CFO uitgedaagd door volatiliteit en regulering

Dat blijkt uit de High Performing Finance Research 2014, een wereldwijd onderzoek onder CFO’s, dat iedere twee jaar wordt uitgevoerd door Accenture. De focus in het onderzoek 2013-2014 ligt op de invloed van globalisering en technologie op de agenda van de CFO. 

Gekeken is hoe finance-organisaties erin slagen de basis voor de digitale onderneming te leggen door vereenvoudiging van de processen en de inzet van analytics. Aan het onderzoek deden wereldwijd 671 CFO’s of andere executives mee en 47 CFO’s in de Benelux. 

Bij een vergelijking tussen de prioriteiten van de wereldwijde CFO’s en de Benelux-CFO’s dringt zich de conclusie op dat de achterstand van de Benelux op het gebied van big data en analytics de afgelopen twee jaar bijna constant is gebleven. 

Kees-Jan de Korver, EALA Management Reporting & Analysis lead van Accenture, stelt dat het verschil wel iets kleiner is geworden. “In de markt merk ik dat er echt vooruitgang in zit. Tot twee jaar geleden werd er in Nederland weinig geïnvesteerd in geavanceerde financediensten als planning en budgetting en geavanceerde forecasting. Dat is de laatste anderhalf jaar ineens enorm opgekomen. De ambitie en de agenda is er en de investeringen worden nu gedaan.” 

“Ik denk dat de realiteit de onderzoeksresultaten al heeft ingehaald. Nederland heeft een periode van crisis achter de rug. Het vertrouwen is eigenlijk pas in de loop van vorig jaar teruggekomen. De investeringen die worden gedaan in meer geavanceerde finance-capabilities moeten hun uitwerking nog krijgen op de inrichting van finance.” 

Het is de vraag of de economische crisis een verklaring is voor het feit dat CFO’s wereldwijd bezig zijn met bedrijfstransformaties, terwijl CFO’s in de Benelux aangeven dat riskmanagement en cost control nog tot hun prioriteiten behoren. 

De Korver: “Tot midden vorig jaar leek de focus bij onze klanten te liggen op kostenbeheersing. Nu begint het besef te komen dat kostenbeheersing alleen niet leidt tot groei. Het vertrouwen neemt toe om te investeren in capaciteiten die bijdragen aan de groei van de organisatie. Dat zien we nu nog maar ten dele terug in het onderzoek.” 

De Korver wijst erop dat de bevindingen van het rapport voorlopige conclusies zijn. In een aantal rondetafels met CFO’s in samenwerking met de CFO Association wordt getoetst of de ontwikkelingen die in het onderzoek worden geschetst, ook breed herkend worden door de CFO’s in de markt. Na deze rondetafels volgen dan de definitieve resultaten.

Wereldwijd noemen CFO’s de toenemende wet- en regelgeving als een van de grootste uitdagingen, gevolgd door volatiliteit. De CFO’s in de Benelux zijn meer gefocust op volatiliteit dan regulering. “Misschien dat we het meer vanuit het belang van volatiliteit moeten bekijken”, zegt De Korver. 

“Ik denk dat regulering nog wel degelijk een groot effect heeft in Europa, maar volatiliteit is specifiek in Europa een enorm thema geweest. We hebben de eurocrisis nu min of meer achter de rug, maar aan de oostgrens van Europa is het nog steeds onrustig. Deze onrustige periode heeft vooral het onderwerp volatiliteit naar boven gebracht. Dat wil niet zeggen dat regulering in de Benelux als minder belangrijk wordt gezien.” 

Terwijl de CFO’s wereldwijd focussen op een effectieve, efficiënte en productieve finance-organisatie die inspeelt op de behoeften van de business, is de aandacht in de Benelux vooral gericht op verbetering van de performance en tegemoet komen aan de behoeften van de verschillende stakeholders. 

Volgens De Korver is het goed op orde brengen van de basis een terugkerend thema en een blijvende uitdaging voor alle CFO’s. “Je ziet dat de Benelux op dit gebied nog niet het wereldwijde niveau van volwassenheid heeft bereikt, maar ook in de Benelux beschikt men over moderne operatingmodellen waarbij optimaal gebruik wordt gemaakt van de mogelijkheden van onder meer offshoring en shared services. Het gebeurt echter nog niet veel dat deze modellen in de organisatie aan HR, inkoop en dergelijke worden gekoppeld. Grote internationale bedrijven zijn daar toch verder mee dan Benelux-bedrijven.” 

