Money Matters: Make or buy je CFO

Toegegeven, PSV doet het dit seizoen aanzienlijk beter dan Ajax. Toch presteren clubs zoals PSV die het uitsluitend of vooral moeten hebben van aangekochte spelers, niet merkbaar beter dan clubs met een grote eigen kweek zoals Ajax. Integendeel. Het PSV-model – kopen, kopen, kopen – legt het in de praktijk af tegen het Ajax-model – opleiden, opleiden, opleiden – getuige de over de hele linie betere prestaties van Ajax.

Hoe dat komt? Misschien is het dat de spelers bij Ajax langer de tijd krijgen om op elkaar ingespeeld te raken. Of misschien geven de spelers van Ajax meer omdat er in het verleden zo veel vertrouwen in hen is gesteld. In elk geval lijken zaken als het grote ‘groepsgevoel’ en de sterke cultuur een doorslaggevende rol te spelen. Op de een of andere manier is Ajax een voetbalclub pur sang en PSV niet meer dan onderdeel van een multinational. Ook elders in het bedrijfsleven zijn groepsgevoel en cultuur van grote invloed op de prestaties. Slechts weinig bedrijven zullen dat ontkennen.

Toch zijn er meer PSV’s dan Ajax-en in het bedrijfsleven, zo lijkt het wel. Althans als het gaat om de invulling van vrijkomende hoogste leidinggevende financiële functies. De ‘make or buy’ beslissing pakt maar al te vaak uit in het voordeel van externen. Bedrijven kopen zich suf aan dure financiële sterren van buiten, zonder te vissen in hun eigen kweekvijver.

Of zou het toeval zijn dat TNT, toen het om een CFO verlegen zat, Henk van Dalen wegkocht bij DSM? Of dat Ahold eerst de Fin Ryöpönen aan zich verbond (die, zoals dat zo vaak gaat met PSV-achtige huurlingen, ook weer snel vertrok) en daarna de Brit John Rishton? Of dat VNU Rob Ruijter overnam van KLM? Of dat Philips de Fransman Pierre-Jean Sivignon aantrok als opvolger van Jan Hommen?

Nogmaals: zou het toeval zijn? Het kan bijna niet, daarvoor zijn dit soort transfers te talrijk, en zijn er te weinig tegenvoorbeelden (ABN AMRO met Hugh Scott-Barrett als opvolger van Tom de Swaan is de enige noemenswaardige).

Zou het soms gebrek aan doortastendheid zijn van CEO en commissarissen als een buitenstaander wordt aan getrokken als CFO? Dat kan toch haast niet, zo slap zullen onze bestuurders en commissarissen toch niet zijn?! Al is het natuurlijk wel een bekend middel: uit angst om de voorkeur te geven aan een van de rivalen binnen een bedrijf, wordt iemand van buiten geparachuteerd. (Die het, tussen twee haakjes, meestal niet redt omdat hij geen draagvlak heeft binnen het bedrijf. Geen wonder: alle kandidaat-CFO’s voelen zich gepasseerd.)

Of zou er soms iets schorten aan de begeleiding van ‘high potentials’ binnen de Nederlandse beursbedrijven? Dat lijkt ook ongeloofwaardig. Weliswaar worden aan CFO’s steeds hogere eisen gesteld. Met een postdoctorale studie kom je niet meer weg. Steeds vaker wordt een MBA van Harvard, Insead of Stanford gevraagd. Daarnaast is internationale ervaring een pre. En uiteraard moet de CFO een onbesmet blazoen hebben. Maar waarom zouden mensen binnen het eigen bedrijf minder vaak aan deze eisen voldoen dan buitenstaanders (die op hun beurt binnen hun eigen bedrijf niet tot de hoogste toppen kunnen opklimmen?!)

Misschien speelt het aloude gevoel van ‘het gras is elders groener dan bij ons’ Nederlandse bedrijven wel parten. Wat jammer zou zijn, onzinnig zelfs. De interne CFO-kandidaat is vaak net zo goed als de externe, waarschijnlijk zelfs beter. En behalve de veelbesproken grasmat in de ArenA ontlopen de Nederlandse grasmatten elkaar niet veel en zijn ze bovendien van uitstekende kwaliteit.