Oer-Hollands bedrijf in Britse handen

Vendex KBB werd enkele jaren geleden van de beurs gehaald door een consortium onder leiding van het fameuze KKR. ‘Toen wist ik al dat we in de toekomst wel eens afgestoten konden worden.’ Het voorgevoel van Van Zetten was juist.

Vendex KBB, nu opererend onder de nieuwe naam Maxeda, wilde van het op zich goed draaiende en goed presenterende HEMA af om zo te kunnen investeren in de overblijvende onderdelen.

HEMA kwam in de etalage te staan, Maxeda maakte een informatiememorandum om potentiële investeerders te teasen en vooraf vond er een vendor due diligence plaats. Onder de geïnteresseerden volgens het Financieele Dagblad het pan- Europeees opererende 3i dat samen met Roland Kahn optrok, eigenaar van modeketen Cool Cat.

Maar ook Gilde wierp zich volgens die krant in de biedstrijd. Die investeerder vormde een duo met Breedinvest van Jaap Blokker en Paul Schouwenaar, afkomstig van Zeeman. Ook Lion Capital, een Britse investeerder in merken als Orangina (frisdrank), La Senza (lingerie) en Weetabix (ontbijtgranen), kwam op de proppen.

‘Ik had nog nooit van hen gehoord’, bekent Van Zetten. ‘Maar er bleek door hun portfolio veel expertise in merken te zitten.’

Een begrip
In Londen had de net bij Lion Capital aangetreden investeringsmanager Ellen Das het balletje opgegooid. Toen ze hoorde dat het merk te koop kwam, legde ze de investering voor in het investeringsteam.

‘HEMA is een begrip en dat maakte ik dan ook duidelijk binnen ons bedrijf.’ Haar collega’s zagen eerst vooral een prachtige bedrijfsbalans en de kans om het merk verder internationaal uit te bouw, nog los van de autonome groei in de thuismarkten Nederland en België en de beginnende operatie in Duitsland.

De Britten kregen pas gevoel bij HEMA toen ze een van de winkels bezochten en er – hoe kan het ook anders – ook een rookworst probeerden. Das: ‘Drie zaken – de bijzondere styling van de producten, de prijs en de kwaliteit – maken HEMA tot een begrip.

Die op zich oer-Hollandse formule is naar het buitenland te exporteren, maar daar zul je misschien wel wat concessies moeten doen, het net iets anders moeten aanpakken. Bijvoorbeeld niet de onderbroeken naast de tompoezen. Maar dat HEMA een bijzonder merk is verneem je overal. Iedereen spreekt erover, heeft een herinnering aan het bedrijf.

In de taxi naar het hoofdkantoor kwamen de verhalen los bij de taxichaffeur. Ikzelf kocht er mijn eerste lippenstift en mijn eerste beha.’ Voor Das was het de eerste investering waar ze naar keek voor Lion Capital. Daarvoor had ze al in het buy out team van AlpInvest Partners gezeten. Ze was daar betrokken bij investeringen als Raet, Delft Instruments en Sunweb.

Lion Capital, Gilde en 3i vochten om het been, de eerstgenoemde ging ermee heen. Van Zetten wil niet beamen of de namen van de in het Financieele Dagblad genoemde partijen juist zijn. Hij geeft wel aan dat hij met alledrie de partijen die overbleven tevreden was geweest.

‘Lion Capital had vanwege de merkkennis duidelijk een streepje voor.’ De biedingen lagen niet ver van elkaar af, constateert de voorzitter van de groepsdirectie. ‘In de eindfase gaat het er dan om wat voor een premie een partij wil neerleggen voor het merk en hoe diegene denkt die premie terug te verdienen.’

Lion Capital had daar als merkspecialist een duidelijke visie bij en die visie strookte met die van HEMA zelf. Van Zetten kende de sprinkhanenverhalen en volgde ook het uittreden van Apax Partners uit PCM. Desondanks was er van angst voor een Angelsaksische investeerder geen sprake.

‘Het is te kort door de bocht om alle Britse investeerders over één kam te scheren. Daarnaast heeft Lion Capital zich ook bij andere bedrijven een loyale partij getoond. Verder brengen ze veel merkexpertise mee en is er ook volop de mogelijkheid kennis op te doen van andere bedrijven die zij in de portfolio hebben.

Daarnaast kan van strippen geen sprake zijn, want de waarde van de HEMA zit hem vooral in het merk en de formule. Het zou zonde zijn daar afbreuk aan te doen.’

Olievlek
Bedrijven die kaalgeplukt worden, zijn daar zelf bij, constateert de HEMA-topman. ‘Er is een Raad van Bestuur en een Raad van Commissarissen geweest die de toelating van een vraatzuchtige investeerder heeft toegestaan.

Daarnaast: als er in het hart van het bedrijf waarde zit, waarom zou je dan als investeerder de noodzaak voelen om hard in te grijpen of om het bedrijf kaal te plukken? Een Raad van Bestuur moet dus waarde creëren. Dat is altijd nog de beste bescherming.’

Van Zetten analyseert de keten van het geld nuchter. ‘Er ontstaat vaak een probleem als een van de partijen in de keten teveel heeft beloofd, een te rooskleurige toekomst heeft geschetst. De een belooft de ander, die op zijn beurt weer de daarop volgende radertjes laat weten wat een potentie het bedrijf heeft.

