Genomineerd voor controller van het jaar 2004: Paul Koch (Strukton)

Ontmoet deze controller en 100derden andere op het komende Jaarcongres Controlling. Meldt u nu aan!

Paul Koch is vierenveertig jaar. Hij is de helft van een tweeling, en heeft op zijn beurt ook een tweeling een jongen en een meisje – voortgebracht. Twee oudere dochters completeren het vierkoppige kroost van de familie Koch. De roots van Koch liggen in Oldenzaal. Hij heeft ook gestudeerd in Twente aan de voormalige Technische Hogeschool Twente, nu Technische Universiteit geheten. ‘Ik heb daar Bestuurskunde gestudeerd, met als hoofdvak Bedrijfseconomie’, zo vertelt Koch.

‘Ik ben niet zozeer accountant en bezig met alleen cijfers, ik plaats cijfers in perspectief met de brede context van een organisatie, zoals ondernemingsprocessen.’ Na acht jaar Stork en een periode Hollandse Signaal Apparaten (voorheen Philips, nu Thales), komt Koch in januari 2003 bij Strukton terecht. Sinds die tijd vervult hij daar de rol van concerncontroller. Hij is niet alleen verantwoordelijk voor de financiele verslaglegging maar ook voor treasury en fiscale zaken. Een functie die hem op het lijf geschreven is. ‘Ik hou er niet van om langs de zijlijn te staan, getallen op te hoesten, overzichten en kale financiële analyses te maken’, zegt Koch.

‘Het gaat om interactie met de business van ons bedrijf en om de mensen met wie je samenwerkt. Binnen Strukton is dat op een goede wijze georganiseerd. Zowel qua karakter als persoon pas ik hier uitstekend.’ Bij Strukton Groep, de holding werken in totaal twintig mensen, verdeeld over verschillende afdelingen, waaronder concerncontrolling, onder de supervisie van Koch. Daarnaast heeft de liefhebber van klassieke muziek een belangrijke relatie met controllers van Strukton-werkmaatschappijen.

Ik geef zowel hiërarisch als functioneel leiding. Koch: ‘Strukton is een internationaal concern met een omzet van 640 miljoen Euro (in 2003) en 3.600 medewerkers en is decentraal georganiseerd.’ Onder Strukton Groep vallen meer dan zeventig besloten vennootschappen, het aantal entiteiten waar een balans en een verlies- en winstrekening wordt gemaakt, bedraagt honderdvijfentwintig. ‘Dat is zo langzamerhand een hele club geworden’, aldus Koch. ‘Het is een enorme uitdaging om dat financieel goed bij elkaar te houden en daar financieel helder inzicht in te hebben.’

Piramide
De anderhalf jaar dat Koch werkzaam is bij Strukton, zijn zeker niet geruisloos voorbij gegaan. Onder zijn bezielende leiding is het decentralisatieproces op financieel gebied verder vormgegeven. ‘Strukton heeft drie hoofddivisies: Railinfrastructuur & Informatiesystemen, Civiele Bouw en Bouw & Vastgoed. Jaren geleden was Strukton meer centraal gestuurd. Om de uiteenlopende bedrijfsactiviteiten dichter bij hun markt te brengen zodat ze slagvaardiger konden opereren, is gekozen voor decentralisatie.

De decentralisatiecyclus moest worden vervolmaakt met een eenduidige en transparante financiële verslaglegging.’ Snel reageren en prognosticeren zijn daarbij twee belangrijke kernpunten. Koch: ‘Je moet niet alleen in staat zijn om een periode af te sluiten, het gaat er ook om dat je in staat bent om vooruit te kijken en zo snel mogelijk kunt inspelen op veranderingen.

In de piramide van bedrijven moest standaardisatie in managementrapportage worden aangebracht. Zodra de hoofdlijnen vastliggen, is alles voor iedereen herkenbaar en kan er heel snel geschakeld worden en informatie worden uitgewisseld.’ Maar een centraal aangestuurde onderneming heeft inzicht in de cijfers. Is het niet zo dat wanneer werkmaatschappijen het heft zelf in handen krijgen, een holding het totaaloverzicht en het inzicht van de stand van zaken verliest? ‘Dat is waar’, zegt Koch. ‘Wij hebben jaren geleden nadrukkelijk gekozen voor een decentrale structuur. In zo’n structuur is het voor een onderneming uitermate belangrijk dat je beschikt over snelle en adequate informatievoorziening.

Van boven naar beneden en van links naar rechts, moet er inzicht zijn over hoe het bedrijf ervoor staat. Dat inzicht moet er zijn op zowel het niveau van de holding als van de werkmaatschappijen zelf. Eenduidigheid en transparantie zijn voorwaarden om snel te kunnen acteren in de markt. Financiële rapportage hoeft dus niet noodzakelijkerwijs centraal plaats te vinden. Dat maakt een organisatie vaak tot een log en bureaucratisch orgaan.’

