‘Maak van private equity geen public equity’

Het meest concrete aspect in de code is het principe dat bedrijvenopkopers ‘zakelijke relaties aangaan, die meerdere jaren duren en die gericht zijn op waardecreatie.’ Hiermee moeten participatiemaatschappijen zich volgens de NVP onderscheiden van activistische aandeelhouders zoals hedgefondsen.

Het is overigens niet zo – zoals het Financieele Dagblad meldde – dat NVP-leden minimaal vijf jaar bij een onderneming betrokken moeten zijn. Alleen ‘meerdere jaren’ is opgenomen. Dat is vastgelegd in de code die de koepelorganisatie zelf heeft vastgelegd. Wie de code schendt, staat royering te wachten. De code is opgesteld onder leiding van Jaap van Manen, partner bij PricewaterhouseCoopers en hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen.

‘Voor wie dagelijks met dit onderwerp bezig is, zal de inhoud van de code niet nieuw zijn. Het is met name een code die voor de buitenwereld uitlegt wat participatiemaatschappijen nu eigenlijk doen. Voor een wat bredere groep is de code verhelderend. Voor participatiemaatschappijen die zich netjes gedragen zelf zal deze code geen nieuws zijn. Het is vooral een code waarbij we voor hen logische dingen hebben opgeschreven.’

TRANSPARANTIE
Naast het principe van de lange termijn betrokkenheid, verhaalt de code ook over intenties die vastgelegd worden in een managementovereenkomst. Over meer transparantie naar de buitenwereld toe, wordt nauwelijks in de code gesproken. Terwijl juist hierover een groot deel van de commotie ontstond.

De kritiek was daarbij dat private equity partijen bedrijven opkopen, deze reorganiseren en (te) snel met een forse winst doorverkopen. Soms naar andere investeringsmaatschappij in een secundary buy out. Een verwijzing naar transparantie is er wel.

Alleen naarmate de maatschappelijke rol groter is ‘dient de participatiemaatschappij zich in te spannen’ om bij de onderneming aan te dringen op meer transparantie. Die verwijzing gaat nog geeneens over transparantie die investeringsmaatschappijen zelf zouden moeten betrachten, de kern van de commotie. Was een code wel nodig?

Van Manen: ‘Over het algemeen maak je een code als er iets mis is. Dat was en is hier niet het geval. De verhalen in de media gingen met name over hedge funds, niet zozeer over private equity. Alleen het voorbeeld Apax Partners, een Engelse investeringsmaatschappij, is tot in den treure aangehaald.

Er is bij mijn weten nog geen openbaar rapport over de rol van alle betrokkenen zoals de ondernemingsraad, de Raad van Commissarissen en de directie. Dat zou wel eens een interessant licht op de kwestie kunnen werpen. Echter, na het verhaal over sprinkhanen was het goed de oude gedragscode van de NVP nog eens onder de loep te nemen en de leden te raadplegen.’

Leegplukken is in het algemeen niet in het belang van de participatiemaatschappij zelf, aldus Van Manen. Maar na de woorden van minister Joop Wijn, werd het wel tijd iets aan het groeiende imagoprobleem van de participatiemaatschappij te doen.

GEEN VERANDERING
De code verandert op zich niets. NVP-voorzitter André Olijslager gaf dat al ruiterlijk toe. Het doel is, zo beaamt Van Manen, uit te leggen wat de bij de NVP aangesloten investeringsmaatschappijen doen, niet hoe ze het doen. ‘Het heet niet voor niets private equity.

Het private blijft. Private equity is een andere wereld dan beursbedrijven. Juist in alle rust kan dat durfkapitaal de bedrijven laten groeien. Dat er dingen achter het toneel gebeuren, is juist de essentie.’ Van de constatering dat de code meer weg heeft van een folder, wil Van Manen niets weten.

 ‘Dit heeft een bindend karakter. De NVP zegt: als je je er niet aan houdt, hoepel je maar op. Dat lijkt me ferme taal.’ Of de code in toekomstige rechtszaken een rol zou kunnen spelen en dan stand houdt, weet Van Manen niet. ‘Ik ben geen jurist, maar ik kan me voorstellen dat een rechter in zo’n geval in ieder geval een blik op de code werpt.’ Dit zijn onze manieren. Dat is wat de NVP met deze gedragscode wil zeggen.

Van Manen: ‘Het is goed die manieren uit te leggen, want in de media werd gepraat over investeringsmaatschappijen zonder henzelf erbij. Logisch op zich, want private equity spelers zijn gewend niet naar buiten te treden, willen juist hun  werk in de luwte doen.’

De code speelt volgens de hoogleraar een ‘beperkte rol’ in het weer herstellen van het imago. Desondanks werd deze door de leden van de NVP in de ledenvergadering met een positieve stemming ontvangen, constateert Van Manen.

De NVP sprak met hen af dat na een jaar proefdraaien, de code onder de loep gaat. Is de gedragscode goed geland? Waar kan deze worden verbeterd? Dat na die evaluatie er meer regels in de code komen over transparantie ligt niet in de lijn der verwachtingen. Van Manen: ‘We moeten van private equity geen public equity willen maken.’