Money Matters: Luchthaven zoekt vluchthaven

Het beursklimaat is de afgelopen jaren zo belabberd dat steeds meer bedrijven de beurs de rug toe keren. Waaarom zou je ook naar de beurs gaan? Je hebt als bedrijf beperkte bewegingsvrijheid, je moet je verantwoorden tegenover jan en alleman, de administratieve lasten bedragen een veelvoud van die van niet-beursbedrijven. En wat staat er tegenover? Ja, je haalt wat geld op. Dat is aantrekkelijk voor een bedrijf dat geld nodig heeft om ambitieuze groeidoelstellingen te verwezenlijken. Maar welk bedrijf heeft dat op het moment?

Toch streeft Schiphol naar een beursgang. De luchthaven wil internationaal expanderen en hoopt daar via de beurs het benodigde kapitaal voor op te halen.

Alleen: tot nu toe echter kan Schiphol nauwelijks potten breken in het buitenland. Mislukkingen stapelen zich op, miljoenen euro’s zijn al verspild. Op een exploitatieresultaat van om en nabij de 130 miljoen euro komt slechts een miljoen komt van deelnemingen en allianties in andere luchthavens, zoals Rotterdam Airport, het Newyorkse JFK en Brisbane Airport. Waarom dan toch die drang om naar het buitenland te expanderen? Zou het niet veel verstandiger zijn om de activiteiten op Schiphol zelf winstgevender te maken? En eventueel hiertoe geld ophalen via een beursgang?

Dit was – het heeft de afgelopen dagen uitgebreid in de kranten gestaan – ook de visie van de ontslagen COO Marike van Lier Lels. Centraal in haar visie stond dat Schiphol minder afhankelijk moest worden van KLM. Want sinds de overname van KLM door Air France, kan de luchtvaartmaatschappij de luchthavens in Amsterdam en Parijs makkelijk tegen elkaar uit spelen. Zijn de luchthavengelden die Schiphol berekent bijvoorbeeld te hoog naar de zin van KLM-Air France, dan kan het bedrijf vluchten naar Parijs verplaatsen. Van Lier Lels wilde die afhankelijkheid verminderen, door de faciliteiten op Schiphol voor andere luchtvaartmaatschappijen uit te breiden, met name voor de prijsvechters zoals Easy Jet.

Een offensief en defensief sterke zet. Offensief sterk, want als er ergens groeimogelijkheden zijn in de luchtvaart, dan wel in het prijsvechterssegment. Defensief sterk, want een verbreding van het klantenbestand kan geen kwaad, zeker niet als je zo afhankelijk bent van één klant, waarvan je niet weet hoe gunstig die jou gezind is. Kortom: de strategie van Van Lier Lels had een mooie vluchthaven voor de luchthaven kunnen bekenen.

Het ontslag van Van Lier Lels betekent een keuze voor de tot mislukken gedoemde weg van internationalisatie. En tegelijkertijd levert Schiphol zich hiermee uit aan KLM-Air France. Een bedrijf dat heel pover presteert op het internationale toneel en dat makkelijk kan worden afgeknepen door z’n belangrijkste klant. En zo’n bedrijf moet naar de beurs? Merkwaardig dat CEO Gerlach Cerfontaine en de commissarissen van Schiphol die mening zijn toegedaan.