Goede control is imperfect

Een serie blogs over control.

De Tweede Kamer gaat helemaal los op het Kabinet. Waarom is er een tekort aan testcapaciteit? Hoe kan het dat er personeelstekorten zijn bij de bron- en contactonderzoeken? Waarom veranderde de RIVM de mondkapjesrichtlijn bij de ouderenzorg?

Door Hinrich Slobbe, control prof in beide betekenissen, als associate professor aan de Business School Nederland en als directeur van Wisdom in Finance.

Oppositiepartijen eisen het hoofd van de minister van Volksgezondheid. Wanbeleid, Leugens, Mismanagement, het kabinet maakt er een bende van! Het grote, parlementaire schelden is begonnen. Toch moet onze volksvertegenwoordiging zich eens goed achter de oren krabben: weet wat je van de regering eist. Perfect coronabeleid heeft namelijk een keerzijde. Kijk hoe goed China het voor elkaar heeft: perfecte controle over de ziekte die daar notabene ontstaan is. Maar bedenk hoe totalitair deze controle tot stand is gekomen.

Total control? Totaal fout

Het verlangen naar ‘100 procent correct’ is eeuwenoud. Het nazi-regime was gebaseerd op een zuiver ras, de Sovjet-ideologie streefde een socialistische heilstaat na. In Noord-Korea is de behoefte aan volledige controle de basis van het regeringsbeleid. Door historici wordt keizer Nero een ziekelijk perfectionistisch bestuurder genoemd. Control kan doorslaan in een perfect bestuurde en van toezicht doordrenkte maatschappij (Michel Foucault). Het boek 1984 van George Orwell laat heel duidelijk zien waar control toe in staat is.

Kortom, onze toezichthouders op de nationale staat doen er verstandig aan om niet te streven naar een faalvrije besturing van onze samenleving. Het goede antwoord is Imperfect Coronabeleid. Dat betekent niet dat we alle fouten maar over ons heen moeten laten komen en de boel de boel laten. Of kansloze bestuurders hun machtsspelletjes over ons uit mogen storten. Maar imperfectie houdt in dat we onze eigen onvolkomenheid kennen, 100 procent beslissingen bij 50 procent kennis. En vanuit het onderkennen van onze zwakten bewegen van de ene disbalans naar de andere.

Wendbaar, want faalbaar

Eigenlijk is dit de wendbaarheid waarover het de laatste jaren gaat: snel kunnen reageren op veranderingen, die je niet aan zag komen. Die reactie slaat dan weer door naar de keerzijde, waardoor je wéér moet corrigeren. Een soort slingereffect.

Dan kan het dus zijn dat de regering te laat in onderhandeling ging over testcapaciteit, maar over een paar weken is er weer capaciteit genoeg. Al meanderend gaan we de juiste richting op. In de afgelopen maanden zijn er waarschijnlijk te veel beademingsmachines gekocht, puilen de magazijnen uit van de mondkapjes, hebben we miljarden uitgegeven aan loonkostensubsidies die wellicht overbodig zijn. Als dadelijk de eerste vaccins verschijnen dan hebben we er tegelijkertijd misschien wel drie, betalen we te veel en spoelen we de helft door het toilet.

Perfect imperfect

Maar we zijn wel een land waar het prettig leven is, we niet worden gemanipuleerd door Big Brother, er geen militairen zijn die onze anderhalve meter maatschappij met geweld komen afdwingen, waar niet verkiezingen worden gekocht en een kleine bovenlaag de rest terroriseert.

Laten we elkaar blijven aanspreken op ons gezonde verstand. Houd 1,5 meter afstand, reinig je handen, nies in de holte van je elleboog, blijf bij koorts thuis, en doe vooral niet alsof je alles weet. Want we weten maar de helft, onze besluiten zijn per definitie imperfect: dus wees vooral mild naar elkaar!

Imperfect beleid: óók Control 3.0.

Alle blogs van prof. Hinrich Slobbe voor u op een rij gezet.