Money Matters: Pas op, een adviseur!

In plaats van de begrote 40 miljoen euro voor externe adviseurs, heeft het UWV vorig jaar maar liefst 135 miljoen euro uitgegeven. De forse toename aan ingehuurde diensten is extra pijnlijk omdat het kabinet een maand geleden juist aangaf die uitgaven te willen terugdringen. En dan vindt de overschrijding juist bij het UWV plaats, dat nog maar pas geleden in opspraak kwam omdat topman Tjibbe Joustra zijn kantoor wat al te riant had ingericht op kosten van de gemeenschap.

Het UWV verdedigt zich met het argument dat de hogere kosten voortkomen uit een reorganisatie. Mensen die vertrekken, worden niet vervangen. Externe ICT-consultants, verzekeringsartsen en uitzendkrachten zouden het werk doen. Een argument dat in deze tijd van snel oplopende werkloosheid bepaald niet overtuigt. “If someone tells you he’s a consultant, he’s probably unemployed”, aldus het boek ‘Bluff your way into consultancy’, en zo is het. Maar dat betekent niet dat je als opdrachtgever in het wildeweg adviseurs moet inhuren. En toch is dat hier kennelijk wel gebeurd. Hoe flikken die adviseurs het ‘m toch?

De succesvolle ondernemer Rupert Murdoch gaat er prat op dat hij nooit externe consultants inhuurt. Begrijpelijk, die uitgesproken afkeer van alles wat riekt naar praatjesmakerij onder het mom van advies. Want is iemand die zichzelf uitgeeft voor adviseur niet vaak ongelofelijk arrogant? Dat moet wel, als je denkt dat je organisaties wel even kunt vertellen hoe ze problemen waar ze vaak al jaren mee worstelen kunnen oplossen. De ervaring leert tenminste dat adviseurs voor ongelofelijk complexe problemen veel te simpele adviezen aandragen, en dat de opdrachtgevers nog verder van huis zijn als ze die adviezen opvolgen.

Daar komt bij dat het welbeschouwd een teken van zwakte is om advies te moeten inwinnen; wie iets zelf kan hoeft tenslotte niet aan een ander te vragen hoe het moet. Een macho-ondernemer als Murdoch heeft natuurlijk weinige zwakke momenten, en als hij ze heeft, dan geeft hij er niet aan toe. Maar niet iedereen is zo sterk als hij, en bij elk onbewaakt moment kan een adviseur toeslaan. Zo moet het ook bij het UWV zijn gegaan. Het bestuur had de boel niet in de hand, en daar heeft menig adviseur van kunnen profiteren. Zo flikken ze het ‘m dus.

Het UWV is ziek, zoals menige krant de afgelopen week kopte. En het ziet er niet naar uit dat het leger aan adviseurs de organisatie zullen genezen. Ach, had het bestuur van het UWV zich die bekende consultantsgrap maar ter harte genomen. Die van een chirurg, een ingenieur en een consultant die twisten over wat het oudste beroep ter wereld is. “God schiep Eva uit Adams rib”, zegt de chirurg. “Duidelijk een medische ingreep, dus het oudste beroep is chirurg.” Nee, zegt de ingenieur: “De bijbel zegt: God schiep hemel en aarde uit de chaos. Ingenieur is het oudste beroep!” De consultant weet het beter: “En wie schiep die chaos, denkt u?”