Waar beweegt markt van bedrijfsfinanciering naar toe?

Het financieringslandschap voor ondernemers in Nederland is de laatste jaren sterk veranderd. Tien jaar geleden werd bijna alle financiering nog verstrekt door banken, maar afgelopen jaar is dit aandeel gedaald naar 48 procent. Vooral het kleinbedrijf heeft zich actief gericht op nieuwe financieringsvormen.

Het grote non-bancaire aanbod zorgt echter voor onduidelijkheid bij ondernemers, waardoor het aantal ondernemers dat financiering vindt sterk afneemt. Samenwerking tussen alle financiers en daarbij ondernemers doorverwijzen naar elkaar, is hiervoor hard nodig.

“Bancair financieren is vaak goedkoper maar daar moeten wel meer zekerheden tegenover worden gesteld. Ook duurt het aanvraagproces dan langer en ook er is minder maatwerk mogelijk”

Uit het jaarlijkse onderzoek van Stichting MKB Financiering blijkt dat vooral het kleinbedrijf door non-bancaire financiers gefinancierd wordt. In 2022 werden al 45 procent van de nieuwe kredieten tot 250.000 euro via non-bancaire financiers aangetrokken. Bij financieringen onder de 1 miljoen euro ging dit om een kwart van de succesvolle financieringen. Reden voor FM.nl om 1 vragen stellen aan de voorzitter van Stichting MKB Financiering, Ronald Kleverlaan.

1. FM.nl: Hoe moeilijk is het om de optimale financiering te verkrijgen voor het MKB?

Ronald Kleverlaan: “Er is een groot verschil tussen sectoren, maar ook tussen het kleinbedrijf en grootbedrijf. Op dit moment hebben vooral de horeca, landbouw en vastgoedsector het lastig om financiering aan te trekken, maar vooral het klein- en middenbedrijf hebben het in het algemeen een stuk lastiger. Vooral financieringen onder 1 miljoen voor werkkapitaal of 10 miljoen voor vastgoed hebben het een stuk moeilijker.”

2. FM.nl:  Sinds wanneer is dit gaande en waardoor is het anders dan vroeger?

Ronald Kleverlaan:“Sinds de financiële crisis van 2008 –en vooral na 2013– moeten banken aan steeds strengere eisen voldoen. Daarnaast zijn door bezuinigingen en digitalisering veel lokale kantoren gesloten, waardoor maatwerk niet meer mogelijk was voor kleine ondernemers. Hierdoor zijn een groot aantal nieuwe, non-bancaire financiers in de markt verschenen die zich richten op specifieke sectoren of specifieke financieringsoplossingen aanbieden.”

3. FM.nl: Wat is de huidige financieringsbehoefte van het MKB en welk deel daarvan is afkomstig van non-bancaire financiers?

Ronald Kleverlaan: “15% van de bedrijven in Nederland zoekt jaarlijks financiering. Hiervan heeft afgelopen jaar 38% ook daadwerkelijk financiering aangetrokken. De overige ondernemers financieren de investeringen intern of zien hiervan af. Bij financieringen tot €1 miljoen wordt ongeveer 1/3 non-bancair afgesloten, wat neerkomt op circa 4 miljard euro aan nieuwe kredieten per jaar. Bij financieringen tot 250.000 euro wordt ongeveer de helft non-bancair afgesloten. De rentetarieven zijn het afgelopen jaar een stuk toegenomen en dan is bancair financieren vaak goedkoper. Maar daar moeten dan wel meer zekerheden tegenover worden gesteld. Ook duurt het aanvraagproces dan langer en ook er is minder maatwerk mogelijk.”

4. FM.nl: Wat is het succespercentage en het aantal afwijzingen bij het aantrekken van financiering bij non-bancaire instellingen vergeleken met traditionele banken?

Ronald Kleverlaan: “Bij Fintech financiers worden soms wel tot 95% van de aanvragen afgewezen. Door de online tools kan op basis van algoritmes en PSD2 koppeling snel een inschatting gemaakt worden van de haalbaarheid van de financieringsaanvraag. Bij aanvragen die begeleid worden door financieel adviseurs ligt het slagingspercentage vaak boven de 90%. De belangrijkste reden is dat de adviseurs de juiste financier –zowel bank of non-bancair– weten te vinden.”

