Maslow

Een serie blogs over succesmanagement.

BLOG – Iedereen kent wel de piramide van Maslow. Eerst moeten we onze basisbehoeften bevredigen zoals eten en drinken. Daarna willen we bestaanszekerheid met een warm dak boven ons hoofd en een sociale omgeving waarin we ons prettig, gesteund en geaccepteerd voelen. Allemaal fases die voorafgaan aan zelfontplooiing en geluk.

Door Geert Haisma. Hij is directeur Fully in Control en al 25 jaar gericht op nieuwe ontwikkelingen die doelbereiking effectief en succesvol kunnen maken. Hij is verbonden aan Universiteit Twente en moderator van de public peer group van het Controllers Netwerk.

De gedachte achter de piramide is dat voedsel het allerbelangrijkste is. Als we niet eten en drinken gaan we immers dood, en van slapen op straat niet direct. Dit past bij het beeld van een zwerver die elke dag op zoek is naar eten en daarna onder een brug slaapt.

Maar voor het gros van de mensen in onze moderne samenleving gaat deze piramide niet meer op. Onze primaire fysieke behoeften worden immers vervult vanuit onze bestaanszekerheid. In de moderne wereld is de afhankelijkheid van het inkomen groot geworden. Alles draait om geld en is met geld te koop. En dat betekent dat als er geen geld meer is, we ook niet meer in staat zijn om ons leven op een andere manier in te richten zoals bijvoorbeeld een zelfvoorzienende kluizenaar die zijn eigen groente verbouwt.

Daarmee zijn de fysieke behoeften direct gekoppeld aan onze bestaanszekerheid. Daarom vinden we het ook zo belangrijk dat bijna twee miljoen mensen in Nederland met behulp van de overheid hun baan behouden. Onze hele samenleving is afhankelijk geworden van geld. Veel mensen in steden in appartementen hebben ook niet eens meer de mogelijkheid om bijvoorbeeld zelf hun eten te verbouwen.

Sociale behoefte

De voorspelling is dat in Nederland 150.000 bedrijven (waaronder twee derde ZZP’ers) komend jaar failliet gaan. In Amerika zijn er in één maand tijd zo’n 30 miljoen werklozen erbij gekomen. Deze groepen hebben geen bestaanszekerheid meer. Zijn aangewezen op de voedselbank,  worden mogelijk uit huis geplaatst en verliezen in de VS hun zorgverzekering voor medische ondersteuning. Door de toegenomen afhankelijkheid van de bestaanszekerheid ontstaat voor deze groepen een enorm probleem om overeind te blijven staan in onze moderne samenleving.

Zwervers geven vaak, ondanks hun gebrek aan bestaanszekerheid, wel invulling aan hun sociale behoefte. Ze zoeken elkaar op. Ook in deze coronatijd merken we dat de behoefte aan sociaal contact een belangrijke factor is die gemist wordt. Zwervers geven vaak wel invulling aan hun sociale behoefte, zonder dat zij beschikken over bestaanszekerheid. En in tijden van crisis, wat is dan belangrijker? Dat we onze naasten hebben, of de zekerheid van een maandelijks inkomen?

Maslow in de moderne samenleving

Als we door onze westerse bril kijken naar hoe we in onze moderne samenleving leven en de afhankelijkheid die we hebben van ons maandelijkse inkomen, dan is bestaanszekerheid ondertussen het belangrijkste fundament geworden. Met bestaanszekerheid verschaffen we ons toegang tot eten, een dak boven ons hoofd en moderne communicatiemiddelen zoals een mobiel en internet waar we ook niet meer zonder kunnen vanuit onze huidige standaarden en manieren hoe we met elkaar omgaan en communiceren.

Twijfelachtig is ook of de sociale behoefte boven de bestaanszekerheid staat. Ik zou eerder geneigd zijn te zeggen dat de moderne piramide van Maslow twee pijlers heeft: bestaanszekerheid en sociale behoefte. Die beide naast elkaar staan. Want je kunt niet leven zonder geld en ook niet zonder liefde en sociaal contact.

Alle blogs van Geert Haisma voor u op een rij gezet.