Voetbaldilemma: investeren in benen of stenen?

Een voetbalclub heeft maar één doel en dat is winnen. Elke wedstrijd, elke week. Voor Financial Manager van PSV Jaap van Baar een uitdaging. Want hoe graag hij beleid op lange termijn wil uitstippelen, hoe onbelangrijk dat vaak op korte termijn is.

“Mijn verantwoordelijkheid is om er voor te zorgen dat we een goede en gezonde financiële positie hebben. Dat betekent dat ons resultaat en cashflow van een dusdanig niveau zijn dat ook in sportief mindere periodes ruimte hebben om te investeren, we tegenvallers financieel op kunnen vangen en we voldoen aan de regelgeving van de KNVB en de UEFA.” 

“Maar uiteindelijk is dat heel belangrijk maar secundair aan het sportieve resultaat. PSV heeft maar één doel en dat is het seizoen winnen. Als we een aanbieding voor een speler krijgen, kijk ík in eerste instantie met een financiële blik hier naar. Wat betekent dit voor onze financiële positie? Marcel Brands kijkt hoofdzakelijk naar de kwaliteit van de spelersgroep, uiteraard met een schuin oog naar de financiële mogelijkheden van de club. Het verkopen van een speler kan de sportieve doelstelling in gevaar brengen. Op zo’n moment kunnen onze belangen botsen.” 

“Wat doe je bijvoorbeeld als je een competitieve selectie hebt samengesteld en twee dagen voor het sluiten van de transferperiode krijg je een fantastisch aanbod voor één van de spelers? Je weet dat je zo kort voor het sluiten van de transferperiode geen tijd hebt om een vervangende speler te vinden. En als je die al zou weten te vinden, dan is dat uiteraard voor de hoofdprijs. Dus wat is wijsheid?”

“Ik reken de verschillende scenario’s door waarmee ik inzichtelijk maak wat de opties zijn en wat ze financieel voor de club betekenen.  Zo kan de directie de verschillende opties overwegen en de uiteindelijke beslissing nemen. Het voordeel is dat we een directie hebben die naar de toekomst kijkt en niet alleen naar één seizoen. Alleen focussen op korte termijn is niet verantwoord namelijk. Als het sportief even niet goed gaat, dan moet je kunnen investeren in nieuwe spelers en daar heb je ‘vet op je botten voor nodig’, anders red je het niet.”

Twee kanten van de business

“De club is eigenlijk opgedeeld in twee onderdelen. Enerzijds de voetbaltak en anderzijds de stadionorganisatie. De laatste faciliteert de hoofdtak. Daaronder vallen bijvoorbeeld de afdelingen ticketing, merchandise en sponsoring maar ook de facilitaire afdeling, aangezien wij het stadion in eigendom hebben.” 

“Daarnaast is er een afdeling bijvoorbeeld volledig bezig met de organisatie van de wedstrijden en alle dingen die hierbij komen kijken, zoals de veiligheid. In de basis faciliteren deze afdelingen de voetbaltak. Ze proberen zoveel mogelijk omzet te realiseren en zo min mogelijk kosten te maken om zodoende maximaal geld beschikbaar te maken voor het voetbal. Dat is immers ons hoofdproduct.” 

“Maar je moet ook blijven investeren in beide takken, zowel in het voetbal als in het stadion. We willen dat het stadion er top uitziet, met de beste faciliteiten én maximale voetbalbeleving voor de fans. Daarnaast willen we dat de sportieve resultaten top zijn. Een investering die bijvoorbeeld discussie oplevert, is het opnieuw bestraten van parkeerplaatsen. Het genereert niet direct omzet en het is niet direct heel zichtbaar. Toch is het ook belangrijk om daar budget voor vrij te blijven maken. Het gaat niet alleen om de uitstraling, maar ook om veiligheid.” 

“In sportief en daarmee vaak ook financieel goede jaren is het van belang om daar extra in te investeren, omdat de discussie dan ook gemakkelijker is. Als financieel verantwoordelijke sta ik dus continu voor het dilemma of we investeren in benen of in stenen. En die keuze is complex. Wanneer je bijvoorbeeld een productiebedrijf hebt, is het eenvoudiger. Je koopt een machine en als hij kapot gaat zit daar over het algemeen garantie op. Daarnaast kun je ongeveer inschatten wat de output van die machine gaat zijn. En werkt de machine niet naar behoren, dan stuur je hem terug.” 

