Verdubbelen in vijf jaar kan, interview met Fugro’s CEO Gert Jan Kramer

Een pragmatisch man. Die omschrijving past bij Gert-Jan Kramer. Op een toon van zo zit dat licht hij zonder omhaal het overnamebeleid van Fugro toe. Alsof het niet meer dan normaal is dat een overname succesvol is. Terwijl van alle fusies en overnames in de praktijk het merendeel geen waarde toevoegt. Maar ‘wat anderen doen, daarmee heb ik niets te maken’, reageert de bestuursvoorzitter. Diversiteit lijkt het toverwoord in de strategie van Fugro. Een evenwicht in diensten gerelateerd aan exploratie- en productieactiviteiten voor de olie- en gasmarkt, als ook in de activiteiten op zee en land. ‘Zo kunnen we schommelingen in markten of deelmarkten aanzienlijk reduceren.’ Ter verbreding van het draagvlak van de onderneming is Fugro eigenlijk voortdurend op overnamepad. Kramer: ‘Hierbij richten we ons op het versterken van marktposities of het verwerven van bijzondere technologie.’

Het concern heeft een aantal criteria opgesteld om acquisities te beoordelen: de toegevoegde waarde voor Fugro, groeipotentie, de samenhang met de activiteiten en de cultuur van Fugro, een vooraanstaande positie in een nichemarkt of een regio, technische en managementkwaliteiten en het risicoprofiel. Naast verbreding hebben de acquisities ook een ander doel. Fugro streeft naar een nettowinstmarge voor afschrijving van goodwill van gemiddeld 7,5 tot 8 procent. In 2002 werd daar met 7,6 procent aan voldaan. Maar het halen van die belangrijke financiële doelstelling werd met name mogelijk gemaakt door overnames. Met andere woorden: acquisities houden ook de financiële doelstelling recht omhoog. De groei van de omzet werd voor 4 procent bepaald door acquisities. Autonome groei maakte 3,4 procent van het geheel uit. Over de periode 1993 tot 2003 liggen de verhoudingen ongeveer gelijk. Acquisities: 7,1 procent. Autonome omzetgroei: 8,7 procent.

Het besef dat er verbreding moest komen, ontstond in 1986. Kramer: ‘Na de ervaringen rond de energiecrisis wilden we Fugro minder cyclisch maken. Dat is op zich gelukt, alhoewel we – nu de wereldeconomie in zijn geheel slechter draait – ook last hebben van de mindere conjunctuur. De elektriciteitsbedrijven en de oliemaatschappijen doen het in het algemeen echter nog steeds goed. Energie blijft nodig.’

Normaal groeitempo
Fugro maakte onlangs de cijfers voor de eerste helft van 2003 bekend. Zowel de winst als de omzet haperden, voornamelijk vanwege valuta-effecten. De nettowinst vóór goodwill liep met 11,4 procent terug tot 21,7 miljoen euro in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar. De omzet daalde met 11,6 procent tot 405 miljoen euro, onder invloed van de lage dollar. ‘Zonder valutakoersverschillen blijft het resultaat min of meer gelijk aan 2002’, zegt Kramer in een toelichting. Volgens hem is de omzetdaling daarom niet dramatisch. Acquisities droegen 1,8 procent bij aan de extra omzet, maar dit effect werd tenietgedaan door een autonome omzetdaling van 2,5 procent.

Kramer verwacht betere tijden. Na een teruggang in het tweede kwartaal trekken de orders volgens hem nu weer aan. ‘We verwachten in 2004 weer het normale groeitempo te hervatten. Wij hebben eerder, in 1999, een lagere omzet gezien en toch zijn we in vijf jaar verdubbeld.’ Tot die tijd blijft de winst van Fugro echter waarschijnlijk hetzelfde. De overname van Thales Geosolutions zou daar verandering in kunnen brengen. Daarmee zou het bedrijf uit Leidschendam naar schatting van analisten de omzet met ruwweg 250 miljoen euro omhoog schroeven en het personeelsbestand uitbreiden met tweeduizend medewerkers. Ter vergelijking: wereldwijd heeft Fugro nu ongeveer zevenduizend medewerkers.

Op het moment van spreken is Fugro druk bezig met het boekenonderzoek en is het nog niet helemaal duidelijk waarneer de deal kan worden afgerond. Kramer: ‘We hopen voor het eind van dit jaar duidelijkheid te hebben. Normaal gesproken duren dit soort processen twee tot drie maanden.’ Kramer kwalificeert de overname als een versterking van de kernactiviteiten. ‘Thales is net als wij gespecialiseerd in wereldwijd survey en bodemonderzoek voor de olie- en gasindustrie. De grootte van ons bedrijf zou met meer dan een kwart toenemen en er zijn aanzienlijke synergievoordelen te behalen.’

Terugverdienen
Fugro heeft een lange historie in fusies en overnames. Daardoor is het bedrijf gegroeid tot ongeveer honderdtwintig ondernemingen in bijna zestig landen. Wie in het boek ter gelegenheid van het veertigjarig bestaan van de onderneming kijkt, komt een aaneenschakeling van fusies, joint ventures, management buyouts en overnames tegen.