5. FM.nl: Wat zijn de belangrijkste behoeften hebben voor MKB bedrijven op het gebied van financiering?

Ronald Kleverlaan: “Er is veel behoefte aan versterking van het eigen vermogen maar er zijn maar weinig aanbieders in de markt die achtergestelde leningen of aandelenfinanciering voor het (kleine) MKB beschikbaar hebben. Vanuit de politiek kan hier een oplossing voor worden geboden door het invoeren van een fiscale maatregel voor het stimuleren van particuliere achtergestelde leningen, zoals de “winwin-regeling” uit België. Daarnaast is het belangrijk dat financiers onderling actiever samen gaan werken en naar elkaar gaan doorverwijzen. Via de Financieringshub worden hier nu de plannen concreet voor uitgewerkt als onderdeel van het Nationaal Convenant MKB-Financiering.”

6. FM.nl: Wat zijn de drie do’s en drie donts moeten de MKB bedrijven doen om betere financiering te krijgen?

Ronald Kleverlaan: “De drie belangrijkste do’s zijn;

• Oriënteer je op betrouwbare non-bancaire financiering (liefst een erkende MKB financier),
• combineer of stapel financieringen,
• schakel een adviseur in voor begeleiding.

De drie belangrijkste dont’s zijn:

• Geef niet alle zekerheden weg aan één financier,
• Vertrouw niet alleen op advisering van huisbank of accountant,
• financier te snel intern financieren.”

7. FM.nl: Wat moeten de grootbanken volgens u veranderen?

Ronald Kleverlaan: “Banken, andere financiers, maar ook andere belanghebbenden zoals bijvoorbeeld ondernemersorganisaties en politiek, moeten duidelijk maken wanneer banken nog wél financieren en wat zij niét meer financieren. Banken kunnen nog steeds een deel van de ondernemers helpen, maar veel ondernemers zijn veel beter geholpen met non-bancaire financiers. Actieve samenwerking, doorverwijzen van ondernemers naar de juiste financier en het ondersteunen van de inzet van betrouwbare adviseurs in het financieringsproces, zullen ondernemers helpen om bij de juiste financier terecht te komen.”

8. FM.nl: Wat moeten overheid, financiële autoriteiten en fiscus doen om financiering voor MKB beter te laten worden?
Ronald Kleverlaan: “De fiscale regelingen voor achtergestelde leningen -de zogenaamde winwin-regeling- moet worden ingevoerd. Daarnaast moeten investeringsfondsen worden opgezet voor non-bancaire financiers zodat de kapitaalkosten voor ondernemers lager worden. Ook kunnen er garantieregelingen voor non-bancaire financiers worden opgezet.”

9. FM.nl: Welke trends in financiering verwachten we de komende 3 tot 5 jaar?

Ronald Kleverlaan:“Non-bancaire financiering wordt komende jaren steeds meer de standaard. Een CFO kan zich hierop voorbereiden door in de toekomst meer gebruik te maken van de kennis van erkende financieringsadviseurs en MKB specialisten zoals. Natuurlijk loont het ook om eigen medewerkers deze trainingen te laten volgen.”

10. FM.nl: Kunt u scenario’s schetsen wat er gebeurd met het MKB als er niets veranderd?

Ronald Kleverlaan: “Het kleinbedrijf, maar ook sociale ondernemingen en bewonersinitiatieven die minder makkelijk aan financiering kunnen komen, zullen beperkt kunnen groeien of moeten stoppen. Dit zal een groot effect hebben op het korte en lange termijn verdienvermogen van Nederland.”

11. FM.nl: Wat adviseert u CFO’s, financieel directeuren en corporate finance-afdelingen?

Ronald Kleverlaan: “Kijk verder dan traditionele bankfinanciering en combineer dit met (bestaande) bancaire financiering. In Europa zien we een structurele verschuiving naar nieuwe aanbieders van MKB financiering. Wet- en regelgeving worden hier ook steeds gerichter voor ontwikkeld, zoals de nieuwe Europese Crowdfunding verordening. Maar ook het plaatsen van obligaties of verkoop van aandelen via een MKB beurs voor financiering tussen €5-20 miljoen vinden steeds vaker via non-bancaire financiers plaats”.