Climate- en ESG-reporting zijn over vijf jaar gemeengoed

Vanaf 2024 moeten grote bedrijven verplicht rapporteren over duurzaamheid. Voor bedrijven die er de hand mee lichten dreigt een afkeurende accountantsverklaring.

Dit gebeurt als over anderhalf jaar de Europese Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) van kracht wordt. De rapportage is onderdeel van ESG-rapportages (Environmental, Social, Governance). De rapportageplicht geldt voor bedrijven van publiek belang, zoals beursgenoteerde bedrijven, en voor bedrijven van minimaal 250 werknemers, een omzet van 20 miljoen euro en/of een balanstotaal van 40 miljoen euro. Grotere mkb-bedrijven zullen later volgen.

Geen wonder dat opleidingen, cursussen, trainingen en workshops over climate reporting en ESG uitpuilen van CFO’s, controllers en accountants. “De ontwikkelingen over climate reporting gaan snel”, zegt Karin Meijer, Climate Change Lead bij PwC, specialist in het onderwerp. “Bedrijven worden verplicht om hun klimaatrapportages de komende jaren op orde te maken en accountants moeten deze waarschijnlijk vanaf 2025 controleren. Ik verwacht dat climate- en ESG-reporting over vijf jaar gemeengoed zal zijn.”

Rapporteren impact op biodiversiteit
Bedrijven rapporteren op dit moment vaak al over CO2 uitstoot. Zowel over de eigen uitstoot (scope 1), als de uitstoot door middel van het gebruik van verwarming, koeling en elektriciteit (scope 2) als indirecte uitstoot in de keten (scope 3). “Het goede nieuws daarbij is dat CO2-uitstoot uit te drukken is in een getal en in doelstellingen”, zegt Meijer. “Dat stelt bedrijven in staat van elke activiteit in kaart brengen hoeveel CO2-uitstoot ermee gemoeid is.”

ESG-reporting wordt een stuk ingewikkelder onder CSRD, zegt Meijer, omdat bijvoorbeeld ook de impact op biodiversiteit verplicht gerapporteerd moet worden, een onderwerp wat minder makkelijk uit te drukken is in cijfers. Ook doordat daar veel meer dwarsverbanden bij komen kijken. Meijer denkt dat de standaarden voor ESG-reporting bijdragen aan het verantwoorden van het beleid van organisaties en de impact hiervan.

Veel aansporing zullen bedrijven niet nodig hebben, verwacht Meijer. “Allemaal snappen ze het belang van ESG. Het is een commercieel strategisch onderwerp dat hoog op de agenda staat van de board en het senior management. Niet alleen omdat er regels aankomen, maar vooral omdat er in de hele keten van productie en distributie druk is om bij te dragen aan klimaatdoelen. Je ziet dat ook aan private equity, voor deze partijen is waardecreatie van belang en ook daar staat ESG ook hoog op de agenda.”

Assurance voor ESG-rapportages
De breed gedragen pressie maakt dat veel bedrijven ESG-reporting liever vandaag dan morgen vormgeven. Voor bedrijven die nog niet helemaal ingevoerd zijn in de materie, is dat nog niet zo eenvoudig. Beginnelingen struikelen over rapportagestandaards als TCFD, SBTi en CSRD.

Ga je daarvan duizelen als controller of accountant, dan heb je huiswerk te doen, stelt Meijer. “Het is belangrijk om straks assurance te verkrijgen voor ESG-rapportages. De kwaliteit van deze informatie moet gelijk zijn aan de kwaliteit van financiële informatie. De rapportage moet onderdeel uitmaken van het jaarverslag. Geen enkel bedrijf wil straks een afkeurende accountantsverklaring omdat de cijfers over emissie niet op orde zijn.”

Behoefte aan betrouwbare data
Het opzetten van climate reporting begint volgens Meijer bij de strategie van een bedrijf. “Die bepaalt hoe je als bedrijf tegenover het klimaatvraagstuk staat. Die keuze toets je aan belangen en behoeften van stakeholders, zoals klanten, aandeelhouders en werknemers. Dat leidt tot de mate waarin je rapporteert over je klimaatgerelateerde activiteiten. Naast de wettelijk verplichte rapportages kun je ook vrijwillige rapportages maken, al naar gelang je transparant wil zijn over dit onderwerp.”

Meijer verwacht dat de meeste grote bedrijven al gevorderd zijn met climate reporting. “Vrijwel geen enkel bedrijf van enige omvang moet nog van scratch af aan beginnen. De meeste bereiden zich al wat langer voor. Ze maken projecties van kasstromen die impact hebben op de waardering van hun assets. Hoe deze eruitzien is afhankelijk van de doelstellingen van een onderneming, die bepalen hoelang een bedrijf assets met klimaatimpact wil blijven gebruiken. Dit soort afwegingen moet worden vertaald in financiële cijfers.”

Een makkie is climate reporting allesbehalve, ook niet voor wie het onderwerp in de vingers heeft. “Het grootste probleem is het ontbreken van data”, zegt Meijer. “Er is grote behoefte aan betrouwbare informatie over klimaatbeleid om te verwerken in rapportages. Veel data komen nu nog uit organisaties zelf. Het kan gaan om metingen, maar ook om schattingen, bijvoorbeeld over uitstoot bij toeleveranciers en klanten. Het is niet altijd bekend hoe betrouwbaar die zijn.”

“Hier moet nog veel veranderen. Uitstoot moet veel beter gemeten worden. Uitwisseling van ESG-data moet vanzelfsprekend worden, net zoals je een order boekt of een factuur stuurt.”

Een ander aandachtspunt is dat zelfs de specialist hulp nodig heeft met climate reporting. “Voor het duiden en verwerken van data zijn tussen dataspecialisten, controllers en klimaatexperts nodig”, zegt Meijer. “Niemand kan het alleen, er is samenwerking nodig. Dat geldt ook voor accountants die straks ESG-rapportages moeten controleren. Komt informatie op een gestructureerde manier beschikbaar, dan kunnen zij die goed beoordelen. Maar voor het vertalen van klimaatscenario’s naar operationele doelstellingen en te duiden wat dit betekent voor de organisatie zijn klimaatdeskundigen en technisch specialisten nodig.”

“ESG-reporting vraag om nog veel meer professionalisering rond de uitwisseling van informatie en commitment aan doelstellingen. De aanleiding daarvoor is niet iets om blij van te worden. Maar het is wel fijn om er steeds meer over te leren, initiatieven te ontwikkelen en het probleem samen proberen op te lossen.”

4 rapportagestandaards voor climate reporting
Bij climate reporting zijn er vier in het oog springende rapportagestandaarden van belang voor controllers en accountants.

De TCFD (Task Force on Climate-related Financial Disclosures ) is een verzameling standaarden voor het toelichten van het klimaatbeleid van een bedrijf.

Het SBTi (Science Based Targets initiative) is een standaard voor reductiedoelstellingen van bedrijven voor eigen activiteiten, die van de leveranciers en die van de eindgebruikers.

De CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) is een Europese richtlijn die lidstaten verplicht om wetgeving voor bedrijven te ontwikkelen over het rapporteren van materiële duurzaamheidsontwikkelingen, ecologische en sociale materiële impact, langetermijndoelstellingen en een externe accountantscontrole.

De EU-taxanomie is een lijst van economische activiteiten die bijdragen aan het halen van het doel om in 2050 klimaatneutraal te zijn. Deze taxonomie geldt als leidraad voor investeringen in duurzaamheid.