M&A-dip in de reprise

Onlangs namen wij deel aan een conference call van een grote internationale M&A-dienstverlener. Na een minuut of vijftien kon de hoorn op de haak, want de boodschap die steeds naar voren kwam, was overduidelijk: 2006 was een recordjaar, 2007 wordt nóg beter.

Voor een organisatie die met fusies en overnames zijn geld verdient, is dat op zich natuurlijk  niet zo gek. Een bakker meldt ook niet graag aan zijn klanten: het gaat slecht met onze broodjes. In dit geval gaat natuurlijk ook niet slecht M&A.

Het kapitaal bij  participatiemaatschappijen groeit nog steeds, de rente is laag en het lijkt nog wel even goed te gaan met het economisch tij. Aan de stroom juichrapporten voor 2007 twijfelen we dus niet, maar hoe zit het wanneer scheuren ontstaan in het scenario? Wat zijn dán de verhalen?

Haarscheurtjes
Een terugblik op de recente geschiedenis kan ons veel leren. Nadat aan het einde van de jaren negentig in M&A jaarrecord op jaarrecord werd gevestigd, bereikte rond de millenniumwisseling de activiteit de top. Of 2000 nu het recordjaar was of het jaar ervoor, daarover waren de analisten het destijds niet eens (beramingen lopen nogal uiteen).

Feit blijft in ieder geval dat het jaar erop de daling van fusies en overnames in Nederland maar liefst 80 procent was. Was dat voorzien? Het antwoord: ja en nee. Her en der lieten media al de haarscheurtjes doorschemeren, maar verschillende M&Aexperts waren kennelijk nog in de rush van de jaren negentig en wilden aan de vooravond van de vrije val nog van geen scherpe daling weten.

Hoewel het Financieele Dagblad meldde dat Londense zakenbanken aan het einde van 2000 het daaropvolgende jaar ‘met de meest conservatieve begroting sinds jaren’ in gingen, was veelal was de markt nog niet zo heel negatief gestemd.

‘De structurele trends in Europa zijn nog steeds hetzelfde, dat verandert niet door een beetje tegenslag op de financiele markten’, aldus een analist bij een Amerikaanse zakenbank. Hij meldde verder dat er ‘nog veel fusies en overnames plaatsvinden. […] Dit blijft de komende jaren het beeld.’

Voorzichtigheid was geboden, maar al te radicaal zal de koers niet wijzigen, was het devies. Het artikel besluit met een vooruitzicht op 2001. ‘Het aantal fusies en overnames en de ermee gemoeide bedragen zullen net als in 2000 hoog zijn, maar de groei keert niet terug.’

Groei die niet terugkeert, dat is natuurlijk wat anders dan een daling van tachtig procent. Of deze, uit Trouw van oktober 2000: ‘Bedrijven zullen dit jaar meer dan een biljoen dollar investeren in het buitenland, vooral via fusies en overnames.Een record, noteert de VN-organisatie voor handel en ontwikkeling (Unctad). […] ’s Werelds grootste bedrijven worden steeds groter.’ Dat klinkt ons bekend in de oren.

Koersval
Was er dan helemaal niets te merken van een dreigende neergang wat betreft fusies en overnames? Zeker wel. Eind 1999 melden verschillende media dat enkele zakenbankiers met name over 2001 wat somberder zijn gestemd – helemaal onderaan het artikel, na gejuich in de voorgaande alinea’s over 2000. Halverwege 2000 meldde het Financieele Dagblad dat in een ’toenemend aantal bedrijfstakken’ het eind van de groei in zicht kwam.

‘De sectoren farmacie, olie, chemie, detailhandel, zakenbanken, media en bierbrouwerij kampen bijvoorbeeld met de overgang van een groei-imago naar een volwassen imago. Dat kan voor een hele bedrijfstak een koersval van vele procenten betekenen.’

Aan het einde van 2000 nam het aantal fronsende wenkbrauwen bij analisten toe. Op de voorlaatste dag van het jaar meldde NRC Handelsblad dat de groei van de economie niet meer te organiseren was ‘zonder boekhoudkundige doping.’ Het Enron-schandaal en de governance-hausse lieten toen nog een jaar op zich wachten.

NRC in het artikel: ‘Dat wordt afkicken in het komende jaar. Met risico’s voor de beurzen en de dollar. […] Volgende generaties zullen nog lang last hebben van de dadendrang van de huidige generatie topondernemers. KPN bijvoorbeeld is pas in 2020 klaar met het afschrijven van een miljard per jaar van de betaalde goodwill voor de Duitse mobiele telefonieaanbieder E-Plus.’

