Invoering Centraal Aandeelhoudersregister en UBO-register is in zicht

Het besluitvormingsproces over de invoering van het Centraal Aandeelhoudersregister (CAHR) is zo goed als rond. Minister Van der Steur van Veiligheid en Justitie verwacht dat in het  najaar van 2015 nadere beslissingen kunnen worden genomen over het al ruim drie jaar bestaande plan om een centraal aandeelhoudersregister in te voeren voor besloten vennootschappen en niet-beursgenoteerde naamloze vennootschappen. 

Het CAHR, dat zal worden beheerd door de Kamer van Koophandel, heeft als primaire doel het ontsluiten van aandeelhoudersinformatie voor aangewezen publieke diensten in het kader van controle, toezicht en opsporingstaken. Het centraal opslaan van gegevens over aandeelhouders van BV’s en (niet-beursgenoteerde) NV’s zal volgens de initiatiefnemers van het voorstel inzicht bieden in de betrokkenheid van natuurlijke personen bij rechtspersonen en zo van toegevoegde waarde zijn bij het tegengaan van fraude.  

In het CAHR zullen onder meer de NAW-gegevens worden opgenomen van de aandeelhouder en de kenmerken van het aandeel (soort aandeel, nominale waarde, overdrachtsprijs etc.). Op de notaris die de betreffende akte verlijdt rust de verplichting om de relevante gegevens bij het CAHR aan te leveren. De invoering van het CAHR verandert niets aan de verplichting van een vennootschap om een eigen aandeelhoudersregister bij te houden; deze verplichting blijft bestaan. 

Verreweg de belangrijkste vraag voor aandeelhouders is wie er straks allemaal toegang zullen krijgen tot het CAHR. De bedoeling is dat het register niet openbaar toegankelijk zal zijn, maar alleen voor bepaalde overheidsdiensten in het kader van controle, toezicht en handhaving. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het Openbaar Ministerie, de Belastingdienst, Dienst Justis en de politie. Daarnaast zal het register door het notariaat geraadpleegd kunnen worden en uiteraard door de aandeelhouder zelf voor wat betreft de informatie die over hem is opgenomen. Op deze manier wordt de privacy van de betrokkenen gewaarborgd, aldus de minister. 

Naast het CAHR, komt er ook een centraal aandeelhoudersregister voor ultimate beneficial owners (UBO), oftewel: uiteindelijk begunstigden (de “werkelijke eigenaren”) van vennootschappen. 

UBO’s zijn, kort gezegd, natuurlijke personen die direct of indirect een belang van 25 procent of meer hebben in een vennootschap. Alle EU-lidstaten zijn op grond van de Vierde anti-witwasrichtlijn verplicht om een UBO-register, uiterlijk op 26 juni 2017, in te voeren. Doel hiervan is het tegengaan van belastingontduiking en financiering van terrorisme. Bepaalde entiteiten die met UBO’s te maken krijgen zijn verplicht om informatie over de UBO, zoals bijvoorbeeld persoonlijke gegevens en detailgegevens over de gehouden economische belangen, in het UBO-register op te nemen. 

Wie krijgen toegang tot het UBO-register? Overheidsinstanties krijgen in ieder geval automatisch en onbeperkt toegang tot alle gegevens. Daarnaast wordt ook toegang verleend aan bedrijven die vallen onder de witwas- en terrorismefinancieringsbestrijdingsregelgeving Denk aan financiële instellingen, accountants, notarissen en advocaten. Maar ook een ieder met “een legitiem belang” kan toegang krijgen tot het UBO-register. Wat onder “een legitiem belang” wordt verstaan is niet duidelijk, maar het duidt wel op een ruime reikwijdte, met als gevolg dat het register ruim toegankelijk zal zijn, waardoor bijvoorbeeld ook onderzoeksjournalisten toegang zouden kunnen krijgen. Het is evident dat dit grote gevolgen kan hebben voor de privacy van de betrokken UBO’s. 

Het UBO-register zal, zoals gezegd, uiterlijk in juni 2017 zijn ingevoerd, maar waarschijnlijk zal dit al eerder gebeuren. Over de definitieve invoering van het CAHR bestaat nog geen duidelijkheid, maar volgens eerdere berichtgeving zal in het najaar van 2015 verdere besluitvorming plaatsvinden. Hoewel de invoering van het CAHR en het UBO-register veel voordelen met zich mee zal brengen in het kader van fraudebestrijding en waar een ieder in de maatschappij baat bij heeft, kennen de registers ook minder gelukkige (privacy)aspecten. Daar waar inzage in het CAHR slechts beperkt mogelijk zal zijn, zal dit in het UBO-register voor een ieder met een legitiem belang mogelijk zijn. Dit raakt de privacy van aandeelhouders en stuit daarom op veel kritiek.