Topeconoom: ‘Economische problemen in Duitsland nemen verder toe’

De Duitse economie, als grootste van Europa en een belangrijke handelspartner voor Nederland, bevindt zich in toenemende mate in een crisis. Dit kan gevolgen hebben voor het Nederlandse bedrijfsleven. Met een daling van het ondernemersvertrouwen voor de vierde opeenvolgende maand, klinkt de waarschuwing van Clemens Fuest, voorzitter van het Ifo-instituut, steeds luider. Dat meldt het ANP.

• Ondernemersvertrouwen Duitsland daalt opnieuw
• kans op renteverlaging door ECB
• lagere Duitse vraag raakt Nederlandse export

Het ondernemersklimaat in Duitsland verslechterde in augustus verder, waarbij de Ifo-index daalde tot 86,8, van 87 in juli. Dit is het laagste niveau sinds februari 2023, en hoewel economen al een daling verwachtten, bleef deze iets achter bij de voorspelling van 85,8. Deze daling toont aan dat de Duitse economie nog altijd geen stabiliteit heeft gevonden na twee jaar van bijna nulgroei. De index weerspiegelt niet alleen de huidige zwakte in de Duitse industrie, maar ook een afname van vertrouwen in de dienstensector.

Een lagere rente door de ECB zou een situatie kunnen creëren waarin bedrijven weliswaar goedkoper kunnen lenen, maar tegelijkertijd te maken krijgen met stijgende kosten door looninflatie.

Belangrijkste handelspartner

Voor bedrijven in Nederland is het essentieel om deze cijfers in de gaten te houden, aangezien zij een voorbode kunnen zijn van economische moeilijkheden die doorwerken in de Nederlandse economie. Duitsland is namelijk een van de belangrijkste exportmarkten voor Nederland en een daling in het Duitse ondernemersvertrouwen kan de vraag naar Nederlandse producten en diensten verminderen.

Krimp Duitse economie en consumentenvraag

In het tweede kwartaal van 2023 kromp de Duitse economie onverwacht met 0,1 procent. Dit was deels te wijten aan het uitblijven van de verwachte toename in consumentenbestedingen. De aanhoudende zwakte in de Duitse industrie speelde ook een rol in deze krimp. Dit is bijzonder zorgwekkend, aangezien consumentenbestedingen vaak als een drijvende kracht achter economisch herstel worden gezien.

CFO’s moeten hier rekening mee houden in hun prognoses en scenarioanalyses. Een verdere krimp van de Duitse economie kan leiden tot minder investeringen en lagere omzetten voor Nederlandse bedrijven met blootstelling aan de Duitse markt. Het is van belang om niet alleen te anticiperen op een afname van de vraag, maar ook om te kijken naar de bredere impact op de Nederlandse economie, waaronder mogelijke verstoringen in de toeleveringsketens.

Verslechterende verwachtingen voor 2024

Het optimisme dat Duitsland in 2024 zou herstellen, lijkt nu volledig verdwenen. Waar eerder nog werd gehoopt op een lichte groei, wijzen de huidige cijfers op een langduriger periode van stagnatie. Volgens Clemens Fuest zijn sterkere investeringsprikkels en een verandering in beleidsrichting nodig om een heropleving te bewerkstelligen. Dit benadrukt de noodzaak voor CFO’s om hun strategische plannen aan te passen in het licht van een minder voorspelbare economische toekomst.

Voor Nederlandse bedrijven met belangen in Duitsland kan dit betekenen dat ze alternatieven moeten overwegen, zoals diversificatie van hun markten of het herzien van investeringen. Het is eveneens van belang om de kostenstructuren en prijsstrategieën te herzien om concurrerend te blijven in een mogelijk krimpende markt.

Mogelijke rentewijziging door de ECB

Fuest wees ook op de mogelijkheid van hulp vanuit de Europese Centrale Bank (ECB) in de vorm van lagere leenkosten. Een renteverlaging in september zou de Duitse economie kunnen helpen, vooral gezien de stijgende leenkosten die bedrijven momenteel onder druk zetten. Echter, Fuest waarschuwt voor te veel optimisme hierover, aangezien de ECB mogelijk terughoudend zal zijn omwille van de bredere economische context binnen de eurozone.

Nederlandse bedrijven moeten voorbereid zijn op zowel de voordelen als de nadelen van een mogelijke rentewijziging. Lagere leenkosten kunnen investeringen stimuleren, maar kunnen ook een teken zijn van aanhoudende economische zwakte. Bovendien kan het beleid van de ECB beperkt blijven als gevolg van inflatiezorgen, gezien de sterke loonstijgingen die ook in Duitsland zichtbaar zijn. Dit zou een situatie kunnen creëren waarin bedrijven weliswaar goedkoper kunnen lenen, maar tegelijkertijd te maken krijgen met stijgende kosten door looninflatie.

Gevolgen voor de Nederlandse export

Gezien de sterke economische banden tussen Nederland en Duitsland, is het waarschijnlijk dat de huidige crisis in Duitsland ook gevolgen zal hebben voor de Nederlandse export. Producten en diensten die sterk afhankelijk zijn van de Duitse vraag, zoals machines, chemische producten, en landbouwproducten, kunnen een terugval in de vraag ervaren. CFO’s moeten proactief alternatieven verkennen, zoals het verleggen van de focus naar andere exportmarkten of het ontwikkelen van nieuwe producten die minder afhankelijk zijn van de Duitse markt.

Risico op langere economische stagnatie

De kans op een langdurige economische stagnatie in Duitsland neemt toe, en dit kan ook gevolgen hebben voor de bredere Europese economie. Voor Nederlandse bedrijven betekent dit dat zij voorbereid moeten zijn op een langer durende periode van lagere groei en mogelijk zelfs economische krimp. Het herzien van strategische plannen, kostenbeheersing, en het versterken van liquiditeitsposities zijn cruciale stappen die CFO’s nu moeten overwegen.

Beleidswijzigingen noodzakelijk

Volgens Clemens Fuest is een beleidswijziging essentieel om het vertrouwen van zowel consumenten als investeerders te herstellen. Dit vereist sterkere investeringsprikkels en mogelijk meer steunmaatregelen vanuit de overheid. Voor Nederlandse CFO’s is het belangrijk om te volgen welke beleidswijzigingen in Duitsland worden doorgevoerd en welke effecten deze kunnen hebben op hun eigen bedrijfsvoering.

Indien Duitsland er niet in slaagt om effectief beleid door te voeren dat de economische groei stimuleert, kan dit leiden tot verdere onzekerheid in de regio. Het is voor Nederlandse CFO’s belangrijk om nu te anticiperen op deze risico’s en hun risicomanagementstrategieën dienovereenkomstig aan te passen.