Money Matters: Kroescontrol

Een jaar geleden werd de benoeming van Neelie Kroes tot eurocommissaris voor het Mededingingsbeleid nog gevierd alsof Ajax de wereldcup had gewonnen. Dat hadden Balkenende en Bot ‘m toch maar mooi geflikt met slim lobbywerk: Neelie Kroes op de hoogste Europese post voor Mededinging.

Het juichen lijkt ze nu te zijn vergaan, want Kroes wil de bijl aan de wortel leggen ons stelsel van sociale woningbouw. In haar optiek is sprake van oneerlijke concurrentie. De woningcorporaties opereren eigenlijk op de vrije markt, maar krijgen overheidssteun. Woningcorporaties moeten de commerciële activiteiten scheiden van de gesubsidieerde activiteiten en zich op hun sociale taken richten.

Het voorstel van Kroes riep alom verontwaardiging op in de Tweede Kamer. Opmerkelijk was dat daarbij precies dezelfde nationalistische sentimenten opspeelden als bij de benoeming van Kroes vorig jaar: waar haalt Brussel het recht vandaan? De woningcorporaties, die nog maar enkele dagen geleden onder vuur stonden vanwege de buitennissige beloningen van hun bestuurders, waren opeens gekoesterd erfgoed.

Maar is het voorstel van Kroes wel zo slecht? Minister Dekker van Volkshuisvesting wil óók meer marktwerking in de sociale huursector. Zij wil de huren van een kwart van de woningen vrijgeven. En waarom ook niet? Marktwerking lijkt heel geschikt voor het oplossen van de lange wachtlijsten voor goedkope huurwoningen. Daar is iedereen het ook wel over eens.

Een mogelijk bezwaar is dat de leefbaarheid van de steden wellicht wordt aangetast. Het gevaar bestaat dat je aan de ene kant dure wijken krijgt die via marktwerking aan de man worden gebracht en wijken met goedkope woningen aan de andere kant. Voor niemand is dat ideaal, ook de bewoner van de dure wijk niet: hij komt in een verdeelde stad te wonen, met buurten waar hij zich niet meer duurt te vertonen.” Het plan van Kroes is zo een opmaat voor collectieve verschraling”, waarschuwt bijvoorbeeld Pieter Hilhorst, columnist van De Volkskrant.

Maar is dat wel zo’n overtuigend argument? Je zou ook kunnen redeneren: Op dit moment is woningnood (onder alle inkomensklassen) een belangrijker probleem dan ghettovorming. Huizen bouwen heeft de hoogste prioritet, en als meer marktwerking de beste manier is om die te bouwen, laten we dan vooral meer marktwerking toe staan. Mocht er op termijn problemen ontstaan met de leefbaarheid (bijvoorbeeld omdat woningen in bepaalde wijken voor minder bedeelden niet betaalbaar zijn), kunnen we altijd nog corrigerend optreden met subsidies en andere beleidsinstrumenten.

Zoals zo vaak is beleid maken een kwestie van sturen en bijsturen: beetje naar links, beetje naar rechts, ietsje meer markt, dan weer wat minder. Waar het om gaat is dat je Kroescontrol goed functioneert. Pardon, cruise control.