Stop met risicomanagement en begin met waardemanagement

De negatieve perceptie bij risicomanagement ontstaat doordat de associaties van veel managers met het thema ‘risk’ beperkingen en verontrustend veel vastleggingen zijn. 

“Bij waardemanagement staan niet de toezichthouders centraal, maar de collega’s die de klanten bedienen”, aldus De Pooter. “Kansen en risico’s gaan hand in hand, dus de manager moet altijd de afweging maken. Een beslissing heeft zelden alleen maar voordelen. Neem innovatie, iedereen vond asbest destijds een fantastisch materiaal, maar de gezondheidsrisico’s hebben dat beeld toch veranderd. Internationaal zakendoen biedt grote kansen, maar kent net zo goed grote bedreigingen.”

“Bedrijfseconomische boeken gaan vaak over winstmaximalisatie en economen als Friedman en Fama stellen dat het werkelijke doel van ondernemingen is om de aandeelhouderswaarde te verhogen”, aldus De Pooter. “In het nieuwe denken is de shareholder value veranderd in shared values. Plat geld levert geen zingeving en welzijn op. Chemieconcern DuPont heeft misschien veel geld verdiend, maar je zal er maar 30 jaar gewerkt hebben.”

Wat nog meer veranderd is aan risicomanagement anno 2016 is het idee van de maakbare wereld, het uitgangspunt van het klassieke risk management. “Alsof de werkelijkheid zich zo gaat ontvouwen als de onderneming bedacht heeft”, aldus De Pooter. “Risicomatrices zijn gevaarlijk omdat ze de illusie van compleet overzicht geven, maar de wereld is te complex om in modellen te vatten. Vooral risico’s waarop de kans heel klein is, maar de impact heel groot zijn levensgevaarlijk. Conventioneel risicomanagement, dat uitgaat van de maakbare wereld, is dan ook niet erg effectief blijkt uit vele onderzoeken.”

 

 

 

 

Waardemanagement begint bij een stakeholderanalyse: je kunt naar de ondernemingsstrategie kijken vanuit verschillende perspectieven; de klant, de medewerker, de maatschappij, de aandeelhouder, et cetera. “Financials kijken vaak vooral naar waarde als geld”, stelde De Pooter. Dat is een veel te beperkt beeld. “Waar je waarde aan hecht bepaalt wat je als risico beschouwt; denk in de belangen van alle stakeholders. Een familiebedrijf denkt aan de continuïteit op lange termijn. Bij private equity-partijen willen ze eerder cashen. Je kunt met heel veel verschillende brillen naar een organisatie kijken. De ondernemingsvisie geeft de keuze van de dominante belanghebbenden weer.”

De kernvraag die de financial moet stellen, vindt De Pooter, is wat mensen in hun organisatie als waarde ervaren: sneller, goedkoper, slimmer, veiliger, robuuster, renderender, duurzamer, groter of beter? De Pooter: “De manager moet hier vervolgens keuzes in maken waarin de kansen optimaal worden benut worden en de risico’s zo goed mogelijk worden beheerst. Helpt uw bestaande risicomanagementsysteem ondernemers, managers en bestuurders echt om betere beslissingen te nemen?”

De Pooter besluit met een aantal tips om risicomanagement om te vormen tot waardemanagement: 

Iedere manager die beslissingen maakt moet zich bezig houden met risk management. Maak er geen aparte afdeling van. Als je een stel hele agressieve sales mensen hebt gaan een paar compliance officers het niet veranderen. Een bestuurder moet zelf voldoende tegenspraak organiseren. Noem het zelfs geen risicomanagement. Verzin een alternatief, zoals kritische vriend. 

Een volledig inzicht in oorzaken en gevolgen is een illusie door de enorme complexiteit van de buitenwereld; blijf dus bescheiden. Denk niet dat je alles hebt afgedekt, maar zorg voor flexibiliteit en een goed plan B. Zorg ook dat sterke waarden en heldere grondprincipes in je organisatiecultuur verankerd zitten.   

Risico’s bestaan niet; alleen mentale voorstellingen van hoe toekomst eruit kan zien. Iets wat al gebeurd is, noem je een incident. De route ergens naar toe wijkt altijd af van het vooraf bedachte plan. Wees daarom altijd kritisch over de veronderstellingen in de (meestal te rooskleurige) business plannen. 

“In de besluitvorming gaat het om het vinden van de balans”, besluit De Pooter. “Wat staat je organisatie te doen als je de stakeholders wilt bezorgen wat je voor ogen hebt? Het is als een architect die een gebouw moet neerzetten en een evenwicht moet vinden tussen kosten, schoonheid, functionaliteiten en onderhoudbaarheid. Een gebouw kan heel mooi zijn, maar niet functioneel. Als je stakeholders niet blij zijn, dan heb je een probleem als bestuurder. Zoek de balans; keuzes maken is de kern.” 

 

—

Wilt u het gevoerde beleid inzake risicomanagement beter verantwoorden? Wilt u aan de toegenomen regelgeving blijven voldoen? Wilt u systematisch onaangename verrassingen voorkomen? Dan is de tweedaagse cursus Enterprise Risk Management voor u onmisbaar. Meld u direct aan.

—