Money Matters: De krant van morgen

In de krant van vandaag wordt de vis van morgen verpakt, zo heet het. Maar morgen bestaan er misschien geen kranten meer. Neem nu de kranten van uitgeverij PCM (De Volkskrant, NRC Handelsblad, Trouw en nog wat uitgaven). Het zit ze niet mee. Er wordt steeds minder gelezen. Internet puilt uit van de gratis informatie. De eveneens gratis ochtendbladen Metro en Spits kapen lezers en advertenties weg.

PCM heeft op al deze bedreigingen nogal defensief en klungelig gereageerd. Van een nieuw product als NRC.next – een NRC Handelsbladje voor jongeren – kun je je afvragen of het bestaansrecht heeft. Een betaald blad voor een doelgroep die gratis informatie gewend is, win je daar de slag om de abonnee mee? En gaat dit niet ten koste van de andere kranten van het concern, met name De Volkskrant? Dat gevaar loop je minder als je een heel ander soort blad maakt (een linkse Telegraaf bijvoorbeeld), maar om een of andere reden doet PCM dit niet. Dan nog eerder samen met investeerder Marcel Boekhoorn plannen maken over een gratis kwaliteitskrant – plannen die als ze waren doorgegaan een regelrechte aanval op Trouw, De Volkskrant en NRC.next hadden gevormd.

Eveneens defensief maar iets overtuigender zijn de bezuinigingsmaatregelen die grootaandeelhouder Apax doorvoert. Minder kosten, meer winst – het is een beproefd recept om op korte termijn resultaten te behalen. Op lange termijn kun je er decontinuïteit van je concern mee bedreigen, maar Apax heeft niet voor de lange termijn een belang in PCM genomen. Over een jaar wil Apax zijn aandelen in de uitgeverij verkopen tegen een zo hoog mogelijke koerswinst. En je mag aannemen dat een goed renderend concern meer oplevert dan een slecht renderend bedrijf – hoe wankel de basis van dat goed renderende concerno ook is. Zeker als het concern in onderdelen wordt verkocht.   

Dit ‘opknipscenario’ is de minderheidsaandeelhouder Stichting Democratie en Media een gruwel. De stichting heeft Apax al aangeboden om het meerderheidsbelang samen met een Nederlandstalige partner over te nemen. Maar waarom zo negatief? Waarom moeten die kranten pers in één hand blijven? Voor de pluriformiteit van het nieuwsaanbod is het wellicht beter als de kranten worden gescheiden. En dat het ‘opsplitsscenario’ ook gunstig kan uitpakken voor het rendement op lange termijn, toont het uit PCM verzelfstandigde Het Parool aan. Als onderdeel van PCM was Het Parool structureel verliesgevend. ‘Stand alone’ maakt Het Parool weer winst.