Naweeën na Apax

De Britse investeringsmaatschappij Apax Partners trad in 2004 aan als een redder in nood waardoor het concern PCM weer investeringen zou kunnen doen. Op termijn zou zelfs een beursgang tot de mogelijkheden behoren. Nu, slechts drie jaar later, is de werkelijkheid anders.

De schuld van PCM bij de banken is fors opgelopen, Apax is uitgetreden met een rendement van ongeveer 30 procent per jaar en gek genoeg is er voor topmanagement een bonus van EUR 8 miljoen. Het leidde tot heftige reacties.

Econoom Arie van der Zwan: ‘Het bestuur van het krantenconcern PCM is door de hoge bonussen die Apax gaf, losgeweekt van de onderneming. Daardoor dachten de bestuurders niet meer aan het belang van de onderneming, maar aan dat van Apax.’ Van der Zwan was tijdens de overname van PCM door Apax trouwens adviseur van de centrale ondernemingsraad die zijn goedkeuring aan het binnenhalen van de investeerder gaf.

Tot uitkering
Het participatieplan kwam tot uitkering bij de exit. Dertig topmanagers krijgen naar verwachting EUR 8 miljoen, terwijl er voor 2.900 werknemers een winstdeling is van maximaal EUR 5 miljoen. Bij de exit nam de Stichting Democratie en Media de aandelen van Apax Partners over. Door deze herschikking kwam 88,3 procent van de aandelen terecht bij SDM, terwijl Stichting De Volkskrant en de Stichting ter Bevordering van de Christelijke Pers in Nederland respectievelijk 8,9 procent en 2,8 procent in handen hebben.

De centrale ondernemingsraad gaf een positief advies over de overdracht van de aandelen. Met het aantreden van SDM hield topman Ton aan de Stegge het voor gezien wegens ‘een onoverbrugbaar verschil van inzicht’. Financieel directeur Bert Groenewegen nam zijn taken over. De twee Apax-commissarissen gooiden er met de exit ook het bijltje bij neer. Rob Bonnier werd interim-voorzitter van de Raad van Commissarissen en Caspar Broeksma werd benoemd tot interim-commissaris.

Naweeën
Terwijl PCM worstelt met de naweeën van de mislukte overname door Apax, stond er alweer een nieuw avontuur voor de deur. Groenewegen vertelde brood te zien in een fusie met de Noordelijke Dagbladcombinatie (NDC). ‘Als de fusie er komt, zal het zeker nog vier tot zes maanden weg zijn’, aldus Groenewegen in Trouw. Een principebesluit kon echter elk moment verwacht worden.

‘Er zijn voor een strategische fusie nog wel meer bedrijven die bij PCM zouden passen, maar een fusie met NDC heeft toch wel duidelijke pluspunten.’ Is de fusie ook nodig voor andere investeringen, werd hem gevraagd. ‘Nee, de meeste investeringen kunnen we zelf aan. PCM staat
er veel beter voor dan nu vaak wordt geschreven.’

‘Private equity: niet voor herhaling vatbaar’
Een beetje vreemd is het natuurlijk wel. Zo geef je de zeggenschap en het grootste deel van je aandelen uit handen en amper drie jaar later heb je het allemaal weer terug. Toch heeft Aad Stoob, secretaris van de Stichting Democratische Media (SDM) geen spijt van de keuze die de stichting destijds maakte.

 ‘Er moest toen eenvoudigweg iets gebeuren’, legt Stoob uit. ‘Er waren destijds drie stichtingen die alle aandelen van PCM bezaten. Op zich een aardige constructie omdat je in elk geval geen aandeelhouders hebt die zich met het beleid willen bemoeien. Op een gegeven moment ging de gedachte leven dat PCM geld nodig had en er een verzakelijking plaats moest vinden.

De basis moest worden verbreed, maar zelf hadden we niet de middelen om te investeren. Er waren veel kandidaten die wel over voldoende financiële armslag beschikten, maar binnen PCM wilde men geen strategische partner. Daarom is destijds de keuze gevallen op een private equity-fonds.’

Dat die keuze niet heeft gebracht wat men ervan verwachtte mag duidelijk zijn. ‘Apax laat een bedrijf achter waar men niet heeft gerealiseerd wat men voor ogen had: een uitbreiding en eventueel een beursgang. Ach, de verzakelijking is wel geslaagd en dat is ook wat waard.’

Schuld
De secretaris heeft dan ook geen wrange nasmaak aan de affaire overgehouden. ‘Voordeel is dat ik pas in 2005 ben aangetreden en dus niet betrokken was bij de verkoop van ons aandeel. Bovendien is het echt niet de schuld van Apax dat de doelstellingen niet zijn gerealiseerd. Je moet het eenvoudigweg samen doen en helaas is het anders gelopen dan gehoopt.

Uitgeverij Veen Bosch Keuning (VBK), dat PCM destijds wilde overnemen, bleek uiteindelijk gewoonweg te duur en ging daardoor naar de Noordelijke Dagblad Combinatie (NDC). Dat was één van de belangrijkste tegenvallers die PCM te verwerken kreeg.’

Wat betreft transacties zijn de intrede van Apax en de exit volgens Stoob moeilijk met elkaar te vergelijken. ‘Om de transactie te kunnen financieren moesten we met twee banken in de slag. Maar uiteindelijk kun je wel stellen dat we er nu meer voor hebben betaald dan we er destijds voor hebben gekregen.’
Toekomst
Hoe de toekomst eruit ziet durft Aad Stoob niet te voorspellen. ‘We wilden eerst alles met Apax afronden en daarna pas verder kijken. Bovendien zitten wij als aandeelhouders natuurlijk sowieso in de wachtkamer.

De leiding van PCM zal met ideeën moeten komen. Ik sluit niet uit dat er alsnog een fusie plaatsvindt met NDC, feit is dat de bestuursleden daarover met elkaar in gesprek gaan. En wie weet blijft alles voorlopig even bij het oude. De kans dat we op korte termijn opnieuw in zee gaan met een private equity partij acht ik in elk geval erg klein.’