Money Matters: Losse teugels

“Computers zijn overal, behalve in de productiviteitsstatistieken”, zei de bekende Nobelprijswinnaar Robert Solow in 1987, en nog altijd leiden investeringen in IT slechts tot een zeer beperkte productiviteitsverhoging, zeker in Nederland. De afgelopen jaren was IT in Nederland verantwoordelijk voor rond de 0,5 procent groei van de economie, tegen 0,8 in de VS. Terwijl wij toch beter in onze breedbandverbindingen zitten, intensiever gebruikmaken van internet, naar verhouding een grotere ICT-sector hebben, die relatief gezien ook nog eens meer investeert in R&D.

Menig financieel manager zal rillen bij dergelijke cijfers. Dat kan toch beter, zal hij denken. Zo moeilijk als het misschien is, juist bij IT-investeringen verdient het aanbeveling om het rendement in kaart te brengen. Tenslotte is IT zo langzamerhand een van de belangrijkste productiefactoren, zo niet de belangrijkste op het personeel na. En het rendement op alle IT-euro’s laat kennelijk nog altijd te wensen over. Waarom niet beter meten en managen?

Een foutieve benadering, vinden critici (lees: techneuten). Probeer maar eens van tevoren de total costs of ownership van een pc in kaart te brengen (waarin alle verloren tijd door surfen op internet en onnut mailverkeer moet worden verdisconteerd. Probeer maar eens de waarde van de ‘output’ van een intranet te berekenen, als alle interne communicatie ertoe leidt dat het productieproces onvoorspelbaar wordt. Het rendement van IT berekenen? Kan niet, heeft geen zin. In de ogen van veel critici is het rendementsdenken van de CFO zelfs verderfelijk. Zoals een CIO laatst zei in een interview met het blad Chief Information Officer: “Wij moeten een flexibele ICT-infrastructuur hebben om gemakkelijker te kunnen meebewegen met allerlei veranderingen. Soms zijn ontwikkelingen niet voorspelbaar, maar moet je toch, omwille van de flexibiliteit, investeren in zaken waarvan de opbrengst ongewis is.” IT als onmisbare ‘enabler’, met andere woorden, waarvan je als financial met je investeringsanalyses af moet blijven.

Financials en techneuten als tegenstanders? Misschien niet altijd. Maar financials hebben wellicht wel te veel invloed gekregen. Zeker wanneer zij moeten beslissen over zaken waar ze weinig verstand van hebben, zoals ICT. Innovatie (en dus ICT) is van levensbelang voor bedrijven, zeker in een tijd waarin de kostenkant van de bedrijfsvoering onder controle is en er kansen zijn voor nieuwe investeringen. Innovatie kun je als bedrijf echter moeilijk stimuleren als je te zeer in de kosten en batensfeer blijft hangen. De financiële tucht die menig bedrijf in de afgelopen magere jaren tot in de hoogste graad van perfectie heeft leren beheersen is maar al te vaak ‘killing’ voor innovaties.

Natuurlijk moeten innovaties hun geld opleveren, maar belangrijker dan rendementsdenken is een visie op de markt, verstand van techniek en een flinke dosis ondernemingszin. Willen die tot hun recht komen, zullen de financiële teugels wat losser moeten. En als de CFO’s en financieel managers de teugels niet willen laten vieren? Dan zullen de CIO’s en techneuten maar harder moeten trekken en zelf zorgen dat ze wat minder strak aangelijnd raken.