“Controllers zijn steeds meer informatiemanagers”

Hans ten Rouwelaar van Nyenrode Business Universiteit deed in de afgelopen elf jaar onderzoek naar de rol van de business unit controller’s betrokkenheid in management. Hij concludeert in zijn proefschrift dat het bedrijfsleven meer behoefte heeft aan communicatief vaardige en extraverte controllers. 

De actuele discussies in het vak zorgen ervoor dat er veel aandacht is voor Ten Rouwelaar’s proefschrift. Iets dat hij niet kon vermoeden toen hij in mei 2004 zijn onderzoek naar de rol van Business Unit Controllers begon. 

Op Nyenrode leidt hij zowel managers en controllers op. De spanning tussen deze twee groepen bracht hem op zijn onderzoeksonderwerp. Volgens de promovendus zijn er duidelijke verschillen tussen de beroepsgroepen. “Beide groepen zijn analytisch sterk en staan open voor verandering. Maar managers zijn overwegend wat emotioneler en controllers wat rationeler”, zegt Ten Rouwelaar. “Bij onzekere besluitvorming hebben controllers er wat meer moeite mee om snel en op basis van fingerspitzengefühl een beslissing te nemen.”

Toch constateert Ten Rouwelaar dat controllers zelf ook meer managementvaardigheden moeten beheersen. “Controllers hoeven steeds minder tijd te besteden aan de controle achteraf. Dit wordt overgenomen door ICT-systemen. De getallen uit de systemen zijn goed en er is steeds meer informatie real time beschikbaar. Zo krijgen controllers meer tijd voor hun rol als business partner. De controller is eigenlijk een informatiemanager die bepaalt wat relevant is en wat niet.”, legt Ten Rouwelaar uit. 

Deze rol als business partner omvat volgens de promovendus twee lagen: operationeel en strategisch. “Op operationeel gebied zijn zij de experts. Het gaat dan over zaken als prestatiemeting op de korte termijn, de planning & control-cyclus en budgettering. Controllers identificeren onrealistische forecasts of geven het aan wanneer het budget wordt overschreden. Dergelijke waarschuwingen zijn waardevol voor managers.”

__________________________________________________________________________________ 

De opleiding Certified Business Controller leidt finance professionals op in 20 dagen, verspreid over 6 maanden, tot succesvolle business controllers volgens de methodiek van Action Learning. Hoe staat het met uw vakkennis? Bent u er klaar voor om door te groeien naar Certified Business Controller? Doe de test: 10 vragen. Direct meer informatie over de opleiding? Ga nu naar Certified-Business-Controller.nl. 

__________________________________________________________________________________ 

 

Managers zijn nog terughoudender om controllers mee te laten werken op strategisch niveau. Controllers zelf nemen deze rol, in ieder geval op business unit-niveau, graag op zich. “Managers zijn bang dat de cijfermatig ingestelde controllers besluitvorming afremmen. Het is dan ook van belang dat controllers de taal van het management kunnen spreken en pro-actief reageren op strategisch niveau. Bijvoorbeeld door diverse scenario’s door te rekenen. Managers willen een stip op de horizon zetten en vasthouden, maar daarvoor hebben ze wel behoefte aan een adviseur omtrent de financiële gevolgen. Controllers moeten hiermee een stuk zekerheid in hun werk inleveren. Daar worstelen ze mee.” 

Daar komt volgens Ten Rouwelaar bij dat de langetermijnfocus steeds korter wordt. “Wereldwijd neemt de onzekerheid toe. Een periode van drie, vier of vijf jaar geldt tegenwoordig al als de lange termijn”, benadrukt Ten Rouwelaar. 

Nyenrode speelt volgens de onderzoeker met het onderwijs in op de vraag naar extraverte controllers. “Sinds 2005 verplichten we studenten om hun case te presenteren. Presenteren is iets wat je tegenover een managementteam moet kunnen. Vroeger hoefden studenten alleen maar de opdracht schriftelijk in te leveren. Aanvankelijk hadden studenten moeite met presenteren, maar inmiddels zijn ze hier aan gewend”, aldus Ten Rouwelaar. 

Hoewel het takenpakket van managers en controllers naar elkaar toe kruipt, benadrukt de promovendus dat dit niet tot één opleidingstraject zal leiden. “Een manager moet meer naar de grote lijnen en samenhang kijken. Als controller heb je veel meer technische en financiële kennis nodig. Het zijn ook twee verschillende typen mensen, maar ze moeten wel met elkaar door één deur kunnen.”

Ten Rouwelaar ziet ook nog genoeg toekomst voor de introvertere financial controller. “Vakken als boekhouden en externe verslaggeving blijven bestaan. Op Nyenrode gaan we voor het opleiden van de robuuste controllers. Er blijven mensen nodig die de financiële processen begrijpen, in journaalposten kunnen denken en eventuele fouten eruit kunnen halen. Om je als business partner te kunnen opstellen is het een voorwaarde dat de cijfers op orde zijn”, zegt Ten Rouwelaar. “Wel moeten studenten zich steeds meer afvragen wat hun drijfveren zijn en welk type controller daarbij past”, aldus de onderzoeker. 

Hoewel de vraag naar extraverte (business) controllers over het algemeen toeneemt, ziet Ten Rouwelaar ook golfbewegingen in deze ontwikkeling. “Gedurende de crisis werden veel business unit controllers op afstand gezet en werd de business vaak centraal aangestuurd. Met name kostenreductie was een belangrijk thema. Nu het economisch klimaat gaat aantrekken krijgen business unit controllers vaak weer meer bevoegdheden”, zegt de promovendus. Daarnaast ziet Ten Rouwelaar bedrijven worstelen met de controllerfunctie in relatie tot het managementteam. “Als controllers zelf zitting hebben in het managementteam, kan het daarna lastig zijn om het gevoerde beleid van het managementteam te bekritiseren.”

De onderzoeker ziet nog genoeg ruimte voor interessant vervolgonderzoek. “Mede dankzij het proefschrift weten we nu dat controllers in de zorg op operationeel niveau een positieve bijdrage leveren. Maar over de toegevoegde waarde van controllers op strategisch niveau hebben we op wetenschappelijk niveau nog geen idee”, zegt Ten Rouwelaar. “Daarnaast zou het zeer interessant zijn om vanuit de roltheorie uit te zoeken waar een manager op let wanneer hij of zij op zoek gaat naar een nieuwe controller.”