Zo blijven we aan het werk in tijden van disruptie

In de ochtend van de bijeenkomst die bij Intelligence Group plaatsvond over dit onderwerp maakte ABN AMRO bekend dat ze tot 2020 tussen de 975 tot 1375 arbeidsplaatsen gaan schrappen. Uit het verhaal over arbeidsmarkttrends van Ben Rogmans (Managing Partner bij Intelligence Group) dat volgt, blijkt dat dit slechts een heel klein druppeltje op een hele grote gloeiende plaat is.

 

Als voorbeeld van een sector waar de arbeidsmarkt volledig ontwricht gaat worden neemt hij de automotive. Iedereen heeft wel eens gehoord van de zelfrijdende auto in deelbezit. Wat zal de invloed daarvan zijn op de arbeidsmarkt in automotive?

 

Rogmans noemt de volgende beroepen die als gevolg van de zelfrijdende auto en aanverwante innovaties tussen nu en 20 jaar grotendeels gaan verdwijnen: monteurs, producenten van motoren, autoschadeverzekeraars, autodealers, medewerkers van tankstations, producenten en installateurs van wegbewijzering en signaleringsborden, medewerkers van filemelders en verkeerscentrales, wegenbouwers, medewerkers van Rijkswaterstaat (die niet met water bezig zijn), stoplichtproducenten, verkeersregelaars, verkeersagenten, taxichauffeurs, rij-instructeurs, CBR-medewerkers, parkeerwachters, medewerkers van parkeergarages, autofabrikanten, buschauffeurs, vrachtwagenchauffeurs, post- en krantenbezorgers, pakketbezorgers, maaltijdbezorgers, conducteurs, machinisten, havenarbeiders, containerlossers en piloten.

 

In een historisch gezien ultrakorte tijd wordt driekwart van de werkgelegenheid in deze sector vernietigd. “Dit hoeft geen ramp te zijn”, zegt Rogmans. “Zulke transities duren toch altijd langer dan je denkt. Veel van deze mensen gaan al met pensioen tegen de tijd dat hun baan verdwijnt en anderen kunnen doorstromen naar nieuwe beroepen.”

 

Voor andere sectoren is een soortgelijk beeld te schetsen:

– Het onderwijs: Het hele curriculum van elke opleiding denkbaar staat inmiddels perfect uitgelegd op YouTube en onderwijsplatformen als The Kahn Academy.

– De zorg: Willen mensen zorgrobots naast hun bed? Ja, dat willen ze.

– De bouw: In China wordt 3D-printing in de bouw al volop toegepast. Een uniek ontworpen huis kan in drie uur tijd geprint worden.   

– De retail: Sinds de crisis zijn er 30.000 winkels verdwenen. Er zijn succesformules die groeien, zoals H&M en Action, maar het merendeel krimpt (winner takes all-effecten).

– Financiële sector: Fintech is goed voor 80 procent van de innovaties, maar slechts twee procent van de vacatures. Het aantal fysieke vestigingen blijft dalen.

– Energie: Er komt een enorme transitie aan naar o.a. zonne-energie en biobrandstof.

– Voedsel: Een 3D-printer kan in hoog tempo honderden maaltijden printen voor een verzorgingstehuis. Met extra calcium voor meneer Bakker.

 

Deze transities betekenen niet direct dat de werkgelegenheid in die sectoren volledig zal verdwijnen. We kunnen er bijvoorbeeld heel goed voor kiezen om in de zorg en het onderwijs evenveel mensen in dienst te houden als nu. In sommige sectoren zal dit niet gaan. 

 

Volgens Rogmans zijn er wel degelijk kansen om nog aan het werk te blijven. Ten eerste zal er enorm veel werkgelegenheid ontstaan om de transitie mogelijk te maken. Op lange termijn zullen er ook veel nieuwe, nu nog niet bestaande, banen ontstaan. Je moet het in veel gevallen wel zoeken in een drastisch andere richting dan waar je nu in zit. “Er is bijvoorbeeld al een uitzendbureau voor dronepiloten – die nu al een tekort hebben. In 2020 zullen er waarschijnlijk zo’n 5.000 tot 10.000 dronepiloten nodig zijn.”

 

Een zorgpunt is wel de groter wordende tegenstelling tussen arm en rijk. Er zijn volgens Rogmans drie duidelijke groepen aan het vormen:

● De succesvollen: Bijvoorbeeld de ICT’ers die uitstekende kansen hebben momenteel. 

● De scharrelaars: Veelal ZZPers die hard moeten knokken en weinig zekerheden hebben.

● De sukkelaars: Dit zijn de mensen van wie hun beroep geautomatiseerd is. Hen helpen is een steeds urgenter wordend politiek vraagstuk.

 

Tot slot toont Rogmans de deelnemers aan de sessie een tiental gebieden waar je het in de komende jaren moet gaan zoeken. Hier heb je de grootste kans om betaald werk te vinden:

1. Horeca, toerisme, recreatie verdubbelt.

2. Persoonlijke dienstverlening verdubbelt.

3. Meer zorg en onderwijs voor iedereen.

4. 3D-printing en design.

5. Software, robots en big data.

6. Lokalisering EN globalisering economie.

7. Innovatie afval en milieusector, hergebruik.

8. De transitie per sector creëert heel veel werk.

9. Er is vergrijzing en dus vervanging.

10. Er komen heel veel nieuwe beroepen.

 

De belangrijkste voorwaarden om hier de komende twintig jaar redelijk ongeschonden doorheen te komen:

● Employability

● Arbeidsmarktfitheid

● Arbeidsmarktkansen

● Scholing

● Flexibiliteit