Money Matters: The next wave

Natuurlijk, de aandacht voor Corporate Social Responsiblity (CSR) oftewel maatschappelijk verantwoord ondernemen is bij veel bedrijven niet van vandaag of gisteren. Vooral grote ondernemingen realiseren zich dat ze een ‘licence to operate’ hebben van de omgeving (werknemers, consumenten, het milieu etc.). Als ze iets doen wat die maatschappij niet zint, lopen ze gevaar dat ze die ‘vergunning’ kwijtraken. Ondernemingen doen er dus goed aan rekening te houden met wat de omgeving wil, en verder te kijken dan de neus van de aandeelhouder lang is. Niet alleen naar winst streven, maar ook goed zijn voor medewerkers, niet al te veel vervuilen – noem maar op. ‘Profit, planet, people’ – een onderneming zou alledrie deze heren moeten dienen.

In hoeverre dit ook in de praktijk gebeurt? Hierover bestaat nogal wat scepsis (getuige de ‘Schone Schijn Prijs’ die Shell onlangs kreeg uitgereikt), en die scepsisis begrijpelijk. Immers: ondernemingen zijn toch op winst gericht? Alleen de ‘P’ van Profit telt daar toch? Een bedrijf is toch een ‘money making machine’. Waarom zouden ze dan aandacht besteden aan de belangen van andere stakeholders?

Die scepsis is niet terecht. Ondernemingen zijn wel degelijk serieus bezig met die andere twee P’s. En niet alleen de grote beursgenoteerde ondernemingen, maar ook de kleinere. Voorbeelden zijn er te over (surf voor de lol eens naar www.goededoelen.nl). En de komende jaren blijft CSR (Corporate Social Responsiblity) het meest belangrijke agendapunt voor ‘de’ financiële manager, zo bleek althans uit een recent onderzoek van het tijdschrift Chief Financial Officer onder lezers van de ze site.

Maar waarom? Waarom zou een CFO of een financieel manager zich bezig houden met een onderwerp als CSR? Is dat niet erg ver van zijn bed?

Enkele mogelijke verklaringen waarom de financiële manager zich kennelijk toch verdiept in dit wat exotische onderwerp:

1. Het levert geld op (of voorkomt verliezen). De CFO houdt zich uit welbegrepen eigen belang bezig met dit onderwerp. Immers: als een bedrijf niet te boek staat als een maatschappelijk verantwoorde onderneming, kan dit verregaande, onaangename gevolgen hebben. Denk aan Shell, die tijdens de Brent Spar affaire de hele milieubeweging over zich heen kreeg. Omgekeerd kan een bedrijf wellicht profiteren van een verantwoord ondernemen (niet altijd helaas. Een triest voorbeeld is Shell, dat zich met Shell Pura dacht te profileren als groene onderneming. Mooi niet. Shell Power, dat zelf net iets groener is dan Shell Pura, maar wordt gepositioneerd als een soort spierversterkend middel slaat weer wel aan).

2. Het moet wel. Nu misschien niet, maar straks wellicht wel. De wetten en regels op het gebied van Corporate Governance worden straks wellicht uitgebreid. En dan niet om het ‘behoorlijk bestuur’ af te dwingen (de vertaling van Corporate Governance), maar om bedrijven ertoe te dwingen zich als verantwoorde wereldburgers te gedragen. Ontwikkelingen die daar op wijzen zijn er al op het terein van de verslaggeving: er zijn bijvoorbeeld diverse methoden om de vervuiling van een bedrijf te meten en hier verslag van te doen. Milieuverslagen: het terrein van de CFO.

3. Idealisme. Het levert niets op, het moet niet – en toch doen we het. CFO’s en financiële managers hebben ook wel eens het gevoel dat ze wat moeten doen voor hun minder fortuinlijke medemensen. Dat klinkt misschien vreemd voor wie het bedrijfsleven ziet als een domme machine die is geprogrammeerd om geld te verdienen. Maar heus, CFO’s en financiële managers zijn ook maar mensen.