Vliegen op zonne-energie

In 1932 vestigde Auguste Piccard een nieuw hoogterecord door met een luchtballon tot 16.201 meter op te stijgen, wat hij niet veel later optrok naar 23 kilometer. De ervaring die hij opdeed bij het ontwerpen van de drukcapsule waarin hij opsteeg, hielp hem na de Tweede Wereldoorlog bij het bouwen van een diepzeeduikboot. 

In 1952 vestigde hij daarmee, samen met zijn zoon Jacques, een nieuw diepte record door voor de Etruskische kust naar 3.105 meter af te dalen. Voor Jacques Piccard wat dat nog maar het begin. In 1960 bereikte hij in de Marianentrog in de Stille Oceaan 11 kilometer onder water, het diepste punt op aarde. 

Ruim vijftig jaar later wil zijn zoon Bertrand als eerste met een vliegtuig op alleen zonne-energie rond de aarde vliegen. De Piccards zijn niet zomaar waaghalzen die louter om het vestigen van records lijf en leden wagen. ‘Exploratie is de sport van de wetenschapper’ is een gevleugelde uitspraak van Auguste Piccard. Het was zijn interesse in de samenstelling van de atmosfeer die hem er als hoogleraar natuurkunde toe bracht zijn hobby als ballonvaarder in te zetten voor onderzoek. 

Als oceanograaf met grote belangstelling voor de gevolgen van menselijk ingrijpen in het onderwaterleven volgde Jacques Piccard eenzelfde onderzoeksaanpak. Toen hij in 2008 op zesennegentigjarige leeftijd overleed, prees Bertrand de ongekende nieuwsgierigheid van zijn vader om door onderzoek de natuur te leren kennen en te beschermen. 

Zijn eigen ambities in de lucht passen volledig in de onderzoekstraditie van zijn vader en grootvader. Betrand Piccard vloog in 1999, samen met de Brit Brian Jones, als eerste met een luchtballon in bijna twintig dagen non-stop de wereld rond. Veertien jaar later schreef hij in 2013 weer geschiedenis door samen met André Borschberg 5.650 kilometer non-stop in een volledig door zonne-energie aangedreven vliegtuig van de West- naar de Oostkust van de Verenigde Staten te vliegen. 

Het is het ideale team. Borschberg is vliegtuigbouwkundig ingenieur en voormalig piloot van de Zwitserse luchtmacht. Piccard is psychiater en een van de meest ervaren ballonvaarders ter wereld. Samen willen ze in 2015 met hun nieuwste ontwerp, de Solar Impulse 2, de wereld rondvliegen. Deze keer niet non-stop, hoewel dat technisch mogelijk is, maar in etappen van steeds vijf dagen, zodat ze onderweg van zitplaats kunnen wisselen. 

De Solar Impulse 2 heeft een imponerende spanwijdte van 72 meter, net iets meer dan een Boeing 747, maar weegt nauwelijks 2 300 kilo. Ondersteund door een indrukwekkende lijst van sponsoren en adviseurs werken tientallen ingenieurs al enkele jaren hard aan het volledig nieuw ontworpen vliegtuig. De vleugels zijn bekleed met ruim 17.000 zonnecellen die vier efficiënte motoren van elk 17,5 pk van energie voorzien. 

Overdag vliegt het vliegtuig met een maximumsnelheid van 140 kilometer per uur en stijgt het tot meer dan 7 kilometer hoogte. ’s Nachts voeden brandstofcellen het vliegtuig, terwijl het veel langzamer vliegt en gaandeweg aan hoogte verliest. De conditie van de piloten wordt voortdurend gemonitord en beiden zijn getraind in meditatie en zelfhypnose om met de onvermijdelijke monotonie gedurende vlucht om te gaan. 

De Solar Impulse 2 is niet het eerste en enige vliegtuig dat op zonne-energie vliegt. Naast vele kleine initiatieven verkennen ook vliegtuiggiganten als Boeing en Airbus de mogelijkheden om aan boord elektriciteit op te wekken. Net als veel sceptici geloven ze niet dat grote passagiersvliegtuigen binnenkort alleen op zonne-energie kunnen vliegen. 

Hoewel het Solar Impulse-project niet tot doel heeft het tegendeel te bewijzen, verwijst Bertrand Piccard critici fijntjes naar de succesvolle oversteek die Charles Lindbergh in 1927 maakte over de Atlantische Oceaan. Nauwelijks elf jaar later vloog het eerste commerciële toestel met 26 passagiers van Berlijn naar New York en binnen vijfentwintig jaar was het dagelijkse praktijk. 

De piloten van de Solar Impulse 2 zien de vijf plaatsen waar ze onderweg landen vooral als een kans om het denken over schone technologie en duurzaamheid te stimuleren. Hoe de toekomst van het vliegen zich ook ontwikkelt, zeker is dat de familie Piccard na afloop een nieuw record op de erelijst kan bijschrijven.