Vooral ná de deal gaat het mis

Ga er maar aanstaan: van twee symfonieën één nieuw en klinkend muziekstuk maken. Wanneer twee bedrijven samengaan, moet er ook zo’n gecombineerde symfonie worden gecreëerd. Maar de praktijk wijst uit dat het vooral ná de deal vaak misgaat. René Hooft Graafland, voormalig CFO en nu commissaris bij diverse corporates, beschikt over een schat aan ervaring met acquisities en integratie van overgenomen bedrijven. Gepokt en gemazeld in én door de praktijk. Tijdens de Round Table op FM Dag 2020 deelde hij zijn ervaring met zijn gehoor, gefaciliteerd door Buren Legal.

Een slordige 34 jaar werkte hij voor Heineken, de laatste dertien jaar daarvan in de Raad van Bestuur. In die tijd tekende de bierbrouwer voor 25 miljard euro aan M&A deals. René Hooft Graafland is een veteraan die nog steeds als commissaris voor beursgenoteerde reuzen als Wolters Kluwer, Ahold Delhaize en FrieslandCampina actief is.

“Stuk voor stuk bedrijven die hun vleugels over de wereld uitslaan”, zegt hij. “Sommigen doen vijftien acquisities per jaar, vele afstotingen ook. Je hoort wel eens dat 70 procent van alle M&A-deals mislukt. Maar dat komt dan niet door de prijs van de overname, dat komt door het gebrekkige samengaan, door het niet goed integreren. Laat twee symfonieën naast elkaar horen en het resultaat is lelijk. Maak er echt één van en je hebt een nieuwe parel. Bij overnames moet het al in de tijd van due diligence beginnen, dat integreren. Zaak is om in het DD-team tweederde business gedreven mensen te hebben, terwijl een derde van dat team zich met de andere zaken van de overname bezighoudt.”

Heinekenizing leek op kolonisering

Wat kan dat bedrijf toevoegen aan ons, ook al zijn wij veel groter? “Bij Heineken keken wij wat onze merken daar, ergens in het buitenland, konden doen. Maar omgekeerd hun merken hier zeker ook”, vertelt René Hooft Graafland. “Het is zaak een nieuw muziekstuk neer te zetten, echt een balans tussen beiden te vinden. Ooit zeiden wij over M&A: ‘We moeten Heinekenizing’. Maar dat klinkt nu als kolonisering. Bouwen aan een rijkere business, is een betere omschrijving. Toen wij een Mexicaanse brouwer overnamen, gaf dat structuur aan het losse Heineken. Dat moet je toelaten. Als Ahold Bol.com had laten integreren in het strakke eigen keurslijf, was Bol.com nooit dat grote succes geworden.”

Hooft Graafland legt uit dat Heineken na een acquisitie het overgenomen bedrijf de eigen naam liet behouden. “Tot ze zelf zeiden ‘We willen graag Heineken Mexico heten’. Het belangrijkste bij M&A is communicatie, communicatie, communicatie. ‘Hoe ga je van A naar B?’ Maak het proces duidelijk. Want er is altijd onzekerheid onder mensen bij een acquisitie. Protect the basic business. De trein moet immers blijven rijden. Zorg daar dan ook voor! Beschermen van de business die je gekocht hebt, is heel belangrijk. Focus op de grote synergieën. Harmoniseer de verschillende IT-systemen bijvoorbeeld niet. Want dat is penny wise, pound foolish.”

Onzekerheid na overname wegnemen

Vanuit de zaal reageren financials: “Bij een overname moet de periode van onzekerheid voor medewerkers niet te lang duren, dat gevoel moet worden weggenomen. Want dat is fnuikend, dan vertrekken mensen.” Een andere financieel directeur: “Tijdens de due diligence keken wij al naar de integratie en ook de stakeholders waren vanaf het begin betrokken en dachten mee. Veel beter. Bij eerdere overnames was daarover niet nagedacht. Met alle gevolgen van dien. Ook is het zaak dat als het bij de eerste gesprekken tussen partijen niet echt klikt, de knoop door te hakken en de deal niet te doen.”

Een ander stelt dat het plaatsen van een derde, meer onafhankelijke persoon kan helpen bij de integratie. “Zodat je het ook echt samen doet.” Een CFO die jarenlang in de luchtvaartindustrie werkte, omschrijft de vaak genoemde ‘cultuur verschillen’ als “eigenlijk helemaal geen item.” “Cultuur? Cultuur? Dat is niet meer dan gestold gedrag. Dat krijg je niet veranderd zonder het te verwarmen. Je moet ophouden met klagen over het gedrag van anderen. Basis voor de redenen voor overname moet in de business zitten. Zorg dat de business beter wordt. En van een Mexicaan maak je nooit een Europeaan. Take the best of two worlds, als dat kan, als dat nodig is.”

Lees hier alle verhalen van FM Dag 2020.