Column Joost Derks: Frankrijk ligt plat, maar de euro stijgt door

In tegenstelling tot enkele jaren geleden zijn er vandaag nauwelijks gele hesjes te zien in Frankrijk. Maar het resultaat van de stakingen en protesten is hetzelfde: Frankrijk lag woensdag bijna helemaal plat.

De vakbonden hebben onder de strijdkreet ‘Bloquons tout’ het initiatief genomen voor de acties, als protest tegen de begrotingsplannen van premier François Bayrou. Diezelfde Bayrou was enkele dagen eerder al opgestapt, nadat hij minder dan 200 van de 558 stemmen kreeg in een vertrouwensstemming.

Pijnlijke besparingen
Veel politieke partijen voelen er weinig voor om pijnlijke besparingen door te voeren, in de wetenschap dat verkiezingen nooit ver weg kunnen zijn. De plannen van Bayrou vielen bovendien ook niet goed bij de bevolking. Om de belastinginkomsten iets op te schroeven, wilde hij bijvoorbeeld twee vakantiedagen schrappen.

Zijn opvolger ontkomt er niet aan om pijnlijke maatregelen voor te stellen. De  Franse overheidsuitgaven zijn opgelopen tot 57,3 procent van het bbp. Dat is veel meer dan bijvoorbeeld de al hoge 43 procent van Nederland.

Staatsschuld schiet omhoog
Door de hoge uitgaven loopt de Franse schuld stevig op. Zeventien jaar geleden was de overheidsschuld minder dan 70 procent van het bbp, maar nu is dat meer dan 110 procent. Frankrijk komt daarmee al in de buurt van notoir schuldzorgenkindje Italië. Overigens worden er wel degelijk maatregelen genomen om de begroting enigszins in balans te houden.

Vorig jaar kregen bedrijven een extra belasting opgelegd. Omdat ondernemingen niet stemmen, doet dat in electoraal opzicht minder pijn dan het schrappen van feestdagen.

Op de langere termijn loopt Frankrijk met dit soort heffingen het risico dat bedrijven verhuizen naar een land met een vriendelijker vestigingsklimaat. Op papier had de maatregel dan ook een eenmalig karakter. Maar na het vertrek van Bayrou en zijn bezuinigingspakket, gaat de deur toch op een kier voor het verlengen van de hogere bedrijfsbelasting. Door de fiscale en politieke onzekerheid is de koerswinst van de Franse beursindex slechts half zo hoog als de 9 procent van de Eurostoxx 50.

Signaal blijft uit
Ondanks de pijn op de aandelenmarkt, valt in de valutawereld weinig te merken van de Franse budgetcrisis. De belangrijkste indicator voor de onrust is de risico-opslag van Franse staatsobligaties ten opzichte van Duitse leningen. De afgelopen weken is dat verschil opgelopen van 65 naar even iets meer dan 80 basispunten. Pas als die zogeheten ‘spread’ snel door de 100 punten schiet, is dat een signaal dat handelaren zich echt zorgen gaan maken.

Voorlopig heeft de financiële wereld echter alle vertrouwen in de Europese Centrale Bank om oplopende spanning binnen de obligatiewereld in de kiem te smoren. Ondanks ‘Bloquons tout’ gaat de opmars van de euro dan ook gewoon door. De munt is sinds begin augustus met 3 procent gestegen ten opzichte van de dollar, wat de totale winst in 2025 op 13 procent brengt.