Hoe wordt je pensioenregeling budgetteerbaar?

Stijgende kosten
De premie is in veel traditionele pensioenregelingen de afgelopen jaren sterk opgelopen door de daling van de rente. De totale premielast kan in huidige tijden wel oplopen tot 30 procent van de salarissom. Daarbij komen onverwachte bijbetalingen voor de uitvoering van waardeoverdrachten, een almaar stijgende levensverwachting en pensioenfondsen in dekkingstekort die graag een bijstorting van hun sponsor zien. Tot slot zijn er nog de mogelijk grote gevolgen voor verslaglegging als gevolg van de nieuwe IAS19 richtlijn. Het vervallen van de methode van uitsmeren van verliezen heeft mogelijk een verlaging van de winst tot gevolg en de balans zal volatieler worden.

IFRS-proof
Door de geschetste ontwikkelingen is er de afgelopen jaren sprake van een toenemende belangstelling voor het ‘IFRS-proof’ maken van de pensioenregeling. Ondernemingen willen de risico’s verbonden aan Defined Benefit (DB)-regelingen zo veel mogelijk elimineren. Een Defined Contribution (DC)-regeling voorziet in die behoefte. Bij een DCregeling bestaat de volledige en enige verplichting uit het voldoen van de vastgelegde jaarlijkse premie. Deze premie is nagenoeg volledig voorspelbaar en daarmee budgetteerbaar. Moderne DC-regelingen zijn daarbij tegenwoordig uiterst transparant en kunnen tegen zeer lage uitvoeringskosten vormgegeven worden. Kosten zijn vooraf helder en de uitvoeringskosten van DC-regelingen zijn zodanig concurrerend dat ze vaak aantoonbaar lager liggen dan de uitvoeringskosten van de grootste pensioenfondsen.

Opkomst PPI
Sinds 2011 is het niet alleen voor verzekeraars en pensioenfondsen, maar ook voor een premiepensioeninstelling (PPI) mogelijk om DC-regelingen uit te voeren. De PPI wint aan populariteit en biedt, naast de voordelen van een DC-regeling ten opzichte van een traditionele regeling, nog enkele voordelen. Zo worden door een relatief eenvoudig administratieproces de kosten laag gehouden. Enkele PPI’s kiezen zelfs voor een moderne infrastructuur op basis van een beleggingsadministratie, waardoor de efficiency behoorlijk toeneemt. Tot slot zijn de governance- eisen voor een PPI lager dan bij een traditionele uitvoerder, omdat de PPI geen verzekerings- en beleggingsrisico’s mag lopen. Hierdoor is de organisatie bijzonder efficiënt.

Hoe beheers je de risico’s?
Binnen de collectiviteit wordt het nabestaandenpensioen en het risico op arbeidsongeschiktheid geregeld. Dat risico wordt gezamenlijk gedragen. Het ouderdomspensioen kent daarentegen geen solidair element, omdat door zorgvuldig te beleggen de bijbehorende risico’s uitstekend zelf gedragen kunnen worden. Zo kunnen beleggingsrisico’s beperkt worden door op een verantwoorde wijze leeftijdsafhankelijk te beleggen, het zogeheten Lifecycle-beleggen. Door aan het begin wat meer risico te nemen heeft de werknemer kans op een goed rendement. Vervolgens worden beleggingsrisico’s op een verstandige manier afgebouwd. Door te beleggen in pensioenstabilisatiefondsen wordt ook het renterisico beperkt naarmate de pensioenleeftijd van de werknemer dichterbij komt. Met deze invulling hebben naast de aandelenkoersen ook de rentestanden steeds minder effect op de pensioenuitkering naarmate de pensioendatum nadert.

Geef werknemers ook invloed
Juist omdat de werknemer risico loopt, is het belangrijk dat hij inzicht en invloed heeft op zijn eigen pensioen. Heldere communicatie is hierbij erg belangrijk. Waarom niet via een online pensioenrekening aan een werknemer laten zien wat er gebeurt met zijn pensioen? Door vooraf helder te communiceren over de effecten van keuzen zoals bijsparen, eerder stoppen met werken of juist het wijzigen van het risicoprofiel, is een werknemer in staat de juiste keuze te maken. Je kunt werknemers – binnen bepaalde grenzen- ook zelf hun pensioen laten beleggen. Laat hen zelf de optimale verhouding tussen rendement en risico bepalen.

Varianten
Het overstappen van een DB- naar een DC-regeling wordt vaak nog als een zeer grote en wellicht onoverkomelijke drempel gezien. Toch is dat niet nodig. Veel angst voor DC is weg te nemen door goede begeleiding van het proces en duidelijke communicatie. Ook kan voor verschillende tussenvarianten worden gekozen. Zo is het mogelijk om alleen een excedentregeling in DC-vorm te realiseren.

Een andere variant die in toenemende mate wordt toegepast, is het opzetten van een DC-regeling voor nieuwe medewerkers. Met het gebruik van de staffel op basis van 3 procent rekenrente is de ambitie van een beschikbare premieregeling vergelijkbaar met een regeling op basis van middelloon. Het is voor bedrijven dus zeker interessant om de pensioenregeling voor hun werknemers onder te brengen bij een PPI.

Naast de grote voordelen van betaalbaarheid en transparantie is er de budgetteerbaarheid, waarmee aan de IFRS kan worden voldaan. Werknemers hebben online inzicht in hun pensioen en de mogelijkheid om zelf invloed uit te oefenen. Door de heldere communicatie en de mogelijkheid om zelf de regie te nemen over het pensioen wordt het pensioenbewustzijn van de werknemers vergroot.

Auteur: Folkert Pama, directievoorzitter BeFrank