De Korver verwacht wel dat er binnen de Benelux een inhaalslag zal worden gemaakt. Via verschillende platforms worden CFO’s bij elkaar gebracht om hun ervaringen op dit gebied te delen. CFO’s in de Benelux gaven ook aan dat de juiste resources om de transformatie uit te voeren niet eenvoudig te vinden zijn. Dat kan volgens De Korver te maken hebben met het feit dat in de Benelux de arbeidsflexibiliteit lager is dan in andere landen. Tijdens eerdere rondetafels meldden Nederlandse CFO’s al moeite te hebben met de werving van de juiste medewerkers en de starre arbeidsmarktregels. Een andere mogelijkheid is dat er door de nadruk op kostenbeheersing minder ruimte voor resources is.

Een belangrijke uitdaging voor alle CFO’s is de zichtbaarheid van resultaten bij een transformatie. “Als je niet duidelijk meetbaar kunt maken welk resultaat je zou kunnen behalen en wat je daadwerkelijk behaalt, is het heel moeilijk om een transformatie te sturen en succes te garanderen. Het is heel herkenbaar”, aldus De Korver. “Vaak blijft er in een groot finance-transformatietraject veel achterwege, doordat er geen compleet beeld gegeven wordt van het effect van die transformatie. Het gevaar is dat je je te veel op een bepaald deel van de transformatie richt en daarmee uiteindelijk een groot deel van het effect laat liggen. Je ziet dat er bij de overdracht van activiteiten naar derde partijen een mooie businesscase wordt gemaakt over wat het oplevert. Uiteindelijk blijven er dan heel veel kosten achter in de organisatie, gewoon doordat ze niet actief gemanaged worden. Die activiteiten hoeven niet achter te blijven, maar omdat het project een andere focus heeft, vergeet je uiteindelijk een belangrijk deel van je businesscase te halen. Dat zie je regelmatig terugkomen.”

Op het eerste gezicht lijkt de Benelux in de toepassing van analytics voor te lopen op de wereldwijde CFO’s. Zeker als het gaat om analytics ter ondersteuning van de besluitvorming. Maar als er verder wordt gekeken naar de integratie van big data en analytics om de hele processtroomlijning uit te voeren, verschijnt er een ander beeld. 

“Er zijn in de Benelux nog maar weinig stappen ontwikkeld om met behulp van big data en analytics de procesonderdelen op elkaar aan te sluiten, zodat het logistieke proces, het salesproces en het incassoproces op een heel effectieve manier te plannen zijn.” 

Internationaal heeft men daar volgens De Korver veel meer ervaring mee. Een verrassende uitkomst van het onderzoek is dat organisaties in de Benelux in het gebruik van analytics veel meer de nadruk leggen op groei dan op cost control, terwijl wereldwijd de aandacht juist uitgaat naar cost control. 

“Bij de vorige studie was dit andersom en was er in de Benelux nog weinig aandacht voor groei”, aldus De Korver. “Dit sluit aan bij de eerdere constatering dat er binnen de CFO Community weer vertrouwen is om te investeren in diensten voor toegevoegde waarde, zoals planning, budgettering en forecasting. Wellicht dat CFO’s in hun agenda en prioriteiten meer plaats inruimen voor deze investeringen dan we dachten.”

Rol CFO 

Uit het onderzoek blijkt dat de rol van de CFO in investeringen de afgelopen jaren wereldwijd sterker is geworden. Dat is volgens De Korver een gevolg van de noodzaak om een pad door de onzekerheid te vinden, en de CFO is hiervoor de aangewezen persoon. Toch zitten er verschillen tussen CFO’s wereldwijd en in de Benelux. Van de eersten maakt 35,7 procent een scherpe keuze, zij geven aan zich puur te richten op groei. Dat percentage zal binnen twee jaar zijn opgelopen naar 39 procent. Zo’n 36 procent verdeelt zijn tijd en aandacht tussen groei en cost control. In de Benelux richt 21,3 procent van de CFO’s zich puur op groei, terwijl bijna 60 procent zijn tijd en aandacht verdeelt tussen groei en cost control. Dit laatste percentage zal ook over twee jaar nog hetzelfde zijn, terwijl het percentage CFO’s dat zich puur richt op groei dan zal zijn gestegen naar 33,3 procent.

Wereldwijd lijken CFO’s meer in staat tijd vrij te spelen. “Dat heeft ook alles te maken met de rationalisering en optimalisering van het informatielandschap en de ontsluiting die je daarvoor nodig hebt. Dat zit meer aan de kant van de toegevoegde waarde in de finance-functie en we zien dat hier nu investeringen gedaan worden”, aldus De Korver, die erop wijst dat er ook in het vorige High Performance-onderzoek een duidelijk verschil bleek te zijn tussen high performance wereldwijd en Nederlandse CFO’s. “High performance finance-functies hadden toen ook een heel scherpe, duidelijk omlijnde finance-strategie.”