‘Te weinig durf in durfkapitaal’

Dus spelen ze op safe door te investeren in ondernemingen die zich al bewezen hebben, met op het pluche management met een trackrecord. Zekerheid voor alles, lijkt het motto. ‘Daarmee is de echte durf in durfkapitaal verdwenen’, zegt Paul Schröder, CEO van Residex Ventures.

Voedingsbodem
Schröder is al 25 jaar actief in durfkapitaal en was voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen. ‘De voedingsbodem onder de economie, namelijk ondernemers die besluiten om met een nieuw plan, een nieuw idee aan de slag te gaan, is verdwenen.

Die ondernemers kunnen simpelweg de financiën niet meer bij elkaar krijgen. Er komen bij mij legio entrepreneurs langs die bijna letterlijk schreeuwen om financiën. Wij kunnen ze niet allemaal helpen.

Na het knappen van de internetbubbel zijn er nog maar vier à vijf echte venture capitalists over. Te weinig om de voedingsbodem te herstellen. Institutionele beleggers zoals de pensioenfondsen ABP en PGGM zouden deze tak van sport in investeren weer moeten oppakken.’

Aandacht
Het zijn de investeringen van vier tot vijf miljoen, een segment waarvan veel investeringsmaatschappijen zeggen dat deze teveel aandacht van hen opeist. Dat terwijl het rendement onzeker is.

Schröder zet daar tegenover dat het op relatief kleine investeringsbedragen gaat. ‘Breekt de onderneming met zijn idee door, dan is het rendement vele malen hoger dan in private equity.’ Zeker in biotechnologie kan een aanvangsinvestering langer duren (vijf tot tien jaar).

Maar breekt de technologie door, dan zijn zeer stevige rendementen te boeken. ‘Je moet echter wel het geloof in de technologie hebben en houden.’ Daarmee slaat Schröder de spijker op de kop. De investeerder heeft lef nodig om in technologisch durfkapitaal te zitten.

Vertrouwen
Eén van die investeringen waar de CEO van Residex Ventures zijn vertrouwen in stelt, is Mapper Lithography. Niet alleen met woorden, maar ook met daden. Mapper is een jong bedrijf met een gepatenteerde technologie, ontwikkeld door de Delftse hoogleraar Pieter Kruit.

De onderneming houdt zich bezig met de ontwikkeling van een zogeheten maskerloze lithografiemachine, een machine waarmee chips worden gemaakt. De technologie behelst een combinatie van duizenden parallelle elektronenbundels en een hoge snelheid optisch datatransport.

Door het gebruik van die technologie is geen duur masker nodig om de chip te maken. Dat masker is vergelijkbaar met een dia waarmee via lichtstralen het ontwerp van de schakelingen op het silicium van de chip worden gezet.

De technologie van Mapper werkt met elektronen en gebruikt daarom geen masker. Dat betekent meteen minder kosten bij het maken van chips.

Veelbelovend
De Taiwanese chipproducent TSMC noemde de technologie onlangs veelbelovend. Het vertrouwen is Mapper is groot. Dat blijkt niet alleen uit de investering van Residex Ventures, maar ook uit financieringsrondes van het Amerikaanse KT Ventures en ASMI-oprichter en directeur Arthur del Prado.

Die laatste mag volgens Baud zo ongeveer als de godfather van semiconductor equipment industrie in Nederland worden gezien. Daarnaast heeft Mapper enkele miljoenen aan subsidies ontvangen vanuit Europa en het agentschap Senter van het ministerie van Economische Zaken.

Het bedrijf werkt verder samen met onder andere Philips, TNO en onderzoekscentrum Imec in Leuven.

Uitdaging
Baud was voor Mapper lid van de directie van verzekeraar Zilveren Kruis, net als Residex Ventures ook een onderdeel van Achmea. Hij en Schröder kwamen elkaar tegen op een bijeenkomst van directeuren van de groep.

Baud wilde een andere uitdaging, terug naar technologie waar hij voor Fokker dertien jaar in had gezeten. ‘Daar ging het ook om complexe ontwikkelingstrajecten.’ Schröder zag op zijn beurt een kans bij de Technische Universiteit in Delft.

Daar moest immers het idee van hoogleraar Kruit tot een bedrijf worden gemaakt, ook een complex ontwikkelingstraject. Baud stapte uit de verzekeringswereld en ging met het business- en projectplan van Mapper aan de slag. ‘De belangrijkste discussie ging over patenten.

Geef je die als universiteit uit handen of niet. Uiteindelijk zijn die patenten ingebracht in ruil voor aandelen in Mapper Lithography.’

Naast de eerdergenoemde investeerders, stapte op persoonlijke titel ook Jan-Willem Baud, nu directeur van NPM Capital (de broer van Boudewijn), in. Schröder: ‘Dat zwaargewichten als Del Prado, Jan-Willem Baud en later de Amerikanen meedoen, is voor ons een bevestiging dat ons gevoel voor de investering goed zat.

Je hebt in venture capital geen gedetailleerde zekerheid, maar dat zij instapten hielp mee aan de hoge mate van betrouwbaarheid.’

Prototype
Residex Ventures deed de investering in technologie net na de toppen van de internethype. Schröder: ‘Van de buitenwereld hadden we scepsis te verduren, maar intern vonden we het knappen van de bubbel geen reden om nu als een angsthaas rond te lopen. En dit was technologie met inhoud, een enabling technology.

Ik moet bekennen dat we tijdens de internethype zelf ook builen hebben gevallen. We hebben daar ons laten verleiden tot een investeringen zonder inhoud. Zonde, maar het hoort tot het bedrijfsrisico van venture capital. Je investeert in meerdere bedrijven waarin je vertrouwen hebt, maar je weet dat ze niet allemaal een succes worden. Je moet niet bang zijn voor een misser.’

Gecalculeerd rsico
‘Het is een calculated risk’, aldus Schröder. Een risico dat uiteindelijk flink wat geld kan opleveren. Penetreert Mapper uiteindelijk de markt, dan is de potentie groot. In de totale halfgeleiderindustrie gaat jaarlijks namelijk maar liefst USD 230 miljard om. Grote partijen als Intel, IBM en Philips Semiconductor zijn er als chipmakers actief. ASML, Niko en Canon zijn de partijen die hen van chipmachines voorzien.

In de levering van gereedschappen om chips te maken (onder andere de machines) gaat naar schatting van Baud USD 25 tot 30 miljard om. Mapper wil een stuk van die koek in handen krijgen. ‘We zijn nu druk bezig het principe van onze technologie aan te tonen.’ In 2008 wil Baud de markt op.

Dan moet volgens Schröder ook het rendement blijken voor Residex Ventures. Wanneer is voor hem de investering geslaagd? ‘Als Mapper een succes is en we ons aandeel in de onderneming voor een fantastisch rendement kunnen verkopen.

Uiteindelijk gaat het om rendement, maar in het proces kun je meteen een bedrijf verder helpen in de vaart der volkeren.’ Daarbij is het niet ondenkbaar dat Mapper door één van de grote machinefabrikanten wordt opgeslokt.

Zij wachten vaak totdat een technologie een volwassen fase heeft bereikt en kopen zich dan alsnog in. In dat geval kan Residex Ventures rekenen op een flinke plus in zijn rendement.