Groeien tot je een ons weegt – Column M&A door Jan Vis

Carly Fiorina, Bernie Ebbers en Cees van der Hoeven passen in de categorie gevallen sterren. Hun werkgevers, de aandeelhouders van HP, Worldcom en Ahold, hebben het spektakel ademloos gevolgd en show met realiteit verward. Voor het voetlicht wordt slechts een deel ervan zichtbaar.

Veel aandacht in de media voor aansprekende fusies en overnames die door middel van enorme leningen worden gefinancierd. Vreemd vermogen brengt discipline in de tent en groei moet. De verwachte groei wordt door het redeloze beleggersvolk moeiteloos vertaald in steeds hogere koersen. De enkele echte belegger kijkt geschokt toe hoe de massa die slechts door krant en televisie in beweging wordt gebracht het prijspeil opdrijft. De sterren strijken intussen een op de verkeerde voorstelling gebaseerde beloning op.

Groei moet! Dit is waarschijnlijk een van de meest hardnekkige misverstanden. Ook de variant ‘investeren is altijd goed’ is mateloos populair. Net doen of groei altijd goed is. Nog afgezien van het feit dat ook verkeerde zaken kunnen groeien, is het onzin te denken dat groei altijd mogelijk is. Groeiende ondernemingen hebben hun groei uitsluitend te danken aan de koopbereidheid van de afnemer. Omdraaien van de causaliteit is een ‘recipe for disaster’.

Sterrenstatus
Om de klant te laten kopen moet er geld beschikbaar zijn dat verkregen is door het inzetten van productieve arbeid. Het werkt lang niet zo goed als dat geld door inflatie en kredietverlening in omloop wordt gebracht. Daarmee krijg je hoogstens de tijdelijke status van ster.
De verwachte groei van de vraag vereist dat er investeringen worden gedaan. Dat betekent dat geld niet voor directe consumptie beschikbaar is, maar eerst omgezet wordt in kapitaalgoederen die ons weer van meer en betere goederen en diensten kunnen voorzien. Groei is niet gratis.
Het is eigenlijk allemaal doodeenvoudig. Gezond boerenverstand doet wonderen. In zijn The theory of investment value (1938) meldt John Burr Williams ons het volgende:

A cow for her milk,
A hen for her eggs,
And a stock, by heck,
For her dividends.

An orchard for fruit,
Bees for their honey,
And stocks, besides,
For their dividends.

Kippen worden niet om hun gekakel gehouden en bijen ontlenen hun nut niet aan hun gezoem. Mijn oude vriend Sam heeft zijn als heilwens verpakte gifpil ‘Ik wens je veel personeel’ inmiddels gewijzigd in ‘Ik wens je veel groei.’

Drs. Jan Vis MBA CMC RV (janvis@talanton.nl) is directeur bij Talanton Corporate Finance BV en adjunct-professor Business Valuation aan de Rotterdam School of Management van de Erasmus Universiteit. Deze bijdrage is op persoonlijke titel geschreven.