Hoeveel bedrijven willen blijven bestaan?

Nederlandse kleine ondernemers en zzp’ers overwegen massaal te stoppen, wat grote financiële gevolgen kan hebben voor het bedrijfsleven en de economie. Bijna een derde van deze groep denkt eraan hun bedrijf te beëindigen of te verkopen, blijkt uit de nieuwste Kleinbedrijf Index (KBI). Dit kan leiden tot een significante verschuiving in het Nederlandse ondernemerslandschap, met potentiële effecten op werkgelegenheid, innovatie en economische groei.

• Bijna 1/3 kleine ondernemers overweegt stoppen of verkopen
• Vaste baan aantrekkelijk alternatief voor onzekere ondernemers
• Slechts 4,4% verwacht daadwerkelijk te stoppen komende maanden

De aantrekkingskracht van een vaste baan met een stabiel salaris en meer zekerheid blijkt een belangrijke factor voor veel ondernemers die overwegen te stoppen. Dit sentiment weerspiegelt de groeiende onzekerheid in het ondernemersklimaat, mogelijk versterkt door recente economische uitdagingen en veranderende marktomstandigheden.

Hoge investeringskosten en regelgeving grootste zorgen

Ondernemers met personeel zien vooral op tegen toekomstige hoge investeringskosten. Dit kan wijzen op een verwachte toename in noodzakelijke uitgaven, mogelijk gerelateerd aan digitalisering, duurzaamheid of andere sectorspecifieke ontwikkelingen. Voor zzp’ers vormt nieuwe of strengere regelgeving, met name rondom schijnzelfstandigheid, de grootste zorg. Deze zorgen kunnen de bereidheid tot ondernemerschap en investeringen significant beïnvloeden.

“Schokkend groot” aantal overweegt bedrijfsbeëindiging

De onderzoekers van de KBI beschrijven het aantal mkb’ers dat het afgelopen jaar heeft overwogen te stoppen als “schokkend groot”. Hoewel een directe vergelijking met voorgaande jaren niet mogelijk is, suggereert deze observatie een aanzienlijke toename in onzekerheid en twijfel onder ondernemers.

Slechts klein percentage verwacht daadwerkelijk te stoppen

Ondanks de wijdverspreide overwegingen om te stoppen, verwacht slechts 4,4 procent van de kleine bedrijven in de komende zes maanden daadwerkelijk te moeten sluiten. Dit contrast tussen overwegingen en verwachte acties kan duiden op een complexe besluitvorming onder ondernemers, waarbij factoren als emotionele binding met het bedrijf, hoop op verbetering, of gebrek aan directe alternatieven een rol kunnen spelen.

Impact op arbeidsmarkt en economische dynamiek

Een mogelijke verschuiving van zelfstandig ondernemerschap naar vaste dienstverbanden kan significante gevolgen hebben voor de arbeidsmarkt. Het kan leiden tot een afname van flexibiliteit in de economie, maar ook tot meer stabiliteit voor individuele werknemers. Voor bedrijven kan dit betekenen dat ze mogelijk meer moeite moeten doen om talent aan te trekken en te behouden.

Financiële weerbaarheid van bedrijven onder druk

De overwegingen om te stoppen kunnen ook wijzen op een verminderde financiële weerbaarheid van kleine ondernemingen. Dit is vooral zorgwekkend gezien de recente economische uitdagingen, waaronder inflatie en stijgende rentelasten. Volgens een recent rapport van het Centraal Planbureau (CPB) zijn de risico’s door Nederlandse bedrijfsschulden het afgelopen decennium weliswaar afgenomen, maar concentreren problematische schulden zich bij jonge, kleine en verlieslatende bedrijven.

Dalende arbeidsproductiviteit vergroot uitdagingen

De situatie wordt verder gecompliceerd door de dalende arbeidsproductiviteit in Nederland. Volgens recente cijfers van het CBS is de groei van de arbeidsproductiviteit sinds 2014 afgezwakt tot gemiddeld 0,4% per jaar, vergeleken met 1,5% in de vier decennia daarvoor. Deze trend kan de winstgevendheid en concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven verder onder druk zetten, wat de overwegingen om te stoppen kan versterken.

Internationale context en vergelijking

De uitdagingen voor kleine ondernemers en zzp’ers zijn niet uniek voor Nederland. In veel ontwikkelde economieën is sprake van vergelijkbare trends, zoals afvlakkende productiviteitsgroei en toenemende regeldruk. Volgens de OECD spelen factoren als vergrijzing, toenemende ongelijkheid en een afnemend tempo van technologische verspreiding hierbij een rol.

Beleidsinplicaties en mogelijke oplossingen

De bevindingen uit de KBI onderstrepen de noodzaak voor gerichte beleidsmaatregelen om het ondernemersklimaat te verbeteren. Dit kan variëren van het vereenvoudigen van regelgeving tot het bieden van meer ondersteuning bij investeringen en innovatie. Ook het stimuleren van productiviteitsgroei door middel van digitalisering en scholing kan bijdragen aan een gezonder ondernemersklimaat.

Toekomstperspectief en adaptatie

Ondanks de huidige uitdagingen, biedt de situatie ook kansen voor vernieuwing en aanpassing in het bedrijfsleven. Ondernemers die kunnen innoveren en zich aanpassen aan veranderende marktomstandigheden, kunnen mogelijk sterker uit deze periode komen. Dit vereist wel een proactieve houding en mogelijk ondersteuning vanuit overheid en financiële instellingen.