“Bij het investeren ‘in benen’ heb je geen garantie. Er zijn bij een transfer en het slagen ervan zóveel factoren die invloed hebben op het rendement. Kijk bijvoorbeeld naar de jonge spelers die we op hun twintigste uit Latijns-Amerika naar Nederland halen. Hun sportieve resultaat hangt af van heel basale dingen: kan hij wennen aan het klimaat, kunnen hij en zijn familie aarden in Nederland, vindt hij zijn draai in het team? Als die zaken niet optimaal zijn, kunnen de sportieve prestaties achter blijven.” 

“Uiteindelijk zijn het geen machines en dus heb je te maken met onzekerheid hoe dingen uitpakken. Hoe groter de investering, hoe risicovoller. Wij zijn geen club die de financiële ruimte heeft om, zoals sommige Engelse clubs wel kunnen, spelers voor miljoenen te halen waarvan de helft het niet waar maakt. Gelukkig hebben we een goede scouting en technische staf die, onder leiding van Marcel Brands, tot nu toe grotendeels succesvolle aankopen heeft gedaan. Maar zekerheid heb je nooit ”

Budgetteren en forecasten

“Als je kampioen wilt worden, moet je ondernemen. Als gevolg van de enorme fluctuaties in de begroting sta je hier voor een behoorlijke uitdaging. PSV heeft een basisbegroting van 70 miljoen euro. Daar zit in berekend dat we minimaal de Groepsfase Europa League halen. Daar kunnen we goed op begroten. De grote financiële ‘klappers’ zitten in het spelen van Champions League en de grote transfers. Deelname aan de Champions League levert ons in de nieuwe cyclus al bijna 30 miljoen euro op aan gegarandeerde inkomsten. Dat kan als gevolg van sportieve prestaties nog meer worden. Dat betekent dat je begroting met bijna 50 procent omhoog gaat.” 

“Wat het lastig maakt, is dat deelname aan de Champions League, in de huidige situatie van het Nederlandse voetbal, pas eind augustus bekend is. En dan is de transferperiode praktisch afgelopen en heb je je selectie samengesteld omdat je al begonnen bent aan de competitie en met de kwalificatie voor de Champions League. Dus wat doe je als club? Neem je risico en ga je al vooraf investeren met als risico dat je geen Europees voetbal haalt? Of speel je het veilig en begin je met een minder goed elftal wat de kans op succes vermindert?”

“Iedere club benadert dit op een andere manier, wat in het verleden bij sommigen ook tot behoorlijke problemen heeft geleid. Wij nemen een dusdanig risico, dat we financieel de klappen op kunnen vangen. Onze doelstelling is prijzen winnen, en dus proberen we een selectie samen te stellen die de kans hierop zo hoog mogelijk maakt. Dit betekent dat we hierin bepaalde risico’s nemen die we, als we de Champions League of de Europa League niet halen, kunnen opvangen. Met de Raad van Commissarissen en de directie hebben we afgesproken wat wij als club noodzakelijk achten om als buffer aan te houden. Dat is echt de ondergrens. Het is goed dat we die afspraak vooraf hebben gemaakt. Dat geeft een helder en duidelijk kader waarbinnen we kunnen werken.” 

Business minded financial 

“Die grote verschillen in begroten zijn enerzijds verschrikkelijk als financieel verantwoordelijke, maar het maakt anderzijds wel enorm dynamisch. Sommige financials zijn hele goede boekhouders en zijn goed in het inrichten van administratieve processen. Ik ben meer een ondernemende financial. Ik zit graag naast de business om te kijken wat er mogelijk is. Waar liggen de kansen op omzet, wat voor nieuwe concepten kunnen we ontwikkelen en wat hoe kunnen doen om de kosten te verlagen?” 

“De organisatie moest hier wel aan wennen toen ik hier in 2016 kwam werken. Je hoopt dat de commerciële afdelingen je bellen voordat ze ergens aan beginnen. Dat ze zien dat het waardevol is als er iemand vanuit de financiële kant meedenkt over de kansen maar ook over de administratieve structuur. In plaats van dat we achteraf worden betrokken en alles recht moeten breien. Dat zit van nature niet in hun dna, maar het gebeurt steeds meer. Ik ben een manager die probeert mee te denken in kansen en bij te dragen aan de groei van de club. Dat kan ik beter dan boekhouden en dat is ook wat PSV zocht toen ik in dienst kwam.” 

Auteur Lieneke Verrest is Sr Marketing Communications Specialist bij Exact. PSV gebruikt Exact software onder andere voor hun financiële processen, salarisverwerking en HRM.