Zelfkennis is niet voor iedereen weggelegd

Door Sophie de Wit, Care Manager bij TriFinance.

Binnen TriFinance is de ambitie van de projectconsultant het vertrekpunt van zijn of haar loopbaan. Om je ambitie te kunnen formuleren en deze vervolgens te kunnen verwezenlijken, is het belangrijk om voor jezelf in kaart te brengen wat die ambitie dan is. ‘Wat wil je?’ De vraag lijkt vaak simpel, maar deze beantwoorden vraagt om veel zelfkennis. Is zelfkennis dan een noodzakelijk goed?

‘Zelfkennis’ is een term die je te pas en te onpas hoort. Het maken van ‘eigen keuzes’, inzicht in de intrinsieke motivatie, een actief leerproces en zelfregulatie staan op een voetstuk ten opzichte van kennisoverdracht en competentieontwikkeling. Zelfkennis als basis voor de formulering van een ambitie wordt gedragen door drie primaire vragen: ‘Wie ben ik?’, ‘Wat kan ik?’ en uiteindelijk ‘Wat wil ik?’. Het gaat over het vermogen de eigen denkwijze in te schatten en daar objectief naar te kunnen kijken, over het rationele inzicht in eigen de mogelijkheden en onmogelijkheden.

Lees ook: Financials moeten aan tech-competenties werken

Belangrijke keuzes maken

Het belang van zelfkennis wordt gevoed door het gegeven dat mensen zelfstandig steeds belangrijkere keuzes moeten maken in het kader van leren, loopbaan en het leven. Welke studie interesseert mij? Welk beroep wil ik uitoefenen? Hoe wil ik mijn vrije tijd besteden? 
In de vorige eeuwen werd een groot deel van de gebeurtenissen in de levensloop bepaald door vaste patronen, dwingende omstandigheden, (geloofs)overtuigingen en heersende normen.
Ondanks dat zelfkennis als essentieel wordt gezien en de vraag om het maken van zelfstandige en persoonlijke keuzes steeds groter worden, spelen onze vaste patronen, de omstandigheden, onze overtuigingen en normen nog steeds een forse rol in het maken van beslissingen. Dit komt hoogstwaarschijnlijk doordat deze zijn opgenomen in onze meme, een stukje cultuur dat zich van mens tot mens voortplant. Hierdoor dienen deze elementen een onderdeel te worden van onze zelfkennis.

Inzicht verwerven

Het kan lastig zijn om inzicht te verwerven in deze elementen. Het betreft vaak onze spontane reacties, waar we relatief te weinig bij stil staan. Maar juist door je hiervan af en toe bewust te zijn en onszelf vragen te stellen als ‘Waarom doe ik wat ik doe?’ en ‘Waarom vind ik iets leuk?’ kan het veel inzicht geven persoonlijke patronen maar ook in talenten. Indien een persoon bijvoorbeeld vanuit nature veel vragen stelt, kan daar het talent leergierigheid of belangstellendheid aan ten grondslag liggen. Veel beslissingen die we maken, komen voort uit onze talenten. Vaak worden mensen echter gedwongen om instinctief te handelen aangezien het bijna onmogelijk is om iedere kleine beslissing te rationaliseren

Jezelf leren kennen

De filosoof Thales, die zes eeuwen voor onze jaartelling leefde, gaf al aan dat het leren kennen van jezelf een van de moeilijkste dingen in het leven is en het adviseren van anderen een van de makkelijkste. Daarin lijkt in de tussentijd weinig veranderd.
Zelfkennis is iets essentieels en onderscheidends en niet voor een ieder weggelegd, kan verondersteld worden op basis van de inzichten uit het verleden. Zonder het bezit van zelfkennis is het aannemelijk dat een persoon wordt geleefd en vaart hij op keuzes van anderen. Met de juiste coaching is het echter mogelijk om je zelfkennis te vergroten en de vraag ‘Wat wil ik?’ duurzaam te beantwoorden. Vanaf daar is het maar een kleine stap naar het bepalen van je echte ambitie.

Sophie de Wit is Care Manager bij TriFinance en van oorsprong Sociaal en Organisatiepsycholoog MSc. Sophie helpt de consultants in het maken van de juiste keuzes in hun loopbaan en beschouwt zelfkennis als fundament voor de formulering van je ambitie.