Money Matters: Big bad Bill

Van de week werd bekend dat Bill Gates (mede-oprichter van Microsoft en de rijkste man van de wereld) en superbelegger Warren Buffet (de op één na rijkste man van de wereld) samen in liefdadigheid stappen. Bill Gates deed al het een en ander aan liefdadigheid, via zijn ‘Gates Foundation’, een stichting die hij samen beheert met zijn vrouw Melinda. Nu gaat hij nog meer activiteiten ontplooien, vooral op het gebied van onderwijs en gezondheidszorg in ontwikkelingslanden.

Da’s mooi, zou je zeggen, die mensen daar kunnen wel wat hulp gebruiken. En toch knaagt er iets. En wel dit: dat uitgerekend Bill Gates zich op liefdadigheid stort. Bill Gates, u weet wel, van Microsoft, een bedrijf dat ook wel ’the evil empire’ wordt genoemd. Microsoft, dat ik weet niet hoe veel keer is veroordeeld vanwege onfrisse praktijken. En vrijwel elke keer ging het erom dat Microsoft koste wat koste een overheersende positie in de markt wilde veroveren en níet per se door betere producten tegen een gunstiger prijs dan de concurrenten.

Het meest bekend is de veroordeling omdat Microsoft gedwongen had afnemers van Windows het programma Internet Explorer mee te leveren, en afnemers van IE om concurrent Netscape buiten te sluiten. Maar dat is maar een topje van een hele ijsberg aan veroordelingen: wegens patentschendingen, wegens overtredingen van allerlei anti-trustwetten, wegen pogingen tot machtsmisbruik.

Uiteraard kun je al die overtredingen niet volledig toeschrijven aan Bill Gates, maar toch: ze vonden plaats onder zijn verantwoordelijkheid. Hij is in elk geval mede-verantwoordelijk voor de bedrijfscultuur van Microsoft, een cultuur die dergelijke overtredingen in de hand werkt. Het bedrijf hanteert van oudsher bijvoorbeeld optieregelingen die een verbeten streven naar groei stimuleren. Desnoods op het randje van wat wettelijk toelaatbaar is, desnoods eroverheen. Niet alleen ten koste van de concurrent, maar ook ten koste van de afnemers (getuige Microsofts vele pogingen om geld te wringen uit licenties van gebruikers).

Het gevolg van de dominante positie van Microsoft op allerlei markt in combinatie met dat blinde streven naar ‘groei ten koste van alles’? Dat het algemeen belang is geschaad. Concurrenten die met mooie, innovatieve producten hadden kunnen komen hebben het loodje gelegd. Afnemers hebben veel te veel geld betaald voor hun software. Met andere software dan die van Microsoft waren ze productiever geweest.

Als Bill Gates iets voor de mensheid had willen doen, dan had hij dat makkelijk gekund: door van Microsoft een wat fatsoenlijker bedrijf te maken. Dat hij nu in goede doelen stapt valt te loven, maar wel wat wrang.