Column Jan Vis: ‘Ik zie, ik zie…’

Zo viel recentelijk te lezen dat het weer beter gaat met de economie omdat de wereld van fusie en overname weer tot leven is gekomen. Tevens worden er meer kredieten verleend en ook dat wordt door sommigen uitgelegd als een goed teken.

Afgezien van de vraag of samenvallende gebeurtenissen ook verklaringskracht hebben, is allereerst de vraag aan de orde waarom een fusie of overname goed is voor de economie.

Daar gaat natuurlijk nog de fundamentele vraag aan vooraf of wij wel zo gemakkelijk kunnen zien dat het goed gaat met de economie. Belangen strijden hier met inzicht.

Mensen proberen constant door handelen in een betere positie te komen. De economische waarde van de verkregen positie zal in de visie van de actor groter moeten zijn dan de economische waarde van de zojuist verlaten positie.

Het is duidelijk dat hier sprake is van een strikt subjectivistische invalshoek. Economische waarde is daardoor niet optelbaar en zo ontstaat een probleem voor veel economisten die graag van alles willen optellen.

Betekent dit dat elke uitspraak onmogelijk is? Gelukkig niet. Welvaart en welzijn hangen samen met het kunnen beschikken over steeds meer en betere goederen en diensten.

De handelende mens bepaalt wat in dit verband onder meer en beter moet worden verstaan. Die afweging komt het zuiverst tot stand als daar in vrijheid over wordt beschikt. De consument kiest en geeft daarmee richting aan de weg die ondernemers inslaan.

Dynamiek
Fusies en overnames zijn alleen zinvol indien ze leiden tot een grotere beschikking over goederen en diensten. Fusies om te overleven vallen daar niet zonder meer toe te rekenen.

Dergelijke concentraties wijzen eerder op een slechte gang van zaken. Samenvoegingen uit strikt defensieve overwegingen binden kapitaalgoederen aan slecht renderende activiteiten waardoor beter renderende niet aan bod kunnen komen.

Het redden van een dergelijke investering is goed nieuws voor bepaalde belanghebbenden, maar geen teken dat het beter gaat met de economie. Dat geldt nog sterker indien de overname wordt gefinancierd door geldschepping.

Het bestaan van krediet heeft ongetwijfeld positieve effecten op de economie, maar niet indien het geld wordt gebruikt voor slecht renderende activiteiten.

Daarbij komt dat leningen een keer moeten worden terugbetaald en dat kan alleen indien het geld werd gebruikt om economische waarde te creëren. Wie gemakkelijk kredieten zaait, zal betalingsproblemen oogsten!

De schuldpositie van veel ondernemingen en particulieren is geen teken van een krachtige economie, maar een reden tot zorg. Het is niet eenvoudig je rijk te lenen.

Goed lopende economieën zijn te herkennen aan dynamiek en ondernemerschap. Aan vernieuwing en innovatie die leiden tot goed verkoopbare producten en diensten.

Aan consumenten die vertrouwen hebben in de toekomst omdat zij beschikken over een groot deel van het door hen verdiende geld, en die daarom bereid zijn in vrijheid te beleggen in een toekomst die is gebaseerd op realistische verwachtingen.

De daaruit volgende activiteiten zijn gewoon elke dag om ons heen waar te nemen. Wij zijn aan het werk.

Drs. Jan Vis MBA CMC RV (janvis@talanton.nl) is directeur bij Talanton Corporate Finance BV en adjunct-professor Business Valuation aan de Rotterdam School of Management van de Erasmus Universiteit