Het Financieele Dagblad komt ruim een week later met de genadeslag: ‘Fusiegeweld daalt in Europa’, luidt de kop. Wereldwijd was de daling het jaar ervoor al ingezet (-20 procent in 2000), nu zou Europa ook volgen. Goldman Sachs merkte in dat artikel nog even fijntjes op hoe scherp de stijging van de overnamepremie was gestegen: in 1997 werd gemiddeld 35 procent meer betaald dan de laatste beurskoers, daarna ging het via 40 procent en 43 procent naar 50 procent.

Rooskleurig Wat valt er te leren langs deze rondgang? Het is natuurlijk aantrekkelijk om met de kennis van nu de artikelen op waarde in te schatten en de geloofwaardigheid van zakenbankiers af te meten aan de uitspraken rond 2000 net zoals het achteraf analyseren van een voetbalwedstrijd waarvan de uitslag al bekend is, eenvoudig is. Maar de verslaggevers die live diezelfde analyse kunnen maken zijn schaars.

Net als zakenbankiers die een neergang kunnen voorspellen. Dat er mensen waren die in 1999 al konden voorspellen dat twee jaar later de dip nog wel eens zou kunnen komen, zijn dan ook zeer waardevol. Aangezien deze mensen zich de afgelopen maanden niet hebben geroerd, zou de nabije toekomst er nog wel eens écht rooskleurig uit kunnen zien.

M&A-dip
1999, Maart: Ook in Nederland neemt het aantal fusies en overnames na een relatief rustige periode nu weer toe. De AEX is echter nog ver van een record verwijderd. (De Volkskrant)
1999, Juli: Nederlandse bedrijven blijven onverminderd actief met overnames in het buitenland. Het aantal ondernemingen dat wordt gekocht, stijgt. Het totaalbedrag dat er mee is gemoeid, daalt.(Brabants Dagblad)
1999, December Het orderboek voor fusies en overnames, aandelenemissies en beursgangen in Europa heeft inmiddels een historische omvang.  […] ‘Maar wat gebeurt er in 2001 en daarna, als de activiteit vermoedelijk gaat afnemen? Daar maak ik me wel zorgen over.’ (Het Financieele Dagblad)
2000, December: Sneller, verder en hoger moesten economie en bedrijfsleven,
maar dat lukte in 2000 niet meer zonder boekhoudkundige doping. (NRC Handelsblad)
2001, Juni: Na de boom aan de beurzen en de euforie over de nieuwe economie in de afgelopen jaren, is de fusie- en overnamemarkt toe aan een dramatische correctie, zei Thomas Ehren, directeur van KPMG Corporate Finance in Duitsland. (Algemeen Dagblad)
2001, December: Intussen worden beurshandelaren steeds nerveuzer van wat wel de ‘kaasschaafdepressie’ is gedoopt. ‘Liever een keer een krach met 20 procent eraf dan dit’, zegt een zorgelijke handelaar in het voorjaar. (De Volkskrant)
2002, Maart Is de bodem van de overnamemarkt in zicht? Stephen Crawford, de grote baas van zakenbank Morgan Stanley, liet er geen misverstand over bestaan deze week. Ook 2002 wordt een moeilijk jaar voor het gilde van zakenbankiers, als het gaat om fusies en overnames. (NRC-Handelsblad)
2003, April: Er mogen dan misschien veel koopjes te doen zijn op het front van de fusies en overnames, heel wat prive-investeringsmaatschappijen met een goed gevulde portemonnee lijken niet geneigd die vaak aan te spreken om toe te happen. (De Financieel-Economische Tijd)
2004, September: Bedrijven doen steeds minder een beroep op de internationale kapitaalmarkt voor extra eigen vermogen. In plaats daarvan zoeken bedrijven hun heil bij fusies, overnames en beursexits. (Het Financieele Dagblad)
2005, Juni: Volgens onderzoeksbureau Roland Berger zal Europa gaan inlopen en is het mogelijk dat een aantal sectoren in Europa het komende jaar een dealgekte zal meemaken. […] Toename van het aantal overnames geeft vaak aan dat het geloof in de toekomst toeneemt. (NRC-Handelsblad)
2006, Juli: In het eerste half jaar lag de omvang van de (aangekondigde) fusies op ruim EUR 1400 miljard, 44 procent meer dan in dezelfde periode vorig jaar […]. Als deze trend zich voortzet wordt dit jaar het recordbedrag aan fusies en overnames doorbroken. (Leeuwarder Courant)