‘Waggel niet achter de pinguïns aan!’

Door Charles Sanders

Doelgroep van hun zojuist verschenen boek? CFO’s en hun senior finance teams die de macht van data en de revolutie in decision-making willen begrijpen. Mohamed Bouker: “Als Max Verstappen een besluit neemt, gebeurt dat tegenwoordig ook op grond van data. Zijn F1-auto zit vol sensoren en hijzelf ook. Met de data die daarmee gegenereerd worden, wordt het verschil gemaakt tussen zegevierend onder die checkered flag finishen of voortijdig in het gravel eindigen.”

“En dat is weer 1:1 door te trekken naar de wereld van de CFO”, vult co-auteur Frank Geelen aan. “Want decision-making is cruciaal voor zakelijk succes. Besluiten worden steeds vaker data driven genomen en wie of welke functie in de organisatie is in onze ogen de aangewezen persoon om de transformatie naar een decision oriented organisation te leiden? Inderdaad, de CFO.”

Laat die CFO de leiding nemen in het goed organiseren van alle data en alle beslissingen, zodat elke business een echte ‘decision oriented’ organisatie wordt, is het pleidooi in het boek dat beide Deloitte partners schreven. Hoe het tot stand kwam? Mohamed Bouker: “In de zomer van 2018 genoot ik van een sabbatical, ik was ‘onderweg’ naar Deloitte. Ik had vrije tijd en verdiepte me in de rol van de CFO. Ik zag haar of hem worstelen met technologie. Hopend op ERP als wondermiddel, dat alle problemen wel even zou oplossen… En ik zag dat er heel weinig aandacht was voor data. Terwijl juist die CFO degene is die staat voor betrouwbaarheid in het verwerken van data.”

Bij Deloitte ontmoette Bouker collega partner Frank Geelen die het CFO Programma in Nederland leidt en samen besloten ze ‘voor het heel goede verhaal te gaan’. En nu is ‘The CFO in Pole Position’ dus van de drukker gekomen. “Een must voor CFO’s en hun senior finance teams om de macht van data te begrijpen”, zegt René Hooft Graafland, lid van de Raad van Toezicht van Ahold Delhaize over het boek. Prof.Dr. F.H.M. Verbeeten, MBA en verbonden aan de Amsterdam Business School en de Universiteit van Amsterdam: “Dit boek zal finance leaders zeker inspireren om voor die pole position te gaan.”

Snijvlak finance en ICT

Co-auteur Mohamed Bouker is in  zijn loopbaan vanuit de techniek de finance kant opgegaan. Hij werkte jarenlang op het snijvlak van finance en ICT, waarbij hij bedrijven hielp bij het benutten van data om inzichten op te doen ter verbetering van de dienstverlening. Gevleugelde woorden van Bouker: “Data analytics is niet de toekomst, het is nu.”

Zijn collega Frank Geelen werkte in finance lijn functies bij Unilever en Philips en bij consultant PwC voor hij tien jaar geleden naar Deloitte kwam. Hij adviseert al vele jaren CFO’s met het verder verbeteren van hun finance functie waarbij met name de toenemende digitalisering en het gebruik van data en algortimes steeds belangrijker worden. Gevleugelde woorden van Geelen: “De kennis en kunde van de finance functie is nu meer dan ooit nodig in de hele organisatie.” Het idee voor ‘The CEO in Pole Position’ kwam van Bouker en twee jaar geleden besloten de twee het project samen op te pakken.

“Met horten en stoten, zo gaat dat in de praktijk”, lacht Geelen. “Het dwingt je om met je benen op tafel eens na te denken over de toekomst van ons vakgebied.” Bouker: “Heerlijk om de rust te hebben dat te doen, die gestolde wijsheid nog eens de revu te laten passeren.”

Wat zeker is: het thema van hun boek verdwijnt voorlopig niet. Want dat die CFO als decision maker in een door data gedreven organisatie de regie in handen heeft over hoe die data moeten worden ingezet, is duidelijk. “In de echte race gaat het erom welke organisatie het beste gebruik maakt van data”, zegt Frank Geelen. “CFO’s onderschatten hun belangrijke rol hierin wel eens. Wat wij met dit boek willen duiden: Chief Financial Officer, je staat er heel goed voor, maar je moet nú snelheid maken. Flink gasgeven en go!”

Alles draait om real time

Sneller beslissen, beter beslissen. Op grond van het ophalen van ervaringen, van goede research. En aan de hand van de data die dat oplevert de strategie, het beleid bepalen. Want de hele wereld wordt data driven en ook niet-financiële- en externe data kunnen input geven. Bouker en Geelen waken ervoor hun boek een wake-up call te noemen, willen niet belerend zijn. Maar waar ze wel op hameren: kwartaal-, maand- en zelfs weekrapportages? Die zijn niet meer voldoende voor de huidige besluitvorming. Alles draait om real time. Wat je nu al met je telefoon doet, op de hoogte blijven door voortdurende updates van gebeurtenissen en nieuws, dat wil je ook in je werk.

