Het risico op winst!

Niet zelden worden risicomanagement, kwaliteitsmanager of auditors gezien als vervelend, zwartkijkers of negatievelingen. Hiervoor zijn vast vele redenen te bedenken en sommige zijn vast zelfs gebaseerd op ervaringen met vakgenoten.

Nou kunnen we dat proberen te ontkennen, maar als we de wereld willen veranderen moeten we wellicht bij onszelf beginnen en naar onszelf kijken.

Kansen, doelen en risico’s
Een definitie van risicomanagement die mij inspireert is ‘… met een grotere zekerheid behalen van doelstellingen’. Zo’n definitie is zeker ook voor kwaliteitsmanagement en audit te bedenken.

Met die definitie stelt risicomanagement vragen als: ‘Wat zijn de doelstelling en waar wil de organisatie naar toe?’ ‘Hoe gaan we de doelstellingen halen?’ ‘Wat kunnen we doen om de kans op het behalen van die doelstellingen groter te maken?’ ‘Wat zijn de kansen en wat zijn de risico’s die de kansen of het succes in de weg staan?’ Ook wel: ‘welke beren op de weg moeten nog geschoten worden?’

Een risico assessment of risicogesprek levert bij dat soort vragen een breder assortiment aan antwoorden en resultaten:
• Mogelijke nieuwe en aanvullende kansen;
• Kansen die mogelijk aanscherping nodig hebben of SMARTer kunnen;
• Risico’s die de kansen en doelstellingen bedreigen.

Risico’s zijn daarmee niet vooral negatief, maar bieden kansen om de doelstellingen te halen. Wanneer je als organisatie in staat bent om die risico’s te benoemen en tevens daarvoor maatregelen te benoemen, dan ben je bezig om met een grotere zekerheid de doelstellingen te behalen.

Voorgaande gaat over de beheersing van vooral operationele, strategische of compliance risico’s. Ook wel Non financial risk genoemd. Die kennen in zichzelf geen opwaarts potentieel, het kan alleen tegenvallen, maar het vermijden van die risico’s of tegenvallers is ook veel waard! Minder schommelingen in je resultaat, maar betrouwbaarheid ten opzichte van je budget geeft aan dat je in beheersing, in control, bent.

Toch geld verdienen aan risico’s?
Er zijn ook risico’s waar je wel echt geld aan kan verdienen. Dan praten we over financiële risico’s, de financial risks.

Een bedrijf dat verkoopt in dollars, veel financiert of veel grondstoffen als olie en staal gebruikt in zijn productie proces loopt risico over de fluctuaties in valuta, rentes en grondstoffen. Dit zijn marktrisico’s. Het is verleidelijk om een risico nog even niet af te dekken in de hoop of verwachting dat de ontwikkeling in je voordeel uitvalt. Een plotselinge omwenteling van de markt op het verkeerde moment kan je veel geld opleveren of veel doen verliezen.

Risico nemen is hier ook een vorm van ‘kansen zien’. Dat kan ook best: maar doe het bewust. Inschattingen van deze risico’s gaan niet in de vorm van ‘laag-midden-hoog’ maar die kan je uitrekenen in euro’s. Stel daarbij voor je organisatie in afstemming met bijvoorbeeld de Raad van Commissarissen altijd een risicobereidheid of risk appetite. Dat geeft een maximaal verlies aan dat je wil lopen als je inschatting van je verwachting toch verkeerd blijkt te zijn, terwijl je toch de kans hebt om op je risico’s te verdienen. Een leidraad hierbij is dat de omvang van je beheersing van een risico gelijke tred moet houden met de omvang van dat risico. Zoals een F1 auto de beste remmen heeft.

Risicomanagement 2.0
Risicomanagement vervelend of negatief? Nee zeker niet, maar de risicomanagers moeten af van een geïsoleerde benadering. Omdenken naar een geïntegreerde benadering die gericht is op het meer succesvol bereiken van doelen en doelstellingen.

Streven naar doelen en de kans vergroten op het behalen daarvan geeft positieve energie. Daar wil iedere medewerker, manager en directeur graag over meedenken.

Verander de wereld en begin bij jezelf!

Wim Pauw is Universitair Docent, trainer, adviseur en partner bij Gilde van Adviseurs

Rob van Erp is Universitair Docent, trainer en hoofd Corporate Risk bij Stedin