Nederlandse economie vertraagt: minder starters, meer stoppers

Het Nederlandse bedrijfsleven ervaart een significante vertraging, met een recordlaag groeisaldo van slechts 2,6% in het derde kwartaal van 2024. Dit is het laagste groeicijfer in tien jaar, wat wijst op een mogelijke verzadiging van de markt en toenemende economische uitdagingen voor ondernemers.

• Laagste groeipercentage bedrijven in 10 jaar: 2,6%
• Aantal starters daalt 5 kwartalen op rij
• Faillissementen stijgen met 38% in Q3 2024

Het aantal startende ondernemingen blijft dalen, een trend die nu al vijf opeenvolgende kwartalen aanhoudt. In het derde kwartaal van 2024 werden 59.105 nieuwe vestigingen geregistreerd, een afname van 7,8% vergeleken met dezelfde periode vorig jaar[2]. Deze daling wordt toegeschreven aan verschillende factoren, waaronder nieuwe overheidsmaatregelen en een mogelijk verzadigd bedrijvenlandschap.

Toename in stoppers en faillissementen

Tegelijkertijd is er een zorgwekkende stijging in het aantal ondernemingen dat stopt. Het derde kwartaal zag een toename van 15% in stoppers, met 34.087 bedrijven die hun deuren sloten. Nog alarmerender is de stijging van 38% in faillissementen, met 1.151 bedrijven die failliet gingen in dezelfde periode.

Overheidsmaatregelen remmen ondernemerschap

Experts wijzen op recente overheidsinitiatieven als mogelijke oorzaak voor de terughoudendheid onder potentiële ondernemers. De aangekondigde verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) voor zzp’ers en het wetsvoorstel Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden (VBAR) worden genoemd als factoren die het starten van een bedrijf minder aantrekkelijk maken. [Artikel gaat verder na de volgende alinea]

Verzadiging van de markt

Joris Knoben, hoogleraar Strategie en Ondernemerschap aan Tilburg University, suggereert dat de Nederlandse economie mogelijk een verzadigingspunt heeft bereikt. “Na een periode met veel nieuwe starters, breekt het punt aan waarin sommige van deze ondernemingen omvallen of overgenomen worden,” legt hij uit. Deze consolidatiefase kan verklaren waarom er minder ruimte is voor nieuwe bedrijven en waarom bestaande, succesvolle ondernemingen groeien ten koste van anderen.

Sectoren onder druk

De afname in startende bedrijven is merkbaar in vrijwel alle sectoren, maar is het meest uitgesproken in energie, water en milieu (-26%), bouw (-25%) en gezondheid (-22%). De detailhandel vormt een uitzondering, met een toename van 6% in nieuwe vestigingen, voornamelijk gedreven door de groei in webwinkels[3].

Persoonlijke dienstverlening blijft dynamisch

De sector persoonlijke dienstverlening, waaronder kappers en schoonheidssalons vallen, blijft een van de populairste om een bedrijf te starten. Tegelijkertijd ziet deze sector ook een toename van 23% in stoppers vergeleken met het vorige jaar. Dit illustreert de dynamische aard van deze branche, waar experimenteren met nieuwe businessmodellen relatief laagdrempelig is.

Netto groei blijft positief

Ondanks de dalende trends benadrukt de KVK dat er per saldo nog steeds meer starters dan stoppers zijn. Eind Q3 2024 stonden er 2.581.422 vestigingen ingeschreven in het Handelsregister, wat nog altijd een netto groei vertegenwoordigt.

Economische imlicaties

De huidige trends suggereren een verschuiving in het Nederlandse economische landschap. Terwijl het totale aantal bedrijven nog steeds groeit, wijst de vertragende groei op mogelijke uitdagingen voor de economie als geheel. Dit kan leiden tot een meer geconsolideerde markt waar grotere, gevestigde bedrijven domineren.

Internationale context

In een bredere context past deze trend in een wereldwijde tendens van economische onzekerheid. Recente gegevens van de Wereldbank tonen aan dat de mondiale economische groei in 2024 naar verwachting zal vertragen tot 2,4%, wat de laagste groei in drie decennia is, exclusief de recessies van 2009 en 2020.

Ondersteuning voor ondernemers

De KVK blijft zich inzetten om zowel startende als bestaande ondernemers te ondersteunen. Op 16 november organiseert de KVK een Startersdag om nieuwe ondernemers te informeren en inspireren. Daarnaast biedt de organisatie doorlopend advies en hulp bij het starten en stoppen van ondernemingen.

Toekomstperspectief

Hoewel de huidige cijfers een vertraging in de groei van het Nederlandse bedrijfsleven laten zien, blijft het ondernemersklimaat in Nederland relatief sterk. De uitdaging voor beleidsmakers en ondersteunende organisaties zal zijn om een balans te vinden tussen het stimuleren van innovatief ondernemerschap en het waarborgen van een stabiele economische omgeving.