Beperkt besparingspotentieel ziekenhuizen

Volgens onderzoeksbureau Gupta Strategists is zo’n besparing theoretisch goed mogelijk, maar heeft het verleden bewezen dat de praktijk veel weerbarstiger is. Door meer concurrentie tussen de ziekenhuizen moeten de huidige grote prijsverschillen worden gereduceerd.

Verder kunnen onder druk van concurrentie de verschillen in het volume van de zorg van de zorg worden terugdrongen. De opbrengst van de overheveling van de chronisch zieken valt echter tegen. Toch hebben deze maatregelen samen een theoretisch besparingspotentieel van 1,5 miljard euro.

Om de gewenste besparing van 1,2 miljard euro te realiseren moeten de ziekenhuizen in de periode 2010-2014 een jaarlijkse efficiëntieverbetering boeken van 1,6%. Ook de afgelopen jaren hebben de ziekenhuizen geprobeerd hun efficiëntie te verbeteren, maar zijn de kosten per patiënteneenheid jaarlijks met 0,5% gestegen.

Alleen de top 5 van ziekenhuizen die zich het meest hebben verbeterd, komen uit op een percentage van 1,4 per patiënteneenheid. Een score van 1,6% zou dus een trendbreuk inhouden. Het onderzoeksbureau geeft vervolgens inzicht in vier te nemen maatregelen.

• Ten eerste als de besparing volledig op het personeel wordt behaald, dan kunnen de ziekenhuizen de komende jaren 20.000 minder mensen aantrekken dan waar zij gegeven de groei van de zorg eigenlijk recht op hebben. Meer doen met minder mensen dus.

• Ten tweede, als ook op de inkoopkosten wordt bespaard, kan met een minder groot verlies aan werkgelegenheid worden volstaan, namelijk 13.000 arbeidsplaatsen.

• Als, ten derde, ziekenhuizen er niet in slagen hun efficiëntie te verbeteren dan is sluiten van ziekenhuizen een alternatief. Als het volledige besparingsbedrag langs deze weg moet worden behaald, dan moeten er 8 tot 12 ziekenhuizen dicht. Gegeven de politieke gevoeligheid hiervan, ligt een dergelijke oplossing niet voor de hand (zie de tientallen miljoenen injectie van het Rijk in het failliete IJsselmeerziekenhuis).

• Als deze derde optie ook niet voldoende is, rest tot slot een ander scenario. Daarin slaagt een deel van de meest efficiënte ziekenhuizen er in om de gewenste efficiëntieverbetering te halen, maar een (groot) gedeelte lukt dat niet.

Deze laatste groep komt dan in de financiële problemen. Een groep van 50 ziekenhuizen komt dan al snel met een negatief eigen vermogen te zitten, vooral omdat hun buffers te klein zijn om tegenvallers op te vangen. In het laatste geval zal dan het Rijk in veel gevallen moeten bijspringen. Gelet op de recente steun aan het IJsselmeerziekenhuis, komt het onderzoeksbureau op een totaalbedrag aan overheidssteun van 3,8 miljard euro. En ook dat is geen aantrekkelijk perspectief.

Bron: Tijdschrift Financieel Management: Public Update ism Hopstaken & De Haan