Het is dan ook niet geheel verwonderlijk dat Fugro er een M&A-beleid op nahoudt. Daarin worden drie soorten acquisities onderscheiden. De eerste groep betreft het grote aantal kleine acquisities. Denk aan kleine ingenieursbureaus die iets toevoegen in een specifieke markt. ‘Daarbij kijken we of er een uniek stuk techniek aanwezig is of dat er na de overname flink in de overhead kan worden gesneden. We maken prognoses van verwachtingen als het bedrijf zelfstandig zou blijven en als het onder Fugro-vlag verder zou gaan. Het eindresultaat, de toekomstige opbrengsten, bepaalt voor een groot deel de aanschafprijs. Dat bedrag willen we in vier tot zeven jaar hebben terugverdiend.’ Deze acquisities worden gedaan door lokale managers, bijgestaan door een van de divisiemanagers die kennis hebben van overnames.

De tweede groep betreft de middelgrote acquisities die worden aangedragen door divisiemanagers. ‘Daarbij gaat het om bedrijven in een marktgebied waarin we ook willen zitten of een zich duidelijk onderscheidende technologie die we ook in onze andere bedrijven goed kunnen gebruiken voor autonome groei.’ De derde groep bestaat uit grote acquisities van meer dan 20 miljoen euro die bij Fugro hoogstens één keer per jaar plaatsvinden. Deze worden opgepakt door de CEO en de CFO in samenwerking met de divisiedirecteur. ‘Bij die grote overnames kan het risicoprofiel aanzienlijk toenemen. Je treedt toe tot een nieuwe markt of een nieuw vakgebied. Deze overnames moeten zich binnen vier tot tien jaar terugverdienen. Ze mogen er wat langer dan andere acquisities over doen omdat het een strategische activiteit betreft.’ In 1987, net na de energiecrisis, werd het systeem van M&A opgezet. ‘Eigenlijk is het meer een gewoonte dan een systeem.’

In 2003 deed Fugro ‘maar’ zes acquisities en het bedrijf hoopt de zevende dit jaar af te ronden. ‘Onze zorg is wel dat we niet te hard groeien. Een verdubbeling van de omzet in vijf jaar kan, maar we moeten niet elke twee jaar willen verdubbelen. Dan maak je de organisatie kapot.’ Een van de aankopen betrof het aan de Noorse beurs genoteerde Oceanor. ‘Omdat het gaat over een public company en we voor de eerste keer een beursgenoteerd bedrijf overnamen volg je dit met meer dan gemiddelde belangstelling. Het lastige is dat beursgenoteerde vennootschappen veel meer in prijs verschillen.’ Fugro heeft lokaal vaste adviseurs voor dergelijke deals. ‘Zij moeten advocaat van de duivel kunnen spelen. Aan ja-knikkers heb ik niets. Als het goed is, hoef ik niet wakker te liggen over de deal. Want dan heb je alle aspecten die je mogelijkerwijs zou kunnen bedenken, inderdaad ook behandeld. Dan heb je alles gedaan wat mogelijk was en moet je het loslaten.’

Fugro is zelf ook beursgenoteerd, maar Kramer zegt geen druk te voelen vanuit de financiële markten. ‘Periodiek doen wij roadshows om journalisten, analisten en grote beleggers op de hoogte te brengen van de stand van zaken van ons concern. Voor het onderhouden van de investor relations mochten we onlangs een prijs in ontvangst nemen. Het is voor ons zaak geen enkele vraag onbeantwoord te laten. Want als het goed is hebben we veel meer marktkennis en kennis van ons bedrijf dan deze stakeholders, hoe goed ze ons bedrijf ook volgen. Die voorsprong heb je dus al en daarna is het een kwestie van veel uitleggen.’

Transacties Fugro deed in 2003 diverse acquisities. In januari werden Oceanor Holdings ASA, Foundation Engineering Services Ltd. en Petcom Inc. overgenomen. In mei volgde Volumetrix en in juli Svitzer Ltd. en Svitzer Surveys. SeiScan GeoData werd in september gekocht. Thans is Fugro intensief in onderhandeling met Thales Geosolutions. Verder verhoogde Fugro zijn belang in het Nigeriaanse Prodec-Fugro Ltd. en het Indiase Fugro-KND Geotech Ltd. tot honderd procent.

Het beursgenoteerde Fugro (Midkap) verzamelt en analyseert gegevens over aardoppervlak en (zee)bodem. Op basis hiervan adviseert het onder meer bedrijven in de olie- en gasindustrie en mijnbouw. Verder levert het aanverwante diensten (zoals o.a. testen van bouwmaterialen). Fugro heeft zo’n 7000 medewerkers in 58 landen. Website www.fugro.com

Interview met Naam Gert-Jan Kramer, 61. President-directeur Fugro NV.
Na het gymnasium en de technische universiteit werd Kramer ingenieur bij de waterloopkundige afdeling van Rijkswaterstaat en vervolgens luitenant ter zee 2e klasse bij de hydrografische dienst van de Koninklijke Marine. Daarna trad hij in dienst bij de Koninklijke Adriaan Volker Groep (nu: Volker Wessels Stevin). In 1977 werd Kramer directeur buitenland bij Broekhoven Baggermaatschappij. Sinds 1983 is Kramer president-directeur bij Fugro NV in Leidschendam.