Ontbijtsessie CFO Association: Hoe excellent presteert Nederland?

De ontbijtsessie, exclusief voor leden voor de CFO Association, vond 6 juni 2013 plaats in het Kurhaus te Scheveningen voor aanvang van de CFO Day. De spreker was Heleen Mees die sinds het jaar 2000 in New York woont en werkt. Het interview werd afgenomen door Bernard Hammelburg, vooral bekend als buitenland commentator op BNR Nieuwsradio.

“Hoe excellent presteert Nederland?”, begint Hammelburg het gesprek. Mees glimlacht, want – zo zal blijken – is haar visie op Nederland niet heel positief. “Als we kijken naar verschillende lijstjes, zoals de geluksindex of een overzicht van het inkomen per hoofd van de bevolking, doet Nederland het fantastisch. Maar, in die lijstjes wordt Nederland vaak vergeleken met de hele Verenigde Staten en dat is toch appels met peren vergelijken. Stel, dat je Nederland beschouwt als staat van de Verenigde Staten, dan zouden we een middenmoter zijn, niet meer dan dat. In Europa hebben we een goede positie, maar voor een belangrijk deel is dat toch te danken aan onze huizenmarkt, de gasbel en onze ligging aan zee. Dat is prima op zich, maar vergeleken met de staten Massachusetts of New York – beide vergelijkbaar qua omvang – doen we niet zo goed. Deze staten hebben een inkomen per hoofd van de bevolking dat zo’n 20 procent hoger ligt.”

De toon van het gesprek is duidelijk gezet. Doet Nederland het wel zo goed als diverse toplijstjes doen vermoeden? “We hebben fantastisch onderwijs. We behoren tot de top 5”, probeert Hammelburg. Maar Mees vindt het Nederlandse onderwijs minder toegankelijk voor kansarmere kinderen dan op Amerikaanse scholen het geval is. In Amerika is een veel grotere middenklasse. “Het scholensysteem in de VS zorgt er voor dat grote bevolkingsgroepen met elkaar in contact komen te staan”, aldus Mees. Ook qua kwaliteit blijft Nederland achter. Universiteiten als Harvard staan in de top 3 wereldwijd. Dat halen Nederlandse universiteiten bij lange na niet. “In Nederland is het onderwijs erg gericht op het aanleren van kernvaardigheden, terwijl je in de VS breder wordt opgeleid met vakken als kunst en filosofie. Dat is positief. Het gaat namelijk niet om die ene rekensom, maar om je eerst breed te ontwikkelen en dan pas te specialiseren.” Maar je hoeft in Nederland geen 45.000 dollar neer te tellen per semester, aldus Hammelburg. Daar kan Mees hem geen ongelijk in geven…

ZESJESCULTUUR
Excellentie. Dat is het centrale thema van CFO Day 2013. Het Nederlandse bedrijfsleven doet het internationaal gezien heel aardig, maar toch is ook de zesjescultuur een heel Nederlands verschijnsel. Hoe kijkt Mees hier tegen aan?
__________________________________________________________________________________
Ontmoet de financiële top van Nederland
Wilt u volgend jaar ook aanwezig zijn bij CFO Day en bij de vele andere inspirerende bijeenkomsten voor CFO’s en Finance Directors? Word dan nu lid van de CFO Association. Dit is netwerken op topniveau. Ga direct naar CFO.nl 
__________________________________________________________________________________

“Als je in de VS een student een B-plus (een ‘goed’) geeft heb je kans dat hij of zij gaat huilen. Alleen een A (een ‘excellent’) is goed genoeg. Nederlandse studenten hebben meer de instelling, ‘wat maakt het uit? Een voldoende is een voldoende, toch?’ Mijn woonplaats New York is een extreem competitieve stad. De kosten zijn hoog en het is moeilijk er te wonen. De concurrentie is gigantisch. Je moet uitblinken en kunt niet stilzitten. Daar kan Nederland wat van leren. Iedereen zegt dat we het zo goed doen, maar we hadden een huizenbubbel die voor een belangrijk deel dat beeld heeft gecreëerd. Dat geld hebben we uitgegeven. Nu moeten we uit onze comfortzone stappen en kijken hoe het ook anders kan. In New York is dat constant het geval.”

VERANDERING
“Oké, we kunnen veel zaken verbeteren in Nederland. Waar gaan we beginnen?”, vraagt Bernard Hammelburg. Heleen Mees: “Kijkend naar de bezoekers van deze CFO Day is het publiek toch behoorlijk eenkleurig. In Amerika heb je veel affirmatieve programma’s en dat werkt goed. Michelle Obama is een voorbeeld van een succesvolle vrouw die door zo’n programma is gekomen. Het lijkt me prachtig als de Nederlandse CFO gemeenschap wat meer gemixt wordt. Dit kost tijd, maar er moet wel groei inzitten. De onderste traptrede ontbreekt momenteel in de Nederlandse samenleving.”  

De goede bescherming van Nederlandse werknemers wordt geroemd in het buitenland, maar is volgens Mees wel één van de oorzaken van de ontoegankelijke arbeidsmarkt. “Als een Nederlanders in een Amerikaanse supermarkt komt en een bejaarde de boodschappen ziet inpakken, denk hij al snel; ‘dat zo’n oude man nog zulk werk moet doen’. Leeftijd is in de VS zeer ondergeschikt in personeelswerving. Wij zijn meest verkavelde land ter wereld. In de VS heb je ook veel meer interactie omdat migranten vaak in de persoonlijke dienstverlening werken. Ik heb in 10 jaar niet zelf een lamp hoeven indraaien. In Nederland ontbreekt dat. Niet alleen in New York, maar ook op de meeste andere plaatsen. In Amerika hebben veel mensen een tuinman. Lonen liggen ook anders. In de dienstverlening zijn veel meer arbeidsplaatsen.”

Hammelburg waagt nog een poging om een positieve draai aan de Nederlandse situatie te geven. “Kunnen de topbedrijven die Nederland rijk is Nederland redden van de status van middenmoter?” Mees vindt ook dit niet overtuigend. “We zijn weliswaar de uitvinder van multinationals en de beurs, maar de huidige prestaties vind ik twijfelachtig. Ik vind het zeer verontrustend.” Mees pleit voor een snelle integratie van Europa. “Anders wordt Nederland een soort open lucht museum waar Amerikanen en Aziaten nog graag komen. Dat is een reëel risico als we niet daadkrachtig de crisis aanpakken”, besluit Mees.

Heleen Mees (1968) is een Nederlands econoom, jurist en publicist. Mees is gepromoveerd en Adjunct Associate Professor aan de New York University Wagner Graduate School of Public Service. Daarvoor was ze verbonden aan de Erasmus Universiteit en de Universiteit van Tilburg. Ze heeft een wekelijkse column in Het Financieele Dagblad en schreef maandelijks voor Foreign Policy.