Hoe ga je om met stress?

Door Bouko de Groot.

Thuiswerken kan andere en extra stress veroorzaken. Diem Wolff is arbeids- en organisatiepsycholoog en gespecialiseerd in stress en burnout. Hij is consultant bij Beteor, één van de leden van het Controllers Netwerk. Samen met de andere leden ging Wolff er in vier online sessies voor zitten om te praten over stress: heb jij het teveel, hoe ga je ermee om, hoe herken je het bij je mensen.

Elke sessie begon met een rondgang langs de ingelogde leden. Afgezien van de stress van corona zelf, privé of zakelijk, bleek dat het verplicht thuiswerken nieuwe stressors met zich meebrengt: te lang werken, te weinig rustmomenten inlassen, te veel afleiding, te weinig beweging en vooral ook te weinig sociale interactie.

Stress check

Stress op zich is helemaal niet fout. De problemen ontstaan door te véél stress. “De crux bij stress is: heb je voldoende balans in je leven om je batterij weer op te laden? Zo niet, dan pleeg je roofbouw op je lichaam en dat leidt tot burn out,” aldus Wolff. Goed slapen is de belangrijkste ontstresser: “het is goed voor 80 procent van je energieherstel.”

Wolff hanteert een eenvoudige checklist om te kijken of iemand ongezonde stress heeft:

“Veel meer werken kan een mens prima aan, mits je je batterij weer kan opladen,” zegt Wolff. Wat hij veel ziet is dat de ellende vaak begint met structureel langer doorwerken ’s avonds. Zo is er te weinig ontspanning voor het naar bed gaan. Het volgende stadium is ’s nachts wakker worden en liggen piekeren: dan wordt de batterij niet opgeladen, “dat is niet goed.”

Zoek de ontspanning

Veel mensen zoeken de ontspanning in sport. “Maar als je overbelast bent en je gaat óók nog eens flink sporten, dan rust je niet uit. Je krijgt er wel een lekker gevoel bij, maar je bouwt geen energie op, je put je lichaam juist verder uit,” waarschuwt Wolff. Hij adviseert om die fysieke activiteit liever te zoeken in een rustige wandeling: “luister naar de vogels, kijk naar de natuur, in plaats van er razendsnel doorheen te rennen.”

Het gaat erom dat je niet continu áán staat: serieus sporten, hard oefenen op een muziekinstrument, een moeilijk boek lezen: “dat lijkt ontspanning, maar is het niet. Ga gewoon niks doen, dat is echt goed. En trouwens, juist in momenten van verveling komen goede ideeën zomaar op, los je problemen op.”

Opnieuw leren rusten

Door chronische overbelasting verlies je het vermogen om de balans te zoeken tussen spanning en ontspanning. “Dat is niet iets dat tussen je oren zit, het is echt puur iets fysieks.” Vermoeidheid bouwt op, “je bouwt een herstelschuld op, dat gebeurt, je houdt het niet tegen. Bij de een gaat dat sneller dan bij de ander, maar het gaat gebeuren en kan jarenlang duren,” weet Wolff.

Het grote probleem daarbij is dat je dan simpelweg niet meer weet hoe te ontspannen, het lukt je gewoon niet, er moet altijd iets gebeuren, iets te doen zijn. “Je moet dan opnieuw leren om te ontspannen. Door bijvoorbeeld een half uurtje rustig te wandelen, te slenteren door de natuur. Ga ook niet voor bed nog even wat dingen afmaken, nog even een heftig gesprek met je partner voeren of die lastige e-mail schrijven! Ga juist een half uur voor bedtijd  hangen, iets makkelijks lezen, niksen, ontspannen. Dat kan moeilijk zijn, maar doe het, bewust,” adviseert Wolff. “Als je geen rust hebt en altijd maar bezig moet zijn, je niet meer kan vervelen: dan ben je te lang te hard bezig en op weg naar de burn out.”

Herken stress in je team

Als leidinggevende heb je – vooral nu – de verantwoordelijkheid dat je medewerkers niet richting een burnout gaan. “Als leidinggevende moet je je vinger aan de pols houden,” zegt Wolff. Zo blijkt een videoconference voor de meesten veel belastender te zijn dan even een gesprek bij de koffiemachine: een hele dag vol stoppen met webinars en zoommeetings is dan ook geen goed idee. En hoe vreemd het ook mag klinken: onderbelasting kan net zo stressvol zijn als overbelasting. Juist nu zijn er veel mensen die thuiszitten en het idee hebben dat ze te weinig te doen hebben.

Wolff raadt aan om regelmatig contact te hebben, gewoon om een praatje te maken. Tijdens die 1-op-1 gesprekjes kan je een aantal vragen stellen om erachter te komen of die persoon nog goed in het vel zit:

• Hoe voel je je vrijdagochtend? Ook op het einde van de week moet iemand nog voldoende energie hebben.
   
• Hoe ging je weekend? Iemand moet niet het hele weekeind nodig hebben – dus alleen maar niks doen – om te herstellen van de werkweek.
   
• Plan je je eigen agenda? Een autonomie-punt: het is gebleken dat zelf afspraken inplannen minder stressvol is dan dat iemand anders diezelfde afspraak in je agenda zet.

Stress is geen probleem en kan goed zijn, mits de batterij opgeladen blijft.
 

Volgende week komen de leden van het Controllers Netwerk opnieuw online samen, om te check of ze de volgende stap kunnen maken: “So you think you can be CFO?” De week daarna gaan de leden online business wargamen. Bent u erbij?

Als u lid wil worden van het Controllers Netwerk, neem dan contact op met community manager Michael van Asperen.

• Lees ook: Wees nu niet te directief