Hoe cryptocurrencies ons geldsysteem gaan veranderen

Rekent over tien jaar iedereen de boodschappen af in bitcoin en ether? Nee, zegt Maarten de Borst, financieel specialist in cryptocurrencies en blockchaintechnologie. “Dan zijn de dollar en de euro er nog altijd. Maar centrale banken werken volop aan de digitale euro en de digitale dollar.”

In februari schreef De Borst samen met financieel consultant Marijn Romme het boek ‘Bouwen aan digitaal vertrouwen’. Daarnaast is hij docent van de cursus De toekomst van geld. “Verdiep je erin, want iedereen gaat hier iets van merken”, zegt hij. “Overal wordt aan stoelpoten gezaagd van financiële partijen als banken en verzekeraars. Niet alleen door de komst van cryptovaluta, ook door fintechs. Veel betaalmogelijkheden zijn niet door banken verzonnen maar raken wel ingeburgerd. Voor financials is dit een interessante tijd.”

Op vier punten ondergaat geld grote veranderingen, voorspelt De Borst. Het geld van de toekomst is digitaal, decentraal, democratisch en diffuus. “Bij digitalisering van het geld gaat de aandacht vooral uit naar cryptovaluta en blockchain. Dat zijn echter technologieën. Digitaal geld is niets anders dan een goed beveiligde computercode die je van A naar B stuurt en die we als geld zijn gaan kwalificeren. Je kan een paar miljard naar de andere kant van de wereld sturen en het is geregeld binnen een paar minuten tegen minimale kosten. Betaal je zulke bedragen via het Swift-betalingssysteem, dan doet het er dagen over. Daarom willen ook centrale banken een digitale versie van hun eigen munt, want die maakt het betalingsverkeer efficiënter.”

De decentralisering van geld betekent volgens De Borst dat private partijen zelf geld kunnen uitgeven. Bitcoin is het grote voorbeeld van een private munt, maar er zijn er meer. “Ze zijn grenzeloos, niet meer gebonden aan landsgrenzen van natiestaten”, zegt De Borst. “Geld wordt ook democratisch, want het wordt van en voor het publiek, zonder dat er nog een overheid aan te pas komt. Maar centrale banken geven ook hun eigen munteenheden uit waar ze toezicht op kunnen houden. Zo krijg je verschillende vormen van geld waar je uit kan kiezen.”

En als vierde punt van verandering wordt geld veel diffuser, vervolgt De Borst. “Het volume en het aantal transacties van digitaal geld explodeert, er ontstaat een oneindig aantal cryptowallets. Daarmee wordt het ook complex, want waar komt het geld vandaan, wat is het waard? Bepaalde cryptovaluta zullen na verloop van tijd de overhand krijgen, daar gaat iedereen op zitten.”

Wanneer worden crypto’s mainstream?
Zo lijken de cryptocurrencies binnenkort het geldverkeer over te gaan nemen. Zo ver is het echter nog niet, stelt De Borst. “Crypto’s hebben ook nadelen. Verlies je een code, dan ben je je geld kwijt. Het staat niet op naam, dus je kan niet bewijzen dat het van jou is. Daardoor is het ook lastig te verwerken in de boeken. Onder welke post boek je crypto’s in de jaarrekening als ze niet op naam staan?”

Voorlopig zijn crypto’s nog geen echt geld, betoogt De Borst. “Dat worden ze pas als mensen het ook als betaalmiddel gaan gebruiken, maar dan moet het eerst beter zijn dan het alternatief. Zolang alleen een handjevol nerds met crypto betalen is er niets aan de hand en doen financieel toezichthouders er niet moeilijk over.”

Dat veranderde toen Facebook met de libra kwam, een eigen cryptomunt. “Facebook heeft met 2,8 miljard mensen de omvang om er een wereldwijd betaalmiddel van te maken”, zegt De Borst. “De kritiek was dat je met zo’n courant muntje moeiteloos een paar miljoen naar terroristen kan sturen zonder dat iemand het merkt.”

“Autoriteiten willen echter de controle houden over het digitale betalingsverkeer. Zou Facebook hebben doorgezet, dan zou in een mum van tijd de FBI op de stoep hebben gestaan om in de boeken te kijken of alles verloopt volgens de regels. Grote techbedrijven willen dat niet, ze gaan het niet winnen van de toezichthouders. Facebook heeft haar digitale munt daarom alweer verkocht.”

Risico’s van cryptocurrencies
Voorlopig vinden veel mensen de crypto’s een beetje eng, omdat ze met zoveel onzekerheid zijn omgeven. Maar wantrouwen is niet nodig, sust De Borst. “Alle betalingen in bitcoins zijn te controleren in een digitaal grootboek waar 750 miljoen transacties zijn opgeslagen die teruggaan tot 2009. Daar lopen ook criminelen tegenaan. Toen er vorig jaar een gehackte oliepijpleiding weer werd vrijgegeven na betaling van twee miljoen dollar in bitcoin, was de server waar de wallets ontstonden in twee weken achterhaald. Het betalingsverkeer is zo transparant dat het hele betalingsverkeer is na te gaan.”

Uiteindelijk kunnen cryptocurrencies een gamechanger worden in de internationale wereld van het geld, verwacht De Borst. “Ze verkleinen de internationale rol van de dollar. De dollar kon een wereldmunt worden omdat alle internationale leningen na de Tweede Wereldoorlog plaatsvonden in dollars. Na verloop van tijd had ieder land dollarschulden. Veel landen zijn afhankelijk geworden van de monetaire politiek van de VS. Door cryptocurrencies kunnen landen echter minder afhankelijk worden van de dollar. Zo is El Salvador de bitcoin als officieel betaalmiddel gaan gebruiken.”

Maar elke vooruitgang die een probleem oplost, schept weer nieuwe problemen, zo besluit De Borst. “Betalingsverkeer wordt efficiënter en transparanter, maar de opsporing van fraude wordt juist complexer. Bitcoins staan niet op naam, waardoor onbekend is wie er achter digitale transacties zitten. NFT’s, digitale eigendomsbewijzen op de blockchain, worden nu ook gebruikt voor witwassen. Als je denkt dat we het hoogtepunt naderen van alle veranderingen rond geld, dan heb je het mis. We zijn nog maar net begonnen.”