Ondernemers en managers: tegenpolen die elkaar nodig hebben

Over zowel ondernemers als managers bestaan tal van vooroordelen. Erwin Frunt (ondernemer) en Hendrik Stiksma (manager) onderzochten de krachten en de zwakten van beide soorten leiders. De onderlinge verschillen zijn groot, maar ze hebben elkaar toch nodig, ontdekte het duo. Samen schreven ze er een boek over: Ondernemers vs managers.

Zijn managers en ondernemers tegenpolen?
“Hoe is dat nou, om voor een baas te werken? Loonslaaf, zeg maar.” Deze prikkelende vraag kwam van Erwin Frunt, ondernemer en eigenaar van BigBird Creative Studio. Hij stelde hem aan Hendrik Stiksma, inkoopmanager van Wiltec. Op zijn cv staan tal van managementfuncties.

Stiksma pareerde de verbale por al even prikkelend: “Jij hebt een bank die in je nek zit te hijgen. Constant risico lopen om failliet te gaan.” Zo kibbelden beide mannen nog even door bij de lokale voetbalvereniging, waar ze elkaar ontmoetten. Net zolang tot ze besloten om de verschillen tussen ondernemers en managers nader te bestuderen.

Tegenwoordig zijn ze vooral bekend als auteurs van ‘Ondernemers vs managers’, dat afgelopen najaar de top 5 van Managementboek.nl bestormde. Centraal staan de overeenkomsten en de verschillen tussen ondernemers en managers. Hoe kan het dat die twee zo verschillend zijn, terwijl ze allebei met hetzelfde bezig zijn: een bedrijf leiden.

“Vroeger zag ik het verschil niet tussen een manager en een ondernemer”, zegt Hendrik Stiksma. “Nu weet ik dat die twee juist elkaars tegenpolen zijn.”

Niet iedereen geschikt voor ondernemerschap
De twee auteurs spraken met tientallen ondernemers, managers en wetenschappers, om de eigenschappen van ondernemers en managers uit alle hoeken te belichten. Daaruit kwam naar voren dat er veel valse verwachtingen bestaan over het ondernemerschap en de manager met een dienstverband.

“Ruim veertig procent overweegt om ondernemer te worden”, zegt Stiksma. “Het vooruitzicht om onafhankelijk te zijn trekt velen aan. Als manager staat er altijd een baas boven je. Zelfs raden van bestuur vragen zich af wat de commissarissen en de aandeelhouders ervan vinden. Altijd moet je je besluiten naar boven verkopen. Dan is het zo vreemd niet dat je liever eigen rechter wil zijn. Zelf heb ik ook wel eens met het idee gespeeld.”

“We hopen met ons boek ondernemers in spe een handvat te geven om te zien of ondernemerschap bij hen past. Als dat niet het geval blijkt te zijn, geeft dat rust en inzicht. Dan word je in elk geval ondernemer van je eigen leven.”

De auteurs waarschuwen dat niet iedereen geschikt is voor het ondernemerschap. “Daarvoor gelden wel een paar voorwaarden waaraan de meeste mensen niet zo gauw denken”, zegt Stiksma. “Risicobereidheid is er een van. Durf jij een paar ton op het spel te zetten als ondernemer? Of vind je het fijner om elke maand je salaris op je rekening te krijgen?”

“Ondernemerschap wordt teveel geromantiseerd”, haakt Frunt aan. “Je bepaalt je eigen koers en je ideeën kun je uitwerken, die houding herken ik bij andere ondernemers. Daar zijn ondernemers ook trots op. Maar van de tien goede ideeën die je in gang zet, blijft er doorgaans maar eentje over. De rest is onhaalbaar en kost alleen maar geld.”

“Voor de gevolgen draai je zelf op, want je bent als ondernemer verantwoordelijk voor alles in je bedrijf. Gaat er iets fout, dan is er niemand die je opvangt. Doe je het goed, dan krijg je van niemand een schouderklopje. Bij managers is dat anders. Gaat er iets mis, dan staat er altijd nog iemand boven je.”

