Money Matters: In memoriam Wim Duisenberg

De laatste jaren van zijn leven was Wim Duisenberg een veelgevraagd spreker op allerlei internationale congressen. Ik was toevallig aanwezig bij zo’n congres, waar Duisenberg als ‘key note speaker’ optrad met een toespraak over de Europese eenwording. Dezelfde toespraak die hij al vele keren had gehouden. “Ik hoef hem alleen maar af en toe bij werken”, zo vertrouwde hij na afloop de journalisten toe die met hem mochten lunchen.

Misschien kwam het doordat Duisenberg zijn lesje voor de zoveelste keer moest afdraaien, maar erg sprankelend was de toespraak niet. Duisenberg leefde pas op toen er vragen uit de zaal kwamen. Iemand stelde zich voor, zijn bedrijf, zijn achtergrond, de reden waarom hij een vraag wilde stellen, en daarna kwam de vraag eindelijk: hortend en stotend, onderbroken door gezucht en gekreun uit het publiek. “Ik hoop dat mijn antwoord korter is dan uw vraag”, sneed Duisenberg hem de pas af.

Tijdens de perslunch was Duisenberg één en al bereidwilligheid. Zoals toen die Japanse journalisten (die de hele lunch hadden gezwegen) eindelijk de moed hadden verzameld om hem een vraag te stellen: “Europe… Asia… What do you think?” Je zag Duisenberg vertwijfeld zoeken naar het antwoord waar ze op hoopten; tenslotte waren ze met z’n drieën de halve wereld afgereisd om hem die ene vraag te stellen. Hij mompelde iets dat Azië zeer snel gegroeid was de afgelopen jaren, en dat hij die concurrentie toejuichte… o en dat de Verenigde Staten nu wel erg aan ‘China bashing’ deden, en dat Europa zich daar niet toe moest verlagen. De journalisten haalden opgelucht adem en konden weer gerust zwijgen.

De toespraak van Duisenberg ging – uiteraard – over Europa. Hij was een verklaard voorstander van verdere Europese eenwording, en een optimist. Ondanks het massale nee tegen de Europese grondwet in Frankrijk en Nederland, ondanks de Italiaanse dreiging om uit de EU te stappen, ondanks alle innerlijke verdeeldheid. Voorwaarde is wel dat er weer eens daadkrachtige leiders opstaan, visionairs als ‘Kohl, Mitterand, Schumann en Monet’, en niet mensen zoals Schröder – ‘een opportunist’, zo duidde Duisenberg hem aan tijdens de lunch. Wij journalisten noteerden het vlijtig.

Duisenberg was zelfs overtuigd dat de euro in de loop van de tijd ingeburgerd zal raken. “Wel zal er nog een generatie overheen gaan voordat mensen niet meer omrekenen naar hun oude valuta. Mijn kleindochter weet niet beter of alles gaat in euro’s.” Zelf rekende Duisenberg overigens niet meer om: “Behalve als mijn vrouw duur boodschappen heeft gedaan. Dan reken ik haar voor wat ze werkelijk heeft uitgegeven.”

Hij zal gemist worden.