TNO: innoveren biedt uitweg uit de crisis.

De grote vraag is hoe we als BV Nederland uit de diepe crisis komen, zo vraagt TNO zich af. Direct stevig bezuinigen is geen logische optie, want daarmee zouden we het effect van de huidige overheidssteun tenietdoen. In plaats daarvan moeten we kijken naar de lange termijn. Onderzoek en innovatie zouden in de toekomstplannen een cruciale rol moeten spelen, zo adviseert TNO.

Economische groei wordt in theorie gegenereerd door meer mensen aan het werk te krijgen en door verhoging van de arbeidsproductiviteit, zo doceert het onderzoeksbureau. Dit zou leiden tot meer waarde per werknemer. Deze oplossing gaat nu niet op, vervolgt TNO. “We leven steeds langer en krijgen minder kinderen. Daardoor zal de beroepsbevolking de komende decennia krimpen. Verhoging van de arbeidsparticipatie is daarom geen reële optie om uit de crisis te komen.”

TNO heeft een andere oplossing: het verhogen van de arbeidsproductiviteit door onderzoek en innovatie. “Hier ligt wél een kans voor Nederland. Met nieuwe of verbeterde producten, diensten en productieprocessen creëren we waarde en groei. En wordt de concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven versterkt.”

Met het Duitse voorbeeld in het achterhoofd stelt TNO voor om de investeringen in onderzoek en innovatie versneld op te schroeven en ons zo ‘uit de crisis te innoveren’. “Naast onderwerpen zoals de energietransitie en digitalisering zou de coronacrisis ook tot nieuwe prioriteiten voor het innovatiebeleid kunnen leiden.”

TNO wijst erop dat de afgelopen decennia sommige bedrijven met het oog op kostenbesparing een deel van hun productieproces naar andere delen van de wereld hebben verplaatst. “De pandemie laat echter zien hoe kwetsbaar en afhankelijk Europese bedrijven door de globalisering zijn geworden.”

Het betreft niet alleen ‘low tech’, maar bijvoorbeeld ook essentiële medische artikelen. Er bestond al een voorzichtige trend op het terughalen van productieprocessen naar Europa. Zo verhuisde bloempotfabrikant Capi Europe haar productie van China terug naar Nederland. De crisis zou deze trend kunnen versterken, suggereert TNO. “Zeker wat betreft bijvoorbeeld medische technologie of technologie die kritisch is voor onze ICT-infrastructuur.”

Recente voorbeelden laten zien dat nieuwe technologie, zoals robotica in combinatie met 5G-technologie, essentieel is om dit mogelijk te maken. Daarbij zou de ambitie moeten zijn dat de productie die terugkomt naar Europa duurzamer en circulair wordt, met minder afval en minder gebruik van grondstoffen.

Dat investeringen in onderzoek en innovatie inderdaad leiden tot hogere arbeidsproductiviteit wordt onder andere bevestigd in de Groeibrief van het kabinet: elke euro extra resulteert op de langere termijn in 4,50 euro extra omvang van onze economie. Nederland scoort wat betreft onderzoek en innovatie in veel opzichten goed. Maar er is zeker ruimte voor verbetering.

TNO wijst erop dat Duitsland na de bankencrisis de private en publieke uitgaven opvoerden, terwijl Nederland op onderzoek bezuinigde. Afspraken omtrent investeringen in onderzoek en onderwijs worden onder druk van bezuinigingen niet teruggedraaid. Daarmee hebben de Duitsers door consistent in innovatie te investeren een voorsprong op de rest van Europa behaald, aldus TNO.

Met het Duitse voorbeeld in het achterhoofd stelt TNO voor om de investeringen in onderzoek en innovatie versneld op te schroeven en ons zo ‘uit de crisis te innoveren’. “Het zou goed zijn om de focus te leggen op onderzoek naar sleuteltechnologieën dat binnen vier jaar tot economische activiteit kan leiden.”

Nu alle zeilen bijgezet moeten worden om de economie op poten te krijgen, ligt het voor de hand om additioneel onderzoek sterker op de korte termijn te richten, zo gaat TNO verder. “Dat biedt gelijk een oplossing voor het probleem waar Nederland al jaren mee kampt: het onvoldoende erin slagen kennis tot waarde (toepassing) te brengen. Kortom, met het Duitse voorbeeld in ons achterhoofd kunnen we het dit keer anders doen. En onszelf met slimme investeringen uit de crisis innoveren.”