Maar evenmin klopt het dat de manager een beschutte functie is, zoals veel ondernemers denken. Die zien het als een makkelijk baantje, vrij van stress en met een prettig, vast inkomen. Ook deze wensballon prikken de auteurs door. Managers hebben juist veel verantwoordelijkheid en ze moeten voldoen aan hoge verwachtingen.

“Ik heb meegemaakt dat managers op hun 58ste werden ontslagen”, zegt Stiksma. “Hoe goed je ook je best doet, in loondienst heb je je carrière niet in eigen hand. Kies je voor een dienstverband, dan maak je jezelf afhankelijk van anderen. Als je baas het niet in je ziet zitten, de zaak wordt verkocht of er zijn financiële problemen kan het zomaar afgelopen zijn.”

Een manager aan het roer voor stabiliteit
Het onderzoek van Frunt en Stiksma laat zien waar de verschillen zitten tussen ondernemers en manager. Ondernemers zoeken naar vernieuwing en zijn daarin inventief en slagvaardig. “Ze willen iets betekenen, vaak zit er een gedachte achter wat hen drijft”, zegt Frunt. “Ze zijn ervan overtuigd dat ze het verschil kunnen maken. Als ze kansen zien laten ze die niet lopen, ook al kosten ze geld.”

Maar ondernemers laten ideeën soms net zo gauw varen als ze worden geboren. Daardoor zijn ze wispelturig en veroorzaken onrust in hun bedrijf. Managers daarentegen wegen risico’s, kansen en belangen tegen elkaar af, laten feiten prevaleren boven intuïtie en organiseren het bedrijf. Daarmee zorgen ze voor stabiliteit en maximaliseren ze de productiviteit.

Maar ze zijn ook behoedzaam en lopen niet voorop met innovatie. Vernieuwingen komen daardoor soms traag van de grond. “Ondernemers worden soms gek van managers”, weet Stiksma. “Ze kosten geld terwijl er zo weinig verandert.”

Toch hebben ondernemers en managers elkaar nodig bij het leiden van een bedrijf, ontdekten de schrijvers. Zo bereikt de groeiende onderneming een punt waarop rust en stabiliteit gewenst zijn. “Dan heb je als ondernemer ook een stukje management nodig, want je kan niet alles zelf doen”, zegt Frunt.

“Bijvoorbeeld iemand die sales doet, de financiën organiseert of het personeel aanstuurt. Managers zijn voorzichtig, want zij moeten hun beslissingen verantwoorden. Daardoor gaat er weinig mis, terwijl er bij ondernemers veel vaker iets fout gaat. Maar voor veel ondernemers is het een grote stap om een manager aan te stellen. Ze moeten accepteren dat iemand anders hun werk overneemt, dat ze de grip kwijtraken.”

“De meeste ondernemers die doorgroeien hebben dit echter goed geregeld”, vervolgt Stiksma. “Die laten een manager aan het roer staan zodat zij kunnen excelleren met ideeën en initiatieven.”

Behoefte aan innovatief vermogen ondernemer
In grotere bedrijven is de ondernemer soms helemaal vervangen door managers. Maar er zijn momenten dat de ondernemer daar toch weer binnengehaald moet worden, adviseren Frunt en Stiksma in hun boek.

“Aan het eind van de productlevenscyclus groeien bedrijven niet meer”, zegt Stiksma. “Dan stellen ze vaak nog meer managers aan, terwijl ze meer hebben aan het vernieuwend denken van een ondernemer. Zet een ondernemer en een manager maar eens bij elkaar, dan zijn ze het oneens over alles. Maar als ze elkaar begrijpen en respecteren, komen er toch nieuwe inzichten en ideeën die realistisch zijn en daardoor kans van slagen hebben. Zo kunnen bedrijven weer opnieuw gaan groeien.”