Regels lossen witwasproblemen niet op

Toen ik het nieuws over ING en de schikking las, moest ik terugdenken aan mijn ervaringen bij ABN Amro. Allereerst toen ik bij ABN Amro Trust werkte na 9/11 en vervolgens vanaf 2005 bij Group Compliance Private Banking nadat ABN Amro een fikse boete in de VS had gekregen (zie ‘Dagboek van een bankier. De dagelijkse werkelijkheid achter de prooi’) vanwege onder andere het overtreden van de sanctiewetgeving tegen Iran en Libië. 

De top van ABN Amro maakte daarna met de toezichthouders een aantal afspraken: er werden veel meer compliance-medewerkers aangenomen, alle medewerkers moesten wereldwijd moesten verplicht e-learning modules volgen en ervoor slagen en de bank moest goede transactie-monitoring software installeren wereldwijd.

Nieuw risicoprofiel opstellen

En oh ja, we moesten ook wereldwijd van alle klanten een nieuw risicoprofiel opstellen en ik moest samen met een aantal andere collega’s alle compliance-collega’s wereldwijd trainen.  Dat heb ik een jaar gedaan bij de Group Compliance Private Banking en vervolgens voor Private Banking zelf, vanuit de business kant. Toen we na 2008 gesplitst werden, werd ik als splitsingsmanager verantwoordelijk voor het splitsen van alle informatie en documentatie van klanten en relaties (KYC, Know Your Customer).

Deze maatregelen lijken heel erg op de oplossingen die nu door ING worden genomen aangaande het probleem van het witwassen dat een aantal jaren plaatsvond. En op de maatregelen die Rabobank moest uitvoeren van de verschillende toezichthouders om de risico’s op herhaling van overtredingen te verminderen. Maar hebben ze geholpen? Het antwoord is ‘nee’. Kijk maar naar de problemen die ABN Amro heeft gehad onder Zalm na de ‘redding’ in onder andere het Midden Oosten en de andere affaires op dit terrein de afgelopen tijd. En dat is ook niet meer dan logisch.

Maatregelen zijn traditioneel

De voorgestelde maatregelen zijn namelijk traditioneel van aard en gericht op meer mensen, meer procedures, meer handboeken en meer regels. En daar spinnen eigenlijk alleen maar de grote externe adviesbureaus en search-bureaus garen bij. We leven inmiddels in een hele andere, snelle en gedigitaliseerde wereld. Bij die nieuwe wereld horen nieuwe instrumenten. Traditionele maatregelen lossen de echte problemen niet op en je loopt achter de feiten aan.
De echte oorzaken van de problemen zijn eenvoudig op te sommen:

1) De banken hebben de afgelopen jaren van heel veel ervaren (lees ‘oudere’) Compliance & Risk professionals afscheid genomen om kosten te besparen. 

2) De echte problemen liggen in de ict-infrastructuur, in de software en de databases. Zoals je als klant ook dagelijks merkt is het relatiemonitoren en KYC bij de grootbanken niet op orde. Men heeft het wel over ‘de klant centraal’, maar door de wirwar aan oude en nieuwe applicaties, oude en nieuwe databases en de houtje-touwtje productsystemen is het onmogelijk om aan ‘relatiemonitoring’ te doen. Wat betekent dat? 
Er zijn veel verschillende sanctielijsten op persoon, instellingen en op bedrijven. Daar zitten ook veel verschillende typen belastingstructuren tussen. Het voortdurend monitoren op veranderingen, op het aannemen van nieuwe klanten en veranderingen in het profiel van je bestaande klanten is zonder goede, nieuwe ICT een onhaalbare kaart. De regels zijn gewoon handmatig niet te monitoren.
Tel daarbij nog eens op dat de grootbanken ook veel administratieve activiteiten hebben uitbesteed aan derden (denk b.v. soms hypotheken aan Stater), en tel uit je winst. 

Kortom, de oplossing ligt dus in het snel stap-voor-stap vervangen van de oude systemen en de oude databases. Een ander alternatief is om de KYC-unit apart te zetten en daar goede nieuwe software te installeren. Daar leid je je nieuwe klanten naar toe. Valt het u immers ook op dat nieuwe FinTech-bedrijven die problemen niet of nauwelijks hebben, zoals ik dagelijks merk met succesvolle startups en scale-ups in Fintech? Dat komt dus daar door.

Tony de Bree werkte 26 jaar bij ABN Amro in een groot aantal functies. Hij helpt klanten de beste startups en scale-ups te selecteren en adviseert, traint en coacht een kleine groep voormalig senior-managers om ondernemer te worden of bij een scale-up te gaan werken met ‘Outplacement 2.0’. En hij helpt interne ondernemers bij corporates en startups en scale-ups binnen en buiten FinTech & RegTech en bij accelerators van gemeenten en ministeries met ‘Geld verdienen met jezelf’, ‘Kan het vliegen? en ‘De scale-up blueprint’ om succesvol ondernemer te worden. Hij behaalde zijn “FinTech future commerce certificaat @MIT’ met een smart-KYC applicatie.