Op het moment dat de resultaten dan helemaal niet zo mooi blijken te zijn, heb je meteen een groot probleem.’ Dat zal HEMA niet zo snel gebeuren. Lion Capital en het bedrijf zelf hebben een duidelijk toekomstbeeld voor ogen: meer en andersoortige winkels in Nederland, uitbreiden in België en Duitsland en wellicht nog aan die landen palende gebieden veroveren.

‘We zijn geen overnemers, we gaan uit van organische groei. Je kunt ook niet ineens een HEMA in Spanje openen, want mensen moeten langzaamaan wennen aan een nieuw merk. Daarnaast heb je tijd nodig om de formule aan te passen aan de lokale situatie.

Daarom werkt een olievlekstrategie vele malen beter.’ Van Zetten verwondert zich over het mechanisme op de financiële markten. Citigroup en ABN AMRO die de financiering voor Lion Capital op zich namen, konden vanwege de kredietcrisis de overnamelening niet verder doorzetten in de kapitaalmarkt.

Vervelend genoeg voor de banken. Van Zetten: ‘Het is eigenlijk vreemd dat er ergens in de wereld de financiering op een bureau is komen te liggen en dat diegene eigenlijk niets met HEMA heeft. Dergelijke financieringen hebben alles te maken met vertrouwen.

Is dat vertrouwen er niet in de markt, dan ligt ook het spel stil, zo blijkt.’ Dat mechanisme zorgde ervoor dat markt van overnames boven de EUR 1 miljard nagenoeg stil ligt. Partijen uit dat segment dalen meer en meer af naar de middenmarkt om daar in consortia alsnog financieringen op te pakken. Dat onder de noemer risicospreiding.

HEMA en Lion Capital hebben er geen last van dat de twee banken de overnamefinanciering niet kunnen doorzetten. ‘Het is een risico waarvoor wij een provisie aan die banken betalen’, aldus Das. De Britse investeringsmaatschappij laat zich ook niet van de wijs brengen door het huidige financieringsklimaat.

Onlangs schafte het ook Bever Zwerfsport, de Nederlandse keten van buitensportartikelen, aan. De huidige eigenaar AS Adventure kwam voor EUR 263 miljoen in handen van de Britten. Het was voor de tweede keer in twee maanden dat Bever Zwerfsport van eigenaar verwisselde. Tot 2004 was het bedrijf in handen van de oprichter Fred van Olphen.

Gezonde cijfers
Lion Capital heeft in zijn tweede investeringsfonds maar liefst EUR 2 miljard zitten. De Britten waardeerden de HEMA volgens het Financieele Dagblad op EUR 1,1 tot EUR 1,2 miljard, inclusief een schuld van EUR 50 miljoen tot EUR 100 miljoen.

‘Dat is een ongekend hoge prijs voor een winkelketen’, zegt een anoniem gebleven betrokkenen in de financiële krant. Das wil niets van een te hoge prijs weten. ‘Dit is een bedrijf dat gezonde cijfers laat zien, een sterk merk heeft en binnen de bestaande formule groeikansen heeft.’

Ongekend sjiek (of goed bepleit door de Ondernemingsraad) was het gebaar van het consortium onder leiding van KKR richting de medewerkers. Alle medewerkers van HEMA kregen een bonus tot maximaal EUR 1.000 van het moederbedrijf Maxeda.

Een tegenwicht tegen excessieve overnamebonussen? Van Zetten wil zover niet gaan en brengt een nuance aan. ‘De bonussen waar nu over wordt gesproken, komen voort uit afspraken die Raden van Commissarissen bij het aantreden van bestuurders hebben gemaakt.

Misschien hebben ze destijds niet in de gaten gehad hoe hoog de bonus zou kunnen worden, maar dan hadden ze scherper moeten zijn. Je kunt een bestuurder die een onderneming weer op de rails heeft gezet, niet verwijten dat hij succes heeft gehad.

Alhoewel ik ook vind dat sommige bonussen wel een heel extreem niveau bereiken. In dat licht is een bonus voor de medewerkers die daadwerkelijk de prestatie neerzetten, een goede zaak.’ Over de exit hebben Lion Capital en HEMA geen concrete afspraken gemaakt.

Maar beide partijen weten dat de horizon vaak in drie tot zeven jaar in zicht komt. In die tijd moet er een mooi rendement zijn geboekt. ‘We gaan hard aan de slag met een investeerder die met ons op een lijn ligt’, zegt Van Zetten. ‘Dat betekent niet ten koste van alles expanderen, maar op inhoud en vorm plannen realiseren. Dat doen we met de Hollandse nuchterheid die past bij ons bedrijf.’

Verkopers: Maxeda
Koper: Lion Capital
Target: HEMA
Overnameprijs: tussen de EUR 1,1 en 1,2 miljard
LOI: 1 juni 2007
SPA: 6 juli 2007

Betrokken partijen:
Adviseurs verkoper: ABN AMRO, Citigroup (corporate finance), Clifford Chance (legal) en Deloitte (financial). Adviseurs koper: SJ Berwin en Nauta Dutilh (legal), PricewaterhouseCoopers (financial) en Citigroup en ABN AMRO (financiering).