Ambtenaar in plaats van geld fnuikt woningbouw

De beoogde woningbouwimpuls voor het realiseren van 100.000 woningen per jaar is niet haalbaar. Niet het financiële tekort, maar het gebrek aan ambtelijke capaciteit is hiervoor de belangrijkste beperking. Dit blijkt uit het onderzoek dat Marc Braaksma, adviseur gebiedsontwikkeling bij Sweco, voor zijn Master City Developer aan de Erasmus Universiteit heeft gedaan.

Om in tien jaar het tekort op de woningmarkt weg te werken, moeten er 1 miljoen woningen gebouwd worden. De gemiddelde standaardproductie ligt nu op 70.000 woningen per jaar. Het rijk besteedt miljarden extra om de productie te verhogen naar 100.000 woningen per jaar, echter zonder resultaat.

Veel studies wijzen een financieel tekort aan als voornaamste vertragende factor. In dit onderzoek is berekend hoeveel ambtelijke capaciteit er nodig is om deze productie te behalen en het gat te dichten. Ambtelijke capaciteit blijkt dan de belangrijkste beperking voor de beoogde versnelling.

Samen met de benodigde ambtenaren voor vergunningen, bestaat de minimale extra benodigde capaciteit uit 6.500 gemeentelijke ambtenaren. Daarbij zijn specialisten voor bijvoorbeeld milieu en mobiliteit, provincieambtenaren en medewerkers bij waterschappen niet meegeteld.

De opgave is te groot voor het beschikbare ambtenarenapparaat en gebiedsontwikkeling is zo complex dat het menige competentie te boven gaat. Een combinatie van nog meer opleiden, grotere plannen, ook in het buitengebied en vooral het toetsen van wetgeving op efficiëntie, zijn oplossingsrichtingen. Deze bieden op middellange termijn uitkomst.

Op basis van kwantitatief onderzoek en interviews bij zeven gemeenten verspreid over het land, blijkt dat zij onderbezet zijn en vacatures nauwelijks vervult krijgen. De arbeidsmobiliteit die plaatsvindt lijkt zich vooral tussen gemeenten af te spelen. Ook externe inhuur biedt geen oplossing, de mensen zijn er niet.

Als het gaat om de schaalsprong waarbij de productie met 50 procent omhoog moet, dan heeft geen enkele gemeente daar de capaciteit noch de plannen voor. Dat het rijk extra expertise en geld beschikbaar stelt helpt hooguit bestaande plannen vooruit. Maar capaciteit voor meer woningen per jaar is er niet, zo rapporteren gemeenten.