Koopkracht: Gepensioneerden verloren in 2022 het meest

Nederlanders kenden vorig jaar een groot koopkrachtverlies dat vergelijkbaar was met de klap in de portemonnee tijdens de grote economische crises van de voorbije decennia. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) ging de Nederlandse bevolking er in doorsnee 1,2 procent op achteruit.

• gepensioneerden konden 3% minder vrij besteden…
• … maar lage inkomens kregen méér koopkracht
• retailverkopen ook onder druk door vergrijzing

De koopkrachtontwikkeling dook in het verleden alleen tijdens de zware recessie in de jaren tachtig en de crisis van 2009-2013 met meer dan een procent in de min, heeft het statistiekbureau becijferd. De laatste jaren liep de koopkracht telkens juist wat op. Dat was zelfs het geval tijdens de coronacrisis in 2020 en 2021.

Energieprijzen belangrijke oorzaak

Dat de koopkracht vorig jaar zo sterk daalde kwam vooral doordat de energieprijzen in rap tempo opliepen na de Russische inval in Oekraïne. Daardoor liep de inflatie over de gehele linie ook hard op. [Artikel gaat verder na de volgende alinea]

Lage inkomens minder getroffen

Huishoudens met een heel laag inkomen gingen er volgens het CBS wel op vooruit in koopkracht. Dit was te danken aan de energietoeslag die ze ontvingen om de sterk gestegen energierekening te kunnen betalen. Dit ging veelal om 1300 euro.

190 korting op energierekening

In de maanden november en december vorig jaar kregen vrijwel alle huishoudens in Nederland bovendien bovendien 190 euro korting op de energierekening. Zonder dergelijke compenserende maatregelen zou de koopkracht in Nederland volgens het CBS harder zijn gedaald.

Gepensioneerden

Gepensioneerden gingen er in doorsnee bijvoorbeeld ruim 3 procent op achteruit in de portemonnee. Zonder alle energiemaatregelen zou het verlies 4,4 procent zijn geweest.

Vorig jaar publiceerde ABN Amro bank een rapport waarin het bestedingspatroon van ouderen werd onderzocht.  In de conclusie stelde de bank dat ‘retail in zijn algemeenheid niet gaat profiteren van de aankomende vergrijzing, dit in tegenstelling tot de vrijetijdsector’.

Als verklaring geeft de bank zowel het dalende inkomen van werkenden die met pensioen gaan als de dalende behoefte aan nieuwe spullen en
retailproducten; ouderen zullen hun middelen eerder aan ontspanning uitgeven. De toenemende vergrijzing zou de sector
2 procent aan omzet kosten in 2032, maar de bevolkingsgroei kan dit effect teniet doen.