“Ook waar het aantrekken van talent betreft, heb je de beste tools nodig”, zegt Mohamed Bouker. “Want talent wil niet meer met alleen maar Excel of PowerPoint werken. De finance functie specialiseert zich steeds verder. Het gaat om mensen die verstand hebben van artificial intelligence, van cloud technologie. Mensen die over kennis van de industrie beschikken. Er zit veel beeldspraak in ons boek. Kijk naar de Formule 1-wereld van twintig jaar geleden. Toen maakte de coureur echt het grote verschil. Die impact is door de beschikbare stroom aan data minder belangrijk geworden, met een heel team achter die ene rijder.”

Frank Geelen: “Het draait allemaal om dat goed ingerichte commandocentrum achter die coureur en dus ook achter de business of achter het primaire proces in de organisatie. Als je dat commandocentrum goed voor elkaar hebt, win je de race. Corona is wat dat betreft een waarschuwing geweest. Vergelijk het weer met die auto. Als je met 100 kilometer per uur de (corona) mist in rijdt en vol op de rem moet, veroorzaakt dat ongelukken. Niemand maakt zich daarentegen zorgen over mist als een vliegtuig de landing inzet. Dankzij sensoren en radar. Dankzij betrouwbare data. De CFO moet zijn of haar commandocentrum op een wijze inrichten dat de organisatie in plaats van een ‘auto’ veel meer een ‘vliegtuig’ wordt dat soepel door elke mist kan vliegen.”

Combinatie mens en machine

Mohamed Bouker vult aan: “Organisaties moeten als het ware door die wolken kunnen vliegen met 0,0 procent zicht, maar toch vol vertrouwen hun koers bepalen. Want hoe ervaren een CFO ook, als je niet data-driven bent, kun je vervelende botsingen maken. Het gaat om de combinatie mens en machine. Dus CFO, zorg dat je opschaalt naar het niveau van die captain die beter is dan de auto-pilot!”

Veel bedrijven zijn bezig met het vervangen van hun core finance organisatie. Daarbij is het volgens auteurs zaak voor de CFO niet simpelweg die anderen te volgen, maar heel goed na te denken wat goed is voor haar of zijn organisatie. Waggel dus niet achter de spreekwoordelijke pinguïns aan.

“Want het is menselijk om elkaars gedrag en opinie te kopiëren”, aldus Frank Geelen. “Dat is in de corporate wereld een serieus gevaar, omdat business leaders soms een hype gemakkelijk volgen. Waar het om gaat is dat ze hun eigen, onafhankelijke keuzes maken, niet gebaseerd op wat hun peers doen of denken, maar veel meer op eigen onderzoek en data. De CFO moet daarin een centrale rol spelen.” 

“En het kost soms wel twaalf stappen om achter iets simpels te komen”, vult Mohamed Bouker aan. “Omarmen van data is niet altijd sexy, maar als je het nalaat… Soms is externe data goed genoeg, soms is snelheid heel belangrijk. Wat is de juiste analyse? Zeker is dat géén beslissingen nemen geen waarde toevoegt.”

Voorkomen van fouten

En dus gaat hun boek ook over decision making, waarbij het verschil wordt uitgelegd tussen smart scenario/advanced algorithm versus human decision en business role. High impact tegenover low impact. Low speed, versus high speed. Over het voorkomen van fouten. Trouwe klanten die facturen al lang hebben betaald, maar door gebrekkige data toch een aanmaning krijgen, omdat er geen match was tussen de betaling en die specifieke rekening. Boekmaanden waarbij HR en Finance een ander aantal weken hanteerde. Niet over nagedacht.

“Maar je had het kunnen weten door gebruik te maken van data, van machine learning”, aldus Bouker. “Je moet in de modus staan voor change, je moet sneller zijn. Alleen al in het gebouw waar we nu zitten, bevinden zich 30.000 sensoren die allemaal data leveren. We noemen dit ook wel een computer met een dak. Ja, we gaan naar die hyper connected wereld. Ook als mens, ook als CFO. En die laatste moet niet voor de gemakkelijke weg kiezen. Voetballers die alleen dribbelen zijn vaak niet effectief. De CFO en zijn of haar finance team leveren besluitvorming waar andere functiegebieden op wachten. Dus CFO versnel, trek die nieuwe technologie naar je toe, wees leidend. Zodat de business op topsnelheid beslissingen kan nemen.”  

“Dit is geen handboek,” zegt Geelen. “We willen een beroep op de CFO doen om stelling in nemen. Beslissen, beslissen, beslissen. Organisaties moeten leren op hun instrumenten te vertrouwen.. Gut feel blijft belangrijk maar is in deze maatschappij soms overgewaardeerd. Al die managers voelen zich er heel belangrijk door, maar gut feel wordt soms te belangrijk gemaakt door het niet investeren in betere data en algoritmes. Duurzaamheid kan bijvoorbeeld niet louter zijn gebaseerd op gut feeling, maar gaat hand in hand met data. Ambitie is één, maar met data kunnen organisaties sturen en verantwoording afleggen. Zonder dat vertrouwen in data wordt het oude niet losgelaten. En dat heeft weer niets met leeftijd, maar alles met leadership te maken. CFO, je staat er met die Pole Position top voor. Onderschat je eigen positie niet en trap nú dat gaspedaal in! En wat al die jaren niet is veranderd; meten is weten!”