Commitment
Na een inwerkperiode en inventarisatie in de eerste drie maanden, pakt Koch het project in maart 2003 op. In juni worden spijkers met koppen geslagen. Koch: ‘We zijn een jaar verder en het draait. Voor sommige mensen is het nog even wennen, maar de meeste mensen zijn buitengewoon tevreden over wat er nu staat.’ Dat heeft niet alleen betrekking op de financiële verslaglegging, maar ook op fiscale aspecten en de financieringsstructuren van de bedrijven. ‘Op alle gebieden van financiële informatievoorziening willen we duidelijkheid en transparantie’, legt Koch uit. ‘Zodanig dat iedereen weet waar hij aan toe is. Vele wegen leiden naar Rome, maar een aantal lopen dood. Er is niet één optimale oplossing.

Er zijn meerdere goede oplossingen. Maar kies wel één model. Ga daarmee aan de slag en werk het consequent uit.’ Daarnaast is het volgens Koch van belang dat er draagvlak bestaat binnen de organisatie. ‘Bij Strukton heeft veel interactie en overleg plaatsgevonden met controllers van de werkmaatschappijen om inzicht te krijgen hoe zij tot dan toe de verslaglegging deden.’ Dit plan van aanpak heeft volgens Koch duidelijk vruchten afgeworpen: ‘Ik ben blij dat we niet alles honderd procent gedefinieerd hebben. Dan ben je eerst zes maanden aan het praten, voordat er geïmplementeerd kan worden. Vanuit een bestaande situatie moeten er iedere keer kleine stapjes worden genomen om de interactie op te zoeken met de mensen. Natuurlijk had ik vooraf een aantal hoofdlijnen in gedachten, maar in een veranderingsproces ga je gezamenlijk op pad om het doel te bereiken.’

De rol van Koch in het hele traject was zeer divers. ‘Ik moest het gekozen model inhoud geven en adequate managementinformatie produceren die vaktechnisch ook van belang moest zijn.’ Koch heeft het projectteam aangestuurd: ‘Dat ging om de planning, het stappenplan, het veranderingsproces en de vakinhoudelijke discussie. Plussen en minnen inventariseren om commitment op verschillende niveaus in de organisatie te bereiken. ‘ Dat kostte wel de nodige moeite. ‘We hebben veel weerstand moeten overwinnen bij verschillende werkmaatschappijen. Op een aantal vlakken moet je compromissen sluiten, maar de hoofdlijnen moeten overeind blijven.’ Iedereen is tevreden met de nieuwe structuur. ‘De meeste werkmaatschappijen herkennen zich in het model’, aldus Koch. ‘Hierdoor wordt bij werkmaatschappijen ruimte gecreëerd om eigen aanvullende managementinformatie helder te krijgen. Natuurlijk is elke business anders, maar het financiële gedeelte, zowel de interne als externe verslaglegging, is volledig gestandaardiseerd.’ Met de nodige trots laat Koch het fonkelnieuwe, volledig web-based gestuurde rapportagesysteem van Strukton aan ondergetekende zien. ‘Op dat gebied lopen we ver voor op onze concurrentie.’

Boerenfluitjes
‘De functie van controller is steeds belangrijker geworden’, antwoord Koch op de vraag hoe hij aankijkt tegen zijn vakgebied. ‘Naast rapportage moet het vizier van een controller ook continu gericht zijn op toekomstige ontwikkelingen en bedreigingen op financieel gebied.’ Vakinhoudelijk zal de controller het volgens Koch de komende jaren steeds drukker krijgen: ‘De eisen waaraan bedrijven moeten voldoen als het gaat om financiële verslaglegging, nemen alleen maar toe. Strukton behoort tot de top van bouwbedrijven en kan zich als niet-beursgenoteerde onderneming meten met wèl beursgenoteerd collegabedrijven, waaraan andere eisen worden gesteld.’ Strukton stelt ook alles in het werk om zich zoveel mogelijk te conformeren aan de regels van de Code Tabaksblat.Het is geen wettelijke afspraak, maar wel een soort richtlijn voor middelgrote bedrijven. De hoofdpunten van Corporate Governance worden ook meegenomen. Het kan niet zo zijn dat aan een klein beursgenoteerd bedrijf met 500 man veel zwaardere eisen worden gesteld dan aan een niet-beursgenoteerd bedrijf met 3600 man en 700 miljoen euro omzet. Een dergelijke onderneming kan natuurlijk niet op z’n boerenfluitjes gaan werken.’

Bijblijven doet Koch vooral door veel te lezen en door over het web te surfen. ‘Internet is een gouden bron. Als ik ’s avonds thuiskom en de computer aanzet, zeggen de kinderen: pappa je zit op je werk toch al de hele dag achter de computer? Waarom nu weer?’ Zo nu en dan bezoekt hij ook een specifiek seminar: ‘Ik ben een paar weken geleden op een seminar geweest over Europese vennootschappen, maar ik hoef niet twee keer per maand op een dergelijke bijeenkomst aanwezig te zijn.’
Koch zit lekker in zijn vel en heeft het zichtbaar naar zijn zin aan de Westkanaaldijk in Utrecht: ‘Ik werk met plezier bij Strukton. Ik vind het een buitengewoon aardig bedrijf. Mede omdat we een kleine compacte holding zijn, is de werksfeer uitstekend.’ Of hij ambities heeft? ‘Natuurlijk heb ik die. Uiteraard wil ik op termijn cfo zijn van een groot bedrijf. Comme çi, comme ça. Dat zien we wel.’

Door Kim Lieuwen

Ontmoet deze controller en 100derden andere op het komende Jaarcongres Controlling. Meldt u nu aan!