Cash management: het effectief beheren van de geldstromen

Cash managementfunctie:
Cash management is de verzamelnaam voor alle dagelijkse activiteiten die betrekking hebben op het beheren van uw geldstromen en de daaruit voortvloeiende liquiditeits-, rente- en valutaposities. Een goede invulling van de cash managementfunctie leidt niet alleen tot een verlaging van betalings- en financieringskosten, maar ook tot het verbeteren van het rendement op liquiditeiten en tot risicobeperking.

De onderdelen van cash management:
Uw bedrijfsactiviteiten generen een financieel proces, dat leidt tot geldstromen. Deze geldstromen zijn niet aan elkaar gelijk. Daarnaast hebt u te maken met geld dat is vastgelegd in debiteuren, voorraad en onderhanden werk. Ook heeft u te maken met rentekosten en/of -opbrengsten en eventuele valutawinsten en/of -verliezen. Al deze factoren zijn van invloed op uw financiële positie en daarmee tevens bepalend voor de financiële slagkracht en het investeringsvermogen van uw bedrijf. Het is daarom belangrijk om uw financiële zaken goed te regelen. Dit begint bij een goede invulling van de cashmanagementfunctie.

1. Geldstromenbeheer
Beheer van debiteuren- en crediteuren positie is een eerste stap in het cash managementproces. Bij de geldstromen die hieruit voortvloeien, gaat het om het minimaliseren van de kosten van het betalingsverkeer en het optimaal leiden van de geldstromen. Timing en keuze van betaalinstrumenten en rekeningstructuur spelen hierbij een belangrijke rol.

Daarbij gaat het om de volgende kernvragen:
o waar worden welke rekeningen aangehouden?
o welke bankrelaties worden aangehouden?
o wordt er gebruik gemaakt van cash pools?
o welke betaalinstrumenten worden gebruikt?
o is er voldoende aandacht voor betaaldata?

Alle geldstromen worden geleid via de rekening, hierdoor registreert men de ontstane liquiditeitspositie. Een voorwaarde is dat de gelden zo snel mogelijk in uw bezit komen.

Daarbij is het beperken van het aantal rekeningen en het concentreren ervan bij een beperkt aantal banken een belangrijk uitgangspunt. Op die manier wordt versnippering van saldi tegengegaan.

2. Liquiditeitenbeheer
Uiteraard moet u op ieder moment kunnen bepalen hoe u er financieel voor staat. Ook al staat een betaling nog niet op uw rekening, u moet zodanig kunnen plannen en sturen dat u uw middelen daar kunt inzetten waar ze het meest renderen. Een ander aspect betreft de behoefte aan werkkapitaal, al was het alleen maar omdat betalingen niet op tijd binnen komen. Tenslotte is het belangrijk om versnippering van saldi te voorkomen, hierdoor kunt u toe met een kleiner werkkapitaal. Hierdoor zullen de rentelasten aanzienlijk lager zijn.

In de dagelijkse praktijk zullen de activiteiten van liquiditeitenbeheer vooral gericht zijn op het:
o concentreren van saldi op die rekening die de gunstigste condities biedt
o uitzetten van tijdelijk overtollige liquiditeiten c.q. aantrekken van tijdelijk benodigde liquiditeiten op de geldmarkt.

Daarnaast is het belangrijk om versnippering van saldi te beperken door gebruik te maken van cash pooling technieken, waarbij de meest gebruikte technieken zijn:
o saldoregulatie
o nulsaldoregulatie
o saldo- en rentecompensatie

De meest voor de hand liggende mogelijkheid om uw liquiditeiten rendabel onder te brengen, is deze uit te zetten op een depositorekening. Daarnaast zijn er echter diverse alternatieven. Welk instrument het meest effectief is, kan van situatie tot situatie verschillen. Geldmarktinstrumenten zijn parkeer-rekeningen, deposito’s, en kasgelden.

3. Risicobeheer
Risicobeheer betekent het zichtbaar maken van financiële risico’s. Een veel voorkomende techniek om deze risico’s te kwantificeren is de “cash flow at risk” techniek. Hierbij analyseert men diverse risico’s waaronder:

renterisico:
Rentekosten werken door in de prijsstelling en zijn daardoor van invloed op uw marktpositie.
Van belang is dan ook vast te stellen welke risico’s u zich ten aanzien van de rentekosten wilt veroorloven. Risicobeheersing kan dan inhouden dat u op renteschommelingen wilt inspelen.
Zo kunnen door nu maat-regelen te nemen, de kosten en baten van toekomstige liquiditeitsposities worden beïnvloed.
De belangrijkste instrumenten die u met betrekking tot renterisicobeheersing ter beschikking staan zijn:
o Forward Rate Agreement
o Renteswap

Valutarisico:
Ook wanneer een deel van uw activiteiten zich buiten de eurozone afspeelt, zal een deel van uw betalingsverkeer in buitenlandse valuta’s plaatsvinden. Schommelingen in wisselkoersen kunnen dan eveneens grote invloed hebben op uw bedrijfsresultaat. Diverse producten staan u ter beschikking, waarmee u zich kunt indekken tegen ongewenste koersschommelingen.
De meest voorkomende zijn:
o Contante valutatransactie
o Termijn valutatransactie
o Valutaswap

4. Internationaal zaken doen
Zaken doen met buitenlandse partijen gaat vanuit Nederland met zijn open grenzen zo vanzelf. Of omdat Nederland te klein is en u uw afzetmarkt wilt uitbreiden. Of omdat u de incidentele contacten met een buitenlandse leverancier wilt structureren. Misschien denkt u wel na over een agent/vertegenwoordiger, een eigen vestiging, of zelfs een overname in het buitenland. Vaak blijkt dan wel dat u iets moet doen aan de inrichting van uw organisatie, het betalingsverkeer of de risicobeheersing zoals wetgeving en fiscale aspecten.