Money Matters: Al Capone op z’n Hollands

De gevreesde gangster Al Capone wist jarenlang uit handen van politici en justitie te blijven, totdat ze hem konden pakken wegens belastingontduiking. Gerechtigheid? Ja en nee. Ja, want de man draaide eindelijk de gevangenis in. Nee, want hij was ook schuldig aan moord, afpersing, geweldpleging en nog wat van die misdaden, en dat kon de openbaar aanklager niet hard maken. Hij kreeg een lullige acht jaar, een schijntje in verhouding tot zijn misdaden.

Iets soortgelijks dreigt nu ook in de Ahold-affaire te gebeuren. Nee, Cees van der Hoeven en Michiel Meurs zijn geen gangsters van het Al Capone-snit. Maar als ze worden veroordeeld in het proces dat het OM tegen hen heeft aangespannen, dan waarschijnlijk vanwege een paar sidelettertjes. In het ene (control)briefje werd verklaard dat Ahold de zeggenschap had over buitenlandse dochterondernemingen, waardoor de hele omzet in Aholds boekhouding kon worden opgenomen. In het andere (side)briefje werd echter gesteld dat de zeggenschap bij de dochters lag, waardoor slechts de halve winst en omzet in Aholds boeken kon worden opgenomen. Valsheid in geschrifte, zoals het OM beweert? Wellicht.

Maar eigenlijk gaat het bij de Ahold-zaak helemaal niet om die side letters. Eigenlijk is het het Openbaar Ministerie vooral te doen om het roekeloze expansiebeleid van Ahold aan het einde van de jaren negentig. Het OM wil de Ahold-bestuurders straffen voor de schade die door dit expansiebeleid werd toegebracht aan het bedrijf en aan de aandeelhouders en alle andere betrokkenen, gedupeerden enige genoegdoening verschaffen en andere roekeloze bestuurders in de dop schrik aanjagen.

Zoals De Volkskrant het formuleert: “Het OM lijkt de verdachten te willen straffen voor de maatschappelijke verontwaardiging over de enorme koersval van Ahold van 23 februari 2003.”

Het probleem is alleen dat het erg moeilijk is hard te maken dat valsheid in geschrifte de oorzaak is van die koersval. Waren de twee winstwaarschuwingen vanwege tegenvallende economie niet veel belangrijker? En de fraude met inkoopkortingen bij US Food? En alle negatieve publiciteit? Een tegenvallende economie kun je de bestuurders niet kwalijk nemen. De fraude bij US Food evenmin; ze waren niet de aanstichters van de fraude, wisten er niets van – hooguit waren ze wat nalatig geweest, maar strafbaar is dat niet niet. En als de publiciteit zich als een orkaan tegen je keert, kun je daar ook weinig tegen doen.

Dus hamert het OM op de sideleters. Met het waarschijnlijke gevolg dat zo al Van der Hoeven c.s. straks al gestraft worden, dat niet voor roekeloos bestuur of iets van dien aard zal zijn. En dan zullen de forse strafeisen (20 maanden waarvan 6 voorwaardelijk voor Van der Hoeven) wel niet helemaal worden ingewilligd. En zal de miljardenschade die de val van Ahold met zich meebracht wel nooit worden voldaan. Het zal wel op z’n Al Capone’s gaan, met andere woorden.