Control met een zuiver geweten

Een serie blogs over control.

BLOG – Net een klacht binnen gekregen via de gemeente: een moeder is boos omdat onze hockeyclub weigert haar dochter, aspirant lid op de wachtlijst, mee te laten trainen met het hockeyteam in haar leeftijdscategorie. Door de trainingscoördinator is duidelijk uitgelegd dat er door coronamaatregelen een beperkte trainingscapaciteit is: een maximum aantal kinderen op een veld, enzovoort. Maar nee, “nog niet” is geen acceptabel antwoord bij deze geagiteerde dame … ze zal ook haar schuur wel vol hebben liggen met WC-papier!

Door Hinrich Slobbe, control prof in beide betekenissen, als associate professor aan de Business School Nederland en als directeur van Wisdom in Finance

Corona haalt niet bij iedereen het beste naar boven. Mensen die een agressieve attitude vertonen naar hulpverleners kenden we helaas al. Maar nu ook gewelddadig naar handhavers, politie, en bokito-gedrag naar ondernemers die hun winkel coronaproof maken. Anderhalvemetergrenzen negerend de eigen ruimte pakken, ten koste van mede-winkelend publiek.

Ook horen we helaas van misbruik van de steunmaatregelen, bedrijven die kunstmatig hun omzet laag houden om zoveel mogelijk te profiteren van de overheidsondersteuning. Die echt alleen bedoeld is voor ondernemingen die het echt nodig hebben! En dan hebben we het nog maar niet over de bedrijven die dividend en bonussen uitkeren en tegelijkertijd overheidssteun aanvragen …

Hoe control je voor egoïsten?

Als controllers binnen organisaties herkennen we dit soort gedrag. Niet alle mensen zijn van nature goed voor hun naasten. Maatschappelijk belang is hen vreemd. Er zitten egoïsten bij die alleen aan zichzelf en hun eigen belangen denken. Dus ook bij deze crisis reageren zij met deze narcistische Pavlov-reactie. Beetje zoals de Amerikaanse president: ik eerst! Dat vaccin alleen voor ons. Laat de rest maar voor zichzelf zorgen.

Voor controllers die hier mee te maken krijgen is het lastig om in het organisatiebelang te blijven handelen als de beslissers binnen hun bedrijf dit soort trekjes hebben. Want hoe ga je om met het thema rendementsoptimalisatie, als je weet dat de winst maar één kant op gaat, naar de aandeelhouders. Vooral bij private equity bedrijven heeft deze strategie geleid tot te grote schulden, uitgewoonde organisaties, uitbuiting van personeel en toeleveranciers, te strakke planning waardoor just-in-time bij de eerste tegenvaller direct tot stilstand en vertraging leidt.

De controller wijst de juiste weg

Corona leert ons dat we juist meer vet op het bot nodig hebben, weerbaarheid creëren, niet het onderste uit de kan moeten willen, eerlijke prijzen rekenen, duurzamer gaan produceren. Maar ja, maatschappelijk verantwoord ondernemen moet je wel echt willen. Dus in een angstcultuur, met een machtswellusteling aan het roer, is het lastig om Gezonde Control te krijgen.

Control met een Zuiver Geweten zal het nieuwe adagium van de komende jaren zijn. Beheersing van processen uit een bron die duurzaamheid uitstraalt. Controllers zullen daarbij begrenzing moeten aanbrengen in het gedrag van ondernemers die asociale neigingen hebben. Nee durven zeggen tegen leiders die geen nee gewend zijn. Lef tonen en op de rem trappen als managers de grenzen van het betamelijke overschrijden. Als niemand deze zwak-socialen aanspreekt zal het van kwaad tot erger gaan.

Een controller is bij uitstek degene die met ondersteuning van feiten en een scherpe analyse het kaf van het koren kan scheiden. Vertel wat wel en niet kan. Wees onderdeel van het Moreel Kompas binnen jouw bedrijf.     

Corona Control, ook 3.0.

Alle blogs van prof. Hinrich Slobbe voor u